Relicts of the Deserted Villages at the Masurian-Mazovian Borderland. Interdisciplinary Research Project
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.32.09Keywords:
archaeology of the contemporary past, historical geography, Masuria, cultural heritage, deserted villages, memory, rural settlementAbstract
The paper presents the proposal for an interdisciplinary, humanistically oriented analysis of extinct settlements on the example of the results of the author’s research project realized on the territory of the Pisz county in the Warmińsko-Mazurskie voivodship. The project, embedded in the current research trend on the transformations of the contemporary landscape, was focused on the analysis of the relics of the 20th century extinct settlement structures and their material heritage. The research topic was based on the compilation of theoretical assumptions of historical geography (e.g. Koter 1994; Figlus 2016) and fieldwork methodology developed through historical archeology, including contemporary archeology (e.g. Vařeka et al. 2008). The results of the study were published in the article on the case study of the disappearing village – Sokoły Górskie. The research results presented both in the form of cartographic synthesis and field surveying studies conducted within landscape structures show the large quantitative and qualitative dimension of transformations that were taking place as a result of violent socioeconomic changes of the 20th century (e.g. rapid depopulation), which were the effect of global armed conflicts.
Downloads
References
Fotogrametryczne zdjęcie lotnicze – sygnatura 7_9925, data wykonania: 20.07.1967, zasób Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, Warszawa.
Google Scholar
Topographische Karte, 1:25 000, arkusz: Kosuchen, 2498/2598, 1936, źródło: http://igrek.amzp.pl/details.php?id=5174 (dostęp: 19.09.2017).
Google Scholar
Arnold S. (1951), Geografia historyczna Polski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar
Aston M. (1985), Interpreting the landscape. Landscape archaeology and local history, Routledge, London–New York.
Google Scholar
Bailey G. (2007), Time Perspectives, Palimpsests and the Archaeology of Time, „Journal of Anthropological Archaeology”, vol. 26, s. 198–223.
Google Scholar
Beresford M. (1954), The lost villages of England, Sutton Publishing, London.
Google Scholar
Beresford M., Hurst J. (1972), Deserted Medieval Villages: Studies, Lutterworth Press, Guildford.
Google Scholar
Białuński G. (1993), Z dziejów osadnictwa Krainy Wielkich Jezior Mazurskich: pochodzenie osadników na przykładzie starostwa leckiego (giżyckiego) w XVI–XVII w., „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 3, s. 391–401.
Google Scholar
Białuński G. (2002), Kolonizacja Wielkiej Puszczy (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn.
Google Scholar
Chlebowski B., Walewski Wł. (red.) (1890), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, Warszawa.
Google Scholar
Ciołkosz A., Miszalski J., Olędzki J.R. (1999), Interpretacja zdjęć lotniczych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Figlus T. (2016), Problem osad zaginionych na gruncie badań geograficznohistorycznych. Próba konceptualizacji teoretycznej i wybrane zagadnienia metodyczno- empiryczne, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, nr 25, s. 83–108.
Google Scholar
Fokt K. (2016), Villa deserta, deperdita, oblita. Różne oblicza wsi zaginionej: uwagi wstępne, [w:] P. Nocuń, A. Przybyła-Dumin, K. Fokt (red.), Wieś zaginiona. Stan i perspektywy badań, Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Chorzów, s. 9–16.
Google Scholar
Fokt K., Legut-Pintal M. (2016), Zanikłe wsie Wzgórz Strzelińskich: stan i perspektywy badań, [w:] P. Nocuń, A. Przybyła-Dumin, K. Fokt (red.), Wieś zaginiona. Stan i perspektywy badań, Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Chorzów, s. 113–145.
Google Scholar
Funk L. (2013), Zaniklé osidleni po roce 1945 jako archeologický pramen, Západočeská univerzita v Plzni, Plzeň, maszynopis rozprawy doktorskiej.
Google Scholar
Gołub S. (2012), Katalog zabytków, [w:] K. Mart, A. Rybak, S. Gołub (red.), Las Borek w Chełmnie. Zapomniane miejsce zbrodni hitlerowskich. Wyniki badań archeologicznych i historycznych w miejscu kaźni, Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza, Chełm, s. 81–157.
Google Scholar
Karsvall O. (2013), Retrogressiv metod. En översikt med exempel från historisk geografi och agrarhistoria, „Historisk Tidskrift”, no. 133(3), s. 411–435.
Google Scholar
Kijowska J., Kijowski A., Rączkowski W. (2011), Krajobraz i polityka – wybrane aspekty wpływu decyzji politycznych na zmiany krajobrazu w Polsce, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 15, s. 103–115.
Google Scholar
Kobiałka D. (2016), UrbEx: archeologiczny flȃneuryzm a multitemporalność dziedzictwa, „Biografia Archeologii”, nr 2(1), s. 3–12.
Google Scholar
Korycka W. (red.) (1970), Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, Wydawnictwo „Pojezierze”, Olsztyn.
Google Scholar
Kostrzewa A. (2007), Wysiedlenie Niemców z powiatu giżyckiego w latach 1945–1948, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 1, s. 39–55.
Google Scholar
Koter M. (1994), Od fizjonomii do morfogenezy i morfologii porównawczej. Podstawowe zagadnienia teoretyczne morfologii miast, [w:] M. Koter, J. Tkocz (red.), Zagadnienia geografii historycznej osadnictwa w Polsce, Wydawnictwo UMK, Łódź–Toruń, s. 23–32.
Google Scholar
Kowalczyk E. (2003), Na marginesie kolonizacji „Wielkiej Puszczy”, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 3, s. 369–374.
Google Scholar
Marciniak-Kajzer A. (2016), Późnośredniowieczne wsie w świetle badań archeologicznych, „Zeszyty Wiejskie”, nr 22, s. 791–800.
Google Scholar
Matuszewski E. (1980), Liczebny stan szkolnictwa mazurskiego w 1800 roku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 1, s. 17–39.
Google Scholar
Sheppard T. (1912), The Lost Towns of the Yorkshire Coast and Other Chapters Bearing Upon the Geography of the District, Browns’ Savile Press, London.
Google Scholar
Szmytkie R. (2008), Nieistniejące wsie w Sudetach, [w:] M. Kulesza (red.), Czas i przestrzeń w naukach geograficznych. Wybrane problemy geografii historycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 225–242.
Google Scholar
Sztampke M. (red.) (2014), Laserowi odkrywcy – nieinwazyjne badanie i dokumentowanie obiektów archeologicznych i historycznych województwa świętokrzyskiego, Fundacja Centrum GeoHistorii, Stare Babice.
Google Scholar
Szulc H. (1995), Morfogeneza osiedli wiejskich w Polsce, „Prace Geograficzne”, nr 163, Wrocław.
Google Scholar
Szultka Z. (2004), Dynamika zaludnienia Prus Książęcych (Wschodnich) w XVIII wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 2, s. 147–162.
Google Scholar
Vařeka P., Buraćinská M., Rožmberský P., Veselá R, (2008), Archeologie zaniklých středověkých vesnic na Rokycansku II, Západočeská univerzita v Plzni, Plzeň.
Google Scholar
Vařeka P., Rožmberský P. (red.) (2009), Středovĕká Krajina na Středni Úslavě I, Vydalo nakl. Petr Mikota, Plzeň.
Google Scholar
Zestawienie znaków topograficznych... (1925), Zestawienie znaków topograficznych map austriackich, niemieckich i rosyjskich, Wojskowy Instytut Geograficzny.
Google Scholar
Bank Danych o Lasach: https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/mapy (dostęp: 23.10.2017).
Google Scholar
Geoportal: www.geoportal.gov.pl (dostęp: 15.03.2017).
Google Scholar
Pinterest: https://pl.pinterest.com/pin/542613455076606827/ (dostęp: 19.09.2017).
Google Scholar
RubyLane: https://www.rubylane.com/item/551702-1169/German-Childrens-Tea-Set-Complete (dostęp: 19.09.2017).
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
