New – old finds. The remnants of textiles on the metal parts of costume from the cemetery in Odry or “storeroom archaeology”
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.39.04Keywords:
Wielbark culture, Odry, graves, fabricsAbstract
The aim of this article is to analyse several, as yet unpublished, textiles from the site in Odry, Chojnice County, Pomeranian Voivodeship. Textiles from the eponymous cemetery have already been partly analysed, but the textile artefacts discussed in this text have not been examined and published so far. Textile materials from five features – flat skeletal graves marked with stelae – were analysed. Only the metal elements of the clothes, on which the textiles that are the main subject of the submitted text were presented. The textile artefacts presented were preserved on three belt buckles and two fibulae. In the examined textile assemblage from the Odry cemetery, 10 textile fragments were distinguished, consisting of five wool fabrics (9 fragments) and one linen fabric. Among the woollen fabrics, products of three types were distinguished: 1, 7 and 8, which belong to the I and II grades. The presented textile products belong to the typical textiles used by the people of the Wielbark culture. This is indicated by analogous finds known from cemeteries located in all settlement zones identified for this culture.
All the buckles are characterised by a bipartite construction and a D-shaped frame. The two fibulaes on which textile artefacts survive are brooches preserved fragmentarily. The metal objects provide the basis for dating the textiles, which can therefore be associated with the final stage of use of the Odry cemetery, i.e. with phases C1a i C1b.
Downloads
References
Almgren O. (1923), Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte, Verlag von Kurt Kabizsch, Leipzig.
Google Scholar
Andrzejowski J., Żórawska A. (2002), Cmentarzysko kultury wielbarskiej na stan. 1 w Nadkolu, woj. Mazowieckie, [w:] J. Andrzejowski, R. Prochowicz, A. Żórawska (red.), Varia Barbarica. Zenoni Woźniak ab amicis dicata, Fundacja Przyjaciół Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa–Lublin (Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina, 1), s. 29–80.
Google Scholar
Antosik Ł. (2021), Tekstylia z cmentarzyska w Brzynie, stan. 7, pow. Pucki, woj. pomorskie, [w:] A. Strobin, Brzyno stanowisko 7. Cmentarzyska kultury oksywskiej i wielbarskiej oraz z okresu wędrówek ludów na Wysoczyźnie Żarnowieckiej (badania 2011–2016), Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin, s. 217–226.
Google Scholar
Belanová-Štolcová T. (2012), Slovak and Czech Republics, [w:] M. Gleba, U. Mannering (red.), Textiles and Textile Production in Europe from Prehistory to AD 400, Oxbow Books, Oxford, s. 306–331, https://doi.org/10.2307/j.ctvh1djwg.21.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctvh1djwg.21
Bender Jørgensen L. (1986), Forhistoriske textiler i Skandinavien, Det Kongelige Nordiske Oldskriftselskab, Københaven (Prehistoric Scandinavian Textiles, Nordiske Fortidsminder, ser. B, 9).
Google Scholar
Bender Jørgensen L. (1992), North European Textiles until AD 1000, Aarhus University Press, Aarhus.
Google Scholar
Cybulska M. (2015), Analiza i rekonstrukcja płaszcza z obiektu 384 z cmentarzyska w Czarnówku, [w:] J. Andrzejowski (red.), Czarnówko, stan. 5 cmentarzyska z późnej starożytności na Pomorzu, cz. 1, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Lębork–Warszawa (Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina, 5), s. 248–254.
Google Scholar
Cybulska M. (2020), Woman’s Costume in the Territories of Poland during the Roman Period. Reconstruction Based on Finds from Nowy Łowicz in Pomerania, „Fibres & Textiles in Eastern Europe”, 28, 5(143), s. 124–129, https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.2397.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.2397
Cybulska M., Florczak T. (2013), Rekonstruktion des Prachtmantels von Gronowo, [w:] H. Machajewski (red.), Gronowo. Ein Graberfeld der Wielbark-Kultur in Westpommeren, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Warszawa–Szczecin–Gdańsk, s. 123–134.
Google Scholar
Cybulska M., Maik J. (2023), Tekstylia z cmentarzyska w Weklicach, [w:] M. Natuniewicz-Sekuła, M. Baczewski (red.), Weklice. Cmentarzysko kultury wielbarskiej na wschodnim obrzeżu delty Wisły (badania 2005–2018), Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Warszawa (Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina, 11), s. 176–185.
Google Scholar
Godłowski K., Woźniak Z. (1981), Chronologia, [w:] J. Wielowiejski (red.), Prahistoria Ziem Polskich, t. V, Późny okres lateński i okres rzymski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 51–56.
Google Scholar
Grabarczyk T. (1969), Sprawozdanie z badań na cmentarzysku kurhanowym z okresu rzymskiego w Odrach, pow. Chojnice w roku 1968, [w:] Komunikaty Archeologiczne. Badania wykopaliskowe na terenie województwa bydgoskiego w latach 1968–1969, Biuro Badań i Dokumentacji Zabytków w Bydgoszczy, Bydgoszcz, s. 62–70.
Google Scholar
Grabarczyk T. (1997), Kultura wielbarska na Pojezierzach Krajeńskim i Kaszubskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Grabarczyk T. (2007), Wyniki prac wykopaliskowych na cmentarzysku w Odrach, gm. Czersk, woj. pomorskie w latach 1995–2003, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica”, 25, s. 5–23, https://doi.org/10.18778/0208-6034.25.01.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6034.25.01
Grabarczyk T., Olędzki M. (w druku), Materiały z ostatnich badań na cmentarzysku w Odrach oraz uwagi dotyczące kulturowego tła nekropolii odrzańskiej, [w:] A. Michałowski, M. Piotrowska, M. Olędzki (red.), Kultura wielbarska. Procesy przemian i kontakty zewnętrzne, Poznań.
Google Scholar
Kamińska J., Nahlik A. (1958), Włókiennictwo gdańskie w X–XIII wieku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Łódź (Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis, 6).
Google Scholar
Kostrzewski J. (1928), Kurhany i kręgi kamienne w Odrach w pow. chojnickim na Pomorzu, „Rocznik Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu”, 3, s. 57–95.
Google Scholar
Lissauer A. (1874), Cromlechs und Trilithenin der Königl. Forst bei Odri am Schwarzwasser, „Schriften der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig”, 3(2), s. 16–17 (Taf. V–VI).
Google Scholar
Madyda-Legutko R. (1977), Sprzączki i okucia pasa na ziemiach polskich w okresie rzymskim, „Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne”, 4, s. 351–412.
Google Scholar
Madyda-Legutko R. (1983), Próba rekonstrukcji pasów z metalowymi częściami na obszarze środkowoeuropejskiego Barbaricum w okresie wpływów rzymskich i we wczesnej fazie okresu wędrówek ludów, „Przegląd Archeologiczny”, 31, s. 91–133.
Google Scholar
Madyda-Legutko R. (1987), Die Gürtelschnallen. Der römischen Kaiserzeit und der frühen Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum, BAR, Oxford (BAR International Series, 360), https://doi.org/10.30861/9780860544678.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.30861/9780860544678
Maik J. (1977), Tkaniny z okresu rzymskiego, „Pomorania Antiqua”, 7, s. 77–145.
Google Scholar
Maik J. (1988), Wyroby włókiennicze na Pomorzu z okresu rzymskiego i ze średniowiecza, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź (Acta Archaelogica Lodziensia, 34).
Google Scholar
Maik J. (2012), Włókiennictwo kultury wielbarskiej, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Łódź.
Google Scholar
Maik J. (2015), Tekstylia z cmentarzyska w Nowym Łowiczu. Wyniki dotychczasowych badań, [w:] B. Kontny (red.), Ubi tribus faucibus fluenta Vistulae fluminis ebibuntur. Jerzy Okulicz-Kozaryn in memoriam, Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa (Światowit, Supplement Series B: Barbaricum, 11), s. 451–459.
Google Scholar
Maik J. (2018), Tekstylia z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Czarnówku, stan. 5. Część 2 (obiekty R300, R374, R380, R400 i R430), [w:] J. Schuster, Czarnówko, stan. 5. Osiem grobów okazałych – narodziny nowych elit w II wieku po Chr. w basenie Morza Bałtyckiego, Muzeum w Lęborku; Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica; Państwowe Muzeum Archeologiczne, Lębork–Warszawa (Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina, 8), s. 154–167.
Google Scholar
Maik J., Łuczkiewicz P., Kleemann J. (2023), Tekstylia z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Malborku-Wielbarku, stan. 1 (5), „Archeologia Polski”, 68, s. 161–179, https://doi.org/10.23858/APol68.2023.005.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.23858/APol68.2023.005
Mączyńska M., Jakubczyk I., Urbaniak A. (2021), Babi Dół-Borcz. Ein Gräberfeld der Wielbark-Kultur mit Steinkreisen und Grabhügeln aus Pommern, Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa (Monumenta Archaeologica Barbarica, 21).
Google Scholar
Odry. Cmentarzysko kurhanowe z okresu rzymskiego w powiecie chojnickim (1968), J. Kmieciński (red.), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Łódź (Acta Archaeologica Lodziensia, 15).
Google Scholar
Przymorska-Sztuczka M. (2017), New Textile Finds from the Wielbark Culture Cementary in Wilkowo, Lębork District, Poland, [w:] M. Bravermanová, H. Březinová, J. Malcolm-Davies (red.), Archaeological Textiles – Links between Past and Present, Technical University of Liberec, Liberec–Praha (NESAT, 13), s. 39–49.
Google Scholar
Schlabow K. (1976), Textilfunde der Eisenzeit in Norddeutschland, Karl Wachholz Verlag, Neumünster.
Google Scholar
Skóra K. (2015), Struktura społeczna ludności kultury wielbarskiej, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Łódź.
Google Scholar
Słomska J., Antosik Ł. (2018), W jakim stroju na swój pogrzeb, czyli próba interpretacji funkcji tekstyliów archeologicznych odkrywanych w grobach z wczesnej epoki żelaza z terenu Polski, „Przegląd Archeologiczny”, 66, s. 57–75, https://doi.org/10.23858/PA66.2018.004.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.23858/PA66.2018.004
Wild J.P. (2012), England: Roman Period, [w:] M. Gleba, U. Mannering (red.), Textiles and Textile Production in Europe from Prehistory to AD 400, Oxbow Books, Oxford, s. 451–456, https://doi.org/10.2307/j.ctvh1djwg.29.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctvh1djwg.29
Wołągiewicz R. (1981), Kultura wielbarska – problemy interpretacji etnicznej, [w:] T. Malinowski (red.), Problemy kultury wielbarskiej, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Słupsk, s. 79–106.
Google Scholar
Wołągiewicz R. (1993), Ceramika kultury wielbarskiej między Bałtykiem a Morzem Czarnym, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Szczecin.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
