Miecz z zamku w Szczytnie
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.36.09Słowa kluczowe:
miecz, Szczytno, zamek, średniowiecze, zakon krzyżackiAbstrakt
Artykuł omawia miecz przechowywany w Muzeum Mazurskim w Szczytnie, który pochodzi z danych zbiorów Prussia Museum. Zabytek zachował się w dość dobrym stanie ogólnym – brak jedynie sztychowej partii głowni. Głownia mieczowa zachowała się na długości 615 mm, przy całkowitej długości oręża 855 mm. Charakterystyczny jest jelec, w rzucie z góry o esowatym kształcie, a głowica ma postać odwróconej gruszki. Na podstawie cech konstrukcyjnych miecz ze Szczytna należy określić jako egzemplarz późnośredniowieczny z głownią typu XVIIIa według R.E. Oakeshotta, jelcem 12a oraz głowicą T5. Analogiczne zachowane okazy, jak i przedstawienia ikonograficzne dowodzą, że tego rodzaju miecze były najbardziej popularne w drugiej połowie XV oraz początkach – pierwszej ćwierci XVI stulecia. O okolicznościach pozyskania tego egzemplarza mamy bardzo lakoniczne informacje – był on znaleziony w ruinach zamku.
Pobrania
Bibliografia
Das Grosse Ämterbuch des Deutschen Ordens, red. E. Ziesemer, Danzig 1921.
Google Scholar
Adamiak M., Zdaniewicz R. (2015), Żelazna szabla ze zbiorów Muzeum w Gliwicach, „Acta Militaria Mediaevalia”, 15, s. 215–224.
Google Scholar
Aleksić M. (2007), Mediaeval Swords from Southeastern Europe. Material from 12th to 15th Century, Dedra, Belgrade.
Google Scholar
Augustyniak J. (1988), Gantelet – fragment d’armure datant du XVI siècle et provenent du château d’Inowłódz, dép. de Piotrków (Pologne Centrale), „Fasciculi Archaeologiae Historicae”, 2, s. 7–9.
Google Scholar
Augustyniak J. (1992), Zamek w Inowłodzu, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne, Łódź (Biblioteka Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, 26).
Google Scholar
Augustyniak J. (1996), Splendory izby magnackiej w XVI wieku na przykładzie zamku w Inowłodzu, „Archeologia Historia Polona”, 3, s. 209–223.
Google Scholar
Biborski M., Stepiński J., Żabiński G. (2004), A Renaissance Sword from Racibórz, „Gladius”, 24, s. 187–208, https://doi.org/10.3989/gladius.2004.41
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3989/gladius.2004.41
Biskup M. (2014), „Wojna pruska” czyli wojna Polski z Zakonem krzyżackim z lat 1519–1521. U źródeł sekularyzacji Prus krzyżackich, Napoleon V, Oświęcim.
Google Scholar
Bruhn Hoffmeyer A. (1954), Middelalderens tveæggede sværd I–II, Tøjhusmuseet, København.
Google Scholar
Carpegna di N. (1969), Antiche armi dal. sec. IX al XVIII giá Collezione Odescalchi, De Luca Editore, Roma.
Google Scholar
Čepela V. (2010), Tri stredoveké chladné zbrane v zbierkach SNM-Múzea Červený Kameň, „Vojenská história. Časopis pre vojenské históriu, múzejníctvo a archívnictvo”, 14.3, s. 75–87.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.15848/hh.v0i4.137
Florek M. (2016), Broń na średniowiecznych nagrobkach tzw. „stećci” z Bałkanów. Wstęp do problematyki, „Acta Militaria Mediaevalia”, 12, s. 135–174.
Google Scholar
Głosek M. (1973), Znaki i napisy na mieczach średniowiecznych w Polsce, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Google Scholar
Głosek M. (1984), Miecze środkowoeuropejskie z X–XV w., Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Google Scholar
Głosek M. (1990), Broń biała długa, [w:] A. Nadolski (red.), Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1350–1450, Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Kultury Materialnej, Łódź, s. 111–124.
Google Scholar
Głosek M. (1998), Broń biała, [w:] A. Nowakowski (red.), Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1450–1500, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, s. 23–40.
Google Scholar
Głosek M., Kajzer L., Nadolski A. (1978), Broń średniowieczna z ziem polskich. Katalog. Polska Akademia Nauk, Łódź.
Google Scholar
Grygiel R., Jurek T. (1996), Doliwowie z Nowego Miasta nad Wartą, Dębna i Biechowa. Dzieje rezydencji i ich właścicieli, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, Łódź.
Google Scholar
Haftka M. (1999), Zamki krzyżackie w Polsce. Szkice z dziejów, Wydawnictwo CONSORT; Muzeum Zamkowe w Malborku, Malbork–Płock.
Google Scholar
Hošek J., Košta J., Žakovský P. (2019), Ninth to Mid-sixteenth Century Swords from the Czech Republic in their European Context, part 1, The Finds, The Czech Academy of Sciences. Institute of Archaeology, Prague–Brno.
Google Scholar
Kajzer L. (1976), Uzbrojenie i ubiór rycerski w średniowiecznej Małopolsce w świetle źródeł ikonograficznych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Google Scholar
Kajzer L., Kołodziejski S., Salm J. (2001), Leksykon zamków w Polsce, Arkady, Warszawa.
Google Scholar
Kalmár J. (1971), Régi magyar fegyverek, Natura, Budapest.
Google Scholar
Klčo M., Krupa V. (2004), Stredoveké zbrane v zbierkach Balneologického muzea v Piešt’anoch, [w:] K. Malečková (red.), Zbrane a zbroj. Zborník príspevkov zo sympózia usporiadaného při príležitosti výstavy Zbrane a zbroj, SNM – Múzeum Bojnice, Bojnice, s. 37–52.
Google Scholar
Knyżewski M. (2020), Siedziby średnich i niższych ranga urzędników krzyżackich na terenie dzisiejszej Polski. Studium archeologiczne, Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź (Monografie Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, 11).
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12775/AHP.2018.013
Kovács T.S. (2010), Huszárfegyverek a 15–17. században, Martin Opitz Kiadó, Budapest.
Google Scholar
Kozłowski R. (1978), Badanie i konserwacja przedmiotów z grobu Kazimierza Jagiellończyka, „Studia do Dziejów Wawelu”, 4, s. 460–476.
Google Scholar
Krajíc R., Kukla Z., Nekuda V. (1997), Středověký meč ze Mstěnic, [w:] R. Nekuda, J. Unger (red.), Z pravěku do středověku. Sborník k 70. narozeninam Vladimíra Nekudy, Muzejní a vlastivědená společnost v Brně, Moravské zemské muzeum, Brno, s. 250–258.
Google Scholar
Kwiatkowski K. (2016), Wojska zakonu niemieckiego w Prusach 1230–1525. Korporacja, jej pruskie władztwo, zbrojni, kultura wojny i aktywność militarna, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń.
Google Scholar
Ławrynowicz O. (2005), Treści ideowe broni rycerskiej w Polsce w wiekach średnich, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź (Acta Archaeologica Lodziensia, 51).
Google Scholar
Majewski M. (2018), Uzbrojenie średniowieczne w ziemi chełmińskiej (mps pracy doktorskiej przygotowanej w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, w zbiorach autora).
Google Scholar
Marek L. (2004), Wczesnośredniowieczne miecze z Europy Środkowej i Wschodniej. Dylematy archeologa i bronioznawcy, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław (Studia Archeologiczne, 26).
Google Scholar
Marek L. (2008), Broń biała na Śląsku XIV–XVI wiek, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław (Wratislavia Antiqua, 10).
Google Scholar
Marek L. (2014), Europejski styl. Militaria z Elbląga i okolic, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław (Studia Archeologiczne, 47).
Google Scholar
Marek L. (2017), Średniowieczne uzbrojenie Europy łacińskiej jako Ars Emblematica, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław (Wratislavia Antiqua, 22).
Google Scholar
Nadolski A. (1984), Polska broń – broń biała, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Google Scholar
Norman A.V.B. (1980), The Rapier and Small-Sword: 1460–1820, Arms and Armour Press; Arno press, London–New York.
Google Scholar
Oakeshott R.E. (1997), The Sword in the Age of Chivalry, Boydell Press, Woodbridge.
Google Scholar
Pudło P. (2010), …By w Polsce znaleźć swe miejsce (średniowiecze i nowożytność), [w:] S. Cegłowski, K. Demkowicz, R. Janiak, T. Kordala, P. Łuczak, P. Pudło, Skarby z ziemi wydobyte, Muzeum Diecezjalne w Płocku, Płock, s. 47–52, 92–106.
Google Scholar
Ruttkay A. (1989/1990), Militáriá a súčasti jezdeckého výstroja z 15. stor. na Kostolci v Moravanoch nad Váhom, miestna časť Ducové, „Sborník Prací Filozofické Fakulty Brněnské University”, 38/39, řada archeologicko-klasicka, 34–35, s. 89–101.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S1035077200002996
Wilkus K. (1991), Odkrycie grobów królewskich w katedrze wileńskiej, „Studia do Dziejów Wawelu”, 5, s. 530–550.
Google Scholar
Williams A., Lazar T. (2018), A Group of Medieval Swords from the National Museum of Slovenia – Metallographic Analyses and Hardness Testing, „Acta Militaria Mediaevalia”, 13, s. 115–129.
Google Scholar
Żabiński G., Biborski M., Stępiński J. (2014), Technology of Sword Blades from the La Tène Period to the Early Modern Age. The Case of what is now Poland, Archaeopress, Oxford, https://doi.org/10.2307/j.ctvqmp14z
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctvqmp14z
Žakovský P. (2011), Středověké a raně novověké chladné zbraně ze sbírek Městkého muzea v Moravském Krumlově, [w:] Hrad jako technický problém. Technologie a formy výstavby středověkých opevněných sidel, red. Z. Měřínský, Brno 2011 (Archeologia mediaevalis Moravica et Silesiana, 2), s. 127–188.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
