Ewolucja regulacji prawnych dotyczących obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej oraz jej praktyczne zastosowanie na przykładzie projektów uchwałodawczych zaproponowanych przez mieszkańców Łodzi

Małgorzata Niewiadomska-Cudak

doi:10.18778/0208-6069.97.02

Autor

Małgorzata Niewiadomska-Cudak Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie https://orcid.org/0000-0002-1745-7707

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6069.97.02

Słowa kluczowe:

inicjatywa obywatelska, inicjatywa uchwałodawcza, jednostki samorządu terytorialnego, statut, polskie prawodawstwo

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest problemowi obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej. Przedmiotem podjętych rozważań jest dokonanie analizy obowiązujących uregulowań prawnych dotyczących obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej. W artykule omówiono prace nad zmianami w polskim prawodawstwie, mające na celu ułatwienie w korzystaniu z tej formy aktywności społecznej. Na przykładzie Łodzi zaprezentowano aktywność obywateli w zakresie wnoszenia obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej tuż przed, jak i po zmianie przepisów. Tym samym przeanalizowano trafność i zupełność rozwiązań legislacyjnych w kontekście praktycznym.

Artykuł jest także odpowiedzią na pytanie, czy uregulowanie obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej w przepisach ustawowych rozwiązało dylematy prawne w tym zakresie. Uwzględnienie obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej w ustawach samorządowych to pierwszy krok w kierunku urzeczywistnienia fazy inicjatorskiej tworzenia przez mieszkańców lokalnego prawa, ale nie jedyny, który należy podjąć, aby owa instytucja zaistniała w świadomości mieszkańców.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Augustyniak, Monika. 2014. „Inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców jako forma partycypacji społecznej w jednostkach samorządu terytorialnego – wnioski de lege lata i postulaty de lege ferenda”. W Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. 359–378. Red. Bogdan Dolnicki. Warszawa: LEX.
Google Scholar

Bohdan, Anna. 2013. „Partycypacja społeczna w tworzeniu jednostek pomocniczych gminy – kryzys czy rozwój w dobie przemian cywilizacyjnych?” W Wpływ przemian cywilizacyjnych na prawo administracyjne i administrację. 399–417. Red. Patrycja Joanna Suwaj, Jan Zimmermann. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer Business.
Google Scholar

Brzeski, Marcin. 2014. „Problem podstawy prawnej regulacji obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej w statucie jednostki samorządu terytorialnego”. W Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. 379–400. Red. Bogdan Dolnicki. Warszawa: LEX.
Google Scholar

Cudak, Arkadiusz. 2018. „Analiza prawna orzecznictwa sądów administracyjnych w zakresie uregulowania obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej”. W Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w procesie stanowienia aktów prawa miejscowego. 61–81. Red. Piotr Benedykt Zientarski, Elżbieta Mreńca. Warszawa: Kancelaria Senatu.
Google Scholar

Dolnicki, Bogdan. 2012. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza jako nowa forma partycypacji obywateli w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym”. W Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym. 113–130. Red. Marek Mączyński, Mirosław Stec. Warszawa: LEX.
Google Scholar

Dolnicki, Bogdan. Red. 2014. Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. Warszawa: LEX.
Google Scholar

Dudkiewicz, Ignacy. 2016. „Obywatelska Inicjatywa Uchwałodawcza – szansa czy kłopot?” 17 października 2016. https://publicystyka.ngo.pl/obywatelska-inicjatywa-uchwalodawcza-szansa-czy-klopot [dostęp: 24.03.2020].
Google Scholar

Fundacja Normalne Miasto Fenomen. 2014. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza – drugie podejście”. 23 maja 2013. http://fundacjafenomen.pl/aktualnosci/183-obywatelska-inicjatywa-drugiepodejscie [dostęp: 21.02.2021].
Google Scholar

Izdebski, Hubert. 2011. „Jednostki pomocnicze gminy – między organami gminy a obywatelami”. Samorząd Terytorialny 12: 95–110.
Google Scholar

Kalisiak-Mędelska, Magdalena. 2015. Partycypacja społeczna na poziomie lokalnym jako wymiar decentralizacji administracji publicznej w Polsce. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-412-9

Koniuszewska, Ewa. 2014. „Inicjatywa uchwałodawcza członków wspólnoty samorządowej jako narzędzie partycypacji społecznej”. W Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. 418–430. Red. Bogdan Dolnicki. Warszawa: LEX.
Google Scholar

Koniuszewska, Ewa 2019. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza”. Acta Iuris Stetinensis 3(27): 101–116. https://doi.org/10.18276/ais.2019.27-06
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18276/ais.2019.27-06

Kubel-Grabau, Agata. 2015. „Mieszkańcy tworzą uchwałę”. http://www.decydujmyrazem.pl/o_projekcie/wiadomosci/mieszkancy_tworza_uchwale.html [dostęp: 24.03.2020].
Google Scholar

Łabędź, Krzysztof. 2015. „Partycypacja obywatelska na poziomie lokalnym – formy i ograniczenia”. Przegląd Politologiczny 4: 93–106. https://doi.org/10.14746/pp.2015.20.4.7
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2015.20.4.7

Makowski, Grzegorz. 2012. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza – prawo i praktyka”. W Dyktat czy uczestnictwo? Diagnoza partycypacji publicznej w Polsce. Tom I. 288–305. Red. Anna Olech. Warszawa: ISP.
Google Scholar

Miruć, Alina. 2010. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza”. Samorząd Terytorialny 1–2: 31–38.
Google Scholar

Niewiadomska-Cudak, Małgorzata. 2018. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza na przykładzie Łodzi”. W Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w procesie stanowienia aktów prawa miejscowego. 83–97. Red. Piotr Benedykt Zientarski, Elżbieta Mreńca. Warszawa: Kancelaria Senatu.
Google Scholar

Peisert, Arkadiusz. 2020. „Raport z badania socjologicznego Komitetów Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych”. W Inicjatywa ustawodawcza obywateli. 65–75. Red. Anna Rakowska-Trela, Anna Rytel-Warzocha, Krzysztof Skotnicki, Piotr Uziębło. Łódź–Gdańsk: Instytut Spraw Obywatelskich. https://issuu.com/inspro/docs/raport-inicjatywa-ustawodawcza-obywateli
Google Scholar

Rachwał, Marcin. 2016. „Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w Polsce – wybrane zagadnienia”. Przegląd Politologiczny 1: 21–33. https://doi.org/10.14746/pp.2016.21.1.2
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2016.21.1.2

Serafin, Sławomir. 2011. „Samorząd Terytorialny”. W Zarys prawa administracyjnego. Red. Bogumił Szmulik, Sławomir Serafin, Katarzyna Miaskowska-Daszkiewicz. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Staszczak, Wojciech. 2012. „Instytucje demokracji bezpośredniej a wpływ mieszkańców na zarządzanie gminą”. W Demokracja bezpośrednia w samorządzie terytorialnym. 291–303. Red. Maria Marczewska-Rytko, Stanisław Michałowski. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Swianiewicz, Paweł. 2008. „Partnerska polityka publiczna na poziomie lokalnym”. Dialog. Pismo Dialogu Społecznego 4(21): 79–88. https://www.cpsdialog.gov.pl/images/KWARTALNIKI/21-Dialog-2008-4.pdf [dostęp: 23.03.2020].
Google Scholar

Sześciło, Dawid. 2018. Nowe narzędzia dla obywateli i radnych w samorządzie. Opinia w sprawie ustawy z 11 stycznia 2018 roku o zmianie ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (z wyłączeniem zmian w prawie wyborczym. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
Google Scholar

Szewc, Andrzej. Gabriela Jyż. Zbigniew Pławecki. Red. 2010. Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Google Scholar

Szewc, Andrzej. Tomasz Szewc. 1999. Uchwałodawcza działalność organów samorządu terytorialnego, Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Google Scholar

Uziębło, Piotr. 2009. Demokracja partycypacyjna. Gdańsk: Centrum Badań Społecznych.
Google Scholar

Uziębło, Piotr. 2011. „Inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców gminy. Glosa do wyroku WSA w Olsztynie z 28 października 2008 r., II SA/OI 737/08”. Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa 2: 53–62.
Google Scholar

Widera, Agnieszka. 2015. „Statut rady: inicjatywa uchwałodawcza rzadko w rękach mieszkańców”. 10 marca 2015. https://www.portalsamorzadowy.pl/komunikacja-spoleczna/statut-rady-inicjatywa-uchwalodawcza-rzadko-w-rekach-mieszkancow,6x8241.html [dostęp: 23.03.2020].
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, ze zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2019 r. poz. 506, zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2019 r. poz. 511, zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie wojewódzkim (Dz. U. z 2019 r. poz. 512, zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. 2018 r. poz. 130).
Google Scholar

Druk Nr 1699. Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw. http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/druk.xsp?nr=1699
Google Scholar

Druk Nr 2001. Poselski projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2001
Google Scholar

Druk Nr 2113. Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego o poselskim projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2113
Google Scholar

Komisja do Spraw Petycji. 12.09.2017 r., godz. 08:57–10:41. iTV Sejm. http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/transmisje_arch.xsp?unid=397FE4F0CC6E789DC12581920043ADC7
Google Scholar

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 listopada 2013 r., II OSA 1887/13.
Google Scholar

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 3 kwietnia 2006 r., III SA/Wr 584/05.
Google Scholar

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 28 października 2008 r., II SA/ OI737/08.
Google Scholar

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 14 maja 2013 r., II SA/OI 196/13.
Google Scholar

Uchwała Nr LXXXVI/1782/14 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 7 maja 2014 r. Stanowisko w sprawie publicznej oceny działalności Rady Miejskiej w Łodzi, dokonanej przez Prezydenta Miasta Łodzi podczas LXXXIV sesji w dniu 23 kwietnia 2014 r.
Google Scholar

Uchwała Nr XCIII/1964/14 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 24 września 2014 r. w sprawie zmiany Statutu Miasta Łodzi.
Google Scholar

Uchwała Nr X/357/19 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 5 czerwca 2019 r. zmieniająca uchwałę w sprawie szczegółowych zasad wnoszenia obywatelskich inicjatyw uchwałodawczych. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/interpelacje/7/08_357.pdf
Google Scholar

Uchwała Nr LXXVI/2088/18 z dnia 10 października 2018 Rady Miejskiej w Łodzi w sprawie szczegółowych zasad wnoszenia obywatelskich inicjatyw uchwałodawczych. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/interpelacje/7/2080.pdf
Google Scholar

Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych. http://orzeczenia.nsa.gov.pl/cbo/query
Google Scholar

Petycja w sprawie zmiany ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.), ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2016 r. poz. 814 ze zm.) oraz ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2016 r. poz. 486 ze zm.) w zakresie wprowadzenia możliwości występowania przez mieszkańców gmin, powiatów i województw z obywatelską inicjatywą uchwałodawczą do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego. 28 kwietnia 2017 r. http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/agent.xsp?symbol=PETYCJA&NrPetycji=BKSP-145–223/17
Google Scholar

Protokół Nr XLV/17 z XLV sesji Rady Miejskiej w Łodzi odbytej w dniu 5 kwietnia 2017 r. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/protokoly/Protokol_Nr_XLV__.pdf
Google Scholar

Protokół Nr LVII/17 z LVII sesji Rady Miejskiej w Łodzi odbytej w dniu 20 września 2017 r. https://bip.uml.lodz.pl/files/public/user_upload/Protokol_Nr_LVII.pdf
Google Scholar

Protokół Nr LXXII/18 z LXXII sesji Rady Miejskiej w Łodzi odbytej w dniach 13 i 14 czerwca 2018 r. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/interpelacje/7/Protokol_Nr_LXXII.pdf
Google Scholar

Protokół Nr LXXV/18 z LXXV sesji Rady Miejskiej w Łodzi odbytej w dniu 19 września 2018 r. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/interpelacje/7/Protokol_LXXV.pdf
Google Scholar

Protokół Nr XXV/20 z XXV sesji Rady Miejskiej w Łodzi on-line odbytej w dniu 13 maja 2020 r. https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/BRM_2020/Protokol_Nr_XXV.pdf
Google Scholar