Wybrane niematerialne czynniki rozwoju regionalnego. Analiza zależności przestrzennych

Abstrakt

Ponieważ przestrzenne zróżnicowanie rozwoju uznawane jest za jeden z podstawowych problemów współczesnych gospodarek, podejmowane są liczne próby określenia warunków i czynników kształtujących ten proces. Wskazywane są między innymi czynniki niematerialne: kapitał ludzki i kapitał społeczny (Herbst (red.), 2007). Zasadniczym celem niniejszej pracy jest przestrzenna oraz przestrzenno – czasowa analiza zróżnicowanae poziomów kapitału ludzkiego i społecznego. Dwa cele szczegółowe to: skonstruowanie syntetycznych mierników obu wymienionych rodzajów kapitału, oraz zbadanie interakcji przestrzennych między kapitałem ludzkim i kapitałem społecznym a poziomem PKB per capita. Stwierdzono znaczne zróżnicowanie poziomu kapitału ludzkiego i społecznego. Zauważono koncentrację podregionów o niskim poziomie kapitału ludzkiego, natomiast kapitał społeczny wykazuje tendencję do klastrowania się wartości dodatnich. Wykazano również występowanie dodatniej zależności między PKB per capita a poziomem kapitału ludzkiego, przy czym najwyższymi wartościami obu cech charakteryzują się największe miasta. Ponadto, występują podregiony dobrze rozwinięte gospodarczo (Łódź, Szczecin, Wrocław) otoczone niskimi wartościami kapitału ludzkiego i społecznego. Może to świadczyć o zjawisku wysysania przez te regiony kapitału z obszarów sąsiednich. Korelacja między PKB per capita i kapitałem społecznym jest w większości wypodków typu low-high. Podregiony, dla których to zjawisko występuje koncentrują się w Polsce wschodniej i południowej.