Relacja intymna jako przestrzeń kształtowania poczucia podmiotowości kobiet
DOI:
https://doi.org/10.18778/2450-4491.14.09Słowa kluczowe:
poczucie podmiotowości, świadomość własnego „Ja”, wolność, relacyjność, badania biograficzneAbstrakt
Tematem artykułu są wybrane aspekty poczucia podmiotowości kobiet objętych wsparciem instytucji pomocy społecznej, kształtujące się w relacji partnerskiej. Przedstawiono teoretyczne inspiracje, które posłużyły do poszukiwania tropów badanego zagadnienia w autobiograficznych narracjach kobiet. Wyłoniono kategorie: świadomość własnego „Ja”, wolność, relacyjność jako wybrane predykaty składające się na badane zagadnienie. Analizując wywiady, przedstawiono relacje partnerskie, które wzmacniały kobiety, oraz takie, które przyczyniały się do zatracenia poczucia podmiotowości przez narratorki. Zasygnalizowano również rolę znaczących Innych w procesie kształtowania poczucia podmiotowości kobiet: osób bliskich, partnerów oraz profesjonalistów z obszaru pomocy społecznej.
Bibliografia
Barry K. (1989) Biography and the search for women’s subjectivity, “Women’s Studies International Forum”, t. 12, nr 6, s. 561-578, https://doi.org/10.1016/0277-5395(89)90001-0
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/0277-5395(89)90001-0
Bargh J. A. (2005) Bypassing the Will: Toward Demistyfying the Nonconscious Control of Social Behavior w: R. Hassin, J. Uleman, J. Bargh (red.), The New Unconscious, New York, Oxford University Press, s. 37–58, https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195307696.003.0003
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195307696.003.0003
Bargh J. A., Ferguson M. J. (2000) Beyond Behaviorism: On the Automaticity of Higher Mental Processes, „Psychological Bulletin”, t. 126, nr 6, s. 925–945, https://doi.org/10.1037/0033-2909.126.6.925
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/0033-2909.126.6.925
Buber M. (1992) Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Doktór, Warszawa, Wydawnictwo Pax.
Google Scholar
Damasio A. (2000) Tajemnica świadomości. Ciało i emocje współtworzą świadomość, tłum. M. Karpiński, Poznań, Wydawnictwo Rebis.
Google Scholar
Damasio A. (2011) Błąd Kartezjusza, tłum. M. Karpiński, Poznań, Wydawnictwo Rebis.
Google Scholar
Edelman G. (1998) Przenikliwe powietrze, jasny ogień. O materii umysłu, tłum. J. Rączaszek, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Frankl V. (2009) Człowiek w poszukiwaniu sensu, tłum. A. Wolnicka, Warszawa, Wydawnictwo Czarna Owca.
Google Scholar
Fukuyama F. (2004) Ostatni człowiek, tłum. B. Pietrzyk, Kraków, Wydawnictwo Znak.
Google Scholar
Gajek K. (2018) Doświadczenia przemocy w rodzinie. Autobiograficzne narracje kobiet, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Glaser B. G, Strauss A. L. (2009) Odkrywanie teorii ugruntowanej, tłum. M. Gorzko, Kraków, Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar
Husserl E. (1974) Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii, tłum. D. Gierulanka, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
James J. K., Gilliland B. E. (2008) Strategie interwencji kryzysowej, tłum. A. Bidziński, Warszawa, Wydawnictwo Edukacyjne Parpa.
Google Scholar
Konecki K. (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Korzeniowski K. (1983) Podmiotowość człowieka. Metateoretyczne ramy teorii w: Podmiotowość jednostki w koncepcjach psychologicznych i organizacyjnych, K. Korzeniowski, R. Zieliński, W. Daniecki (red.), Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Libet B. (2003) Can Conscious Experience Affect Brain Activity?, „Journal of Consciousness Studies”, t. 10, nr 12, s. 14–28.
Google Scholar
Ogrodnik B. (2004) Podmiot w: Słownik filozofii, J. Hartman (red.), Kraków, Wydawnictwo Zielona Sowa.
Google Scholar
Ostaszewska A. (2018) Proces kształtowania kobiecej podmiotowości, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Pockett S. (2004) Does Consciousness Cause Behaviour?, „Journal of Consciousness Studies”, t. 11, nr 2, s. 23–40.
Google Scholar
Prawda M. (1989) Biograficzne odtwarzanie rzeczywistości (O koncepcji badań biograficznych Fritza Schütze, „Studia Socjologiczne”, nr 4, s. 81–99.
Google Scholar
Rogers C. (1978) Uczyć się jak być wolnym w: Przełom w psychologii, K. Jankowski (red.), tłum. K. Jankowski, A. Kołyszko, P. Kołyszko, Warszawa, Wydawnictwo Czytelnik.
Google Scholar
Rokuszewska-Pawełek A. (2002) Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków – analiza biograficzna, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Rutkowski J. (2003) Filozofia polityczna arystotelizmu i neoliberalizmu a wychowanie, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Sartre J. P (1983) Moja przeszłość, w: Filozofia współczesna, t. I, Z. Kuderowicz (red.), tłum. W. Gromczyński, Warszawa, Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
Google Scholar
Sartre J. P. (2007) Byt i nicość, tłum. J. Kiełbasa, P. Mróz, R. Abramciów, R. Ryziński, P. Małochleb, Kraków, Wydawnictwo Zielona Sowa.
Google Scholar
Schütze F. (1997) Trajektoria cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, „Studia Socjologiczne”, nr 1 (l44), s. 11–57.
Google Scholar
Schütze F. (2012) Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować wywiady narracyjne w: Metoda Biograficzna w socjologii, K. Kaźmierska (red.), Kraków, Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar
Singer P. (2003) Etyka praktyczna, tłum. A. Sagan, Warszawa, Wydawnictwo Książka i Wiedza.
Google Scholar
Spaemann R. (2001) Osoby. O różnicy między czymś a kimś, tłum. J. Marecki, Warszawa, Wydawnictwo Oficyna Naukowa.
Google Scholar
Trzópek J. (2013) Na tropach podmiotu. Między filozoficznym a empirycznym ujęciem podmiotowości, Kraków, Wydawnictwo UJ.
Google Scholar
Velmans M. (2002) How could Conscious Experiences Affect Brains?, „Journal of Consciousness Studies”, t. 9, nr 11, s. 3–29.
Google Scholar
Velmans M. (2003) Preconscious Free Will, „Journal of Consciousness Studies”, t. 10, nr 12, s. 42–61.
Google Scholar
Wegner D. (2002) The Illusion of Conscious Will, Cambridge, Mass. – London, The MIT Press, https://doi.org/10.7551/mitpress/3650.001.0001
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/3650.001.0001
Wielecki K. (2003) Podmiotowość w dobie kryzysu postindustrializmu. Między indywidualizmem a kolektywizmem, Warszawa, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Witkowski L. (1988) Tożsamość i zmiana, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Witkowski L. (1997) Edukacja wobec sporów o (po)nowoczesności, Warszawa, Instytut Badań Edukacyjnych.
Google Scholar
