Life Lessons in Polish Schools: Teachers’ Attitudes Towards Girls and Boys

Aleksandra Gajda

doi:10.18778/2450-4491.14.06

Auteurs

Aleksandra Gajda The Maria Grzegorzewska University, Warsaw https://orcid.org/0000-0003-2942-2672

DOI :

https://doi.org/10.18778/2450-4491.14.06

Mots-clés :

observation, dairy study, students’ opinions, teachers’ attitudes, gender differences

Résumé

The aim of the study was to analyse teachers’ interactions with students in order to track the differences in the messages given to pupils depending on their gender, and to study the opinions of students about the behaviour of their teachers. As part of the research, 34 hours of lessons (divided into 17 hours of mathematics and 17 hours of Polish language lessons) were observed. Additionally, the opinions of 68 students (34 girls and 34 boys) were analysed. The study employs mixed methods of data analysis (Stromquist 2007), combining a qualitative approach based on elements of grounded theory (Glaser, Strauss 2017) with quantitative comparisons of the frequency of the teacher’s behavior, using χ2 tests. The results indicate the differing nature of teachers’ interactions with girls and boys; the number of interactions and their quality are more favourable in the case of boys. Girls are more often overlooked, and their achievements and contributions are less frequently noticed. In addition, students are aware of the differences in how they are treated by their teachers, pointing out, inter alia, to the importance of providing equal treatment to all students.

Biographie de l'auteur

Aleksandra Gajda, The Maria Grzegorzewska University, Warsaw

Aleksandra Gajda – Ph.D., Assistant Professor at the Department of Psychopedagogy of Creativity at the Maria Grzegorzewska University in Warsaw. Research interests: the relation between creativity and the achievements in education of boys and girls, the functioning of stereotypes in school environments, and the role of creativity.

Références

Abramowicz M. (ed.) (2011) Wielka nieobecna – o edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań, Warszawa, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej.
View in Google Scholar

Acker S. (1988) Teachers, gender and resistance, “British Journal of Sociology of Education”, vol. 9, no. 3, pp. 307–322, https://doi.org/10.1080/0142569880090304
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/0142569880090304

An D., Kim S. (2007) Relating Hofstede’s Masculinity Dimension To Gender Role Portrayals In Advertising, „International Marketing Review”, vol. 24, no. 2, pp. 81–207, https://doi.org/10.1108/02651330710741811
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1108/02651330710741811

Bauer K. S. (2000) Promoting gender equity in schools, „Contemporary Education”, vol. 71, no. 2, p. 22, https://doi.org/10.1006/jesp.1998.1371
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1006/jesp.1998.1371

Beilock S. L., Gunderson E. A., Ramirez G., Levine S. C. (2010) Female teachers’ math anxiety affects girls’ math achievement, “Proceedings of the National Academy of Sciences”, no. 107(5), pp. 1860–1863, https://doi.org/10.1073/pnas.0910967107
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.0910967107

Bem S. L. (1993) The Lenses Of Gender: Transforming The Debate On Sexual Inequality, New Haven, CT, Yale University Press.
View in Google Scholar

Berekashvili N. (2012) The role of gender-biased perceptions in teacher-student interaction. “Psychology of Language and Communication”, vol. 16, no. 1, pp. 39–51, https://doi.org/10.2478/v10057-012-0004-x
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/v10057-012-0004-x

Bernstein B. (2003) Class, codes and control: Towards a theory of educational transmission, vol. 3, Hove, Psychology Press.
View in Google Scholar

Blusz K. (1993) Czy światem naprawdę rządzą mizogini? Feministyczne obrazy szkoły in: B. Śliwerski (ed.), Kontestacje pedagogiczne, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, pp. 10–12.
View in Google Scholar

Bourdieu P., Passeron J. C. (1990) Reproduction in Education, Society and Culture, London, Sage Publications.
View in Google Scholar

Brophy J. (1985) Interactions of Male and Female Students with Male and Female Teachers in: Gender influences in classroom interaction, L. C. Wilkinson, C. B. Marrett (eds.), Orlando, FL, Academic Press, pp. 115–142, https://doi.org/10.1016/B978-0-12-752075-9.50011-8
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-752075-9.50011-8

Burton L. (1996) A Socially Just Pedagogy for the Teaching of Mathematics in: Equity in the Classroom: Towards Effective Pedagogy for Girls and Boys, P. F. murphy, C. V. Gipps (eds.), London, Falmer Press, pp. 136–145.
View in Google Scholar

Carrington B., Francis B., Hutchings M., Skelton C., Read B., Hall I. (2007) Does the gender of the teacher really matter? Seven‐to eight‐year‐olds’ accounts of their interactions with their teachers, “Educational Studies”, vol. 33, no. 4, pp. 397–413, https://doi.org/10.1080/03055690701423580
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/03055690701423580

Chmura-Rutkowska I., Ostrouch J. (2007) Mężczyźni na przełęczy życia. Studium socjopedagogiczne, Kraków, Oficyna Wydawnicza.
View in Google Scholar

Chmura-Rutkowska I. (2012) Przemoc rówieśnicza w gimnazjum a płeć. Kontekst społeczno-kulturowy, „Forum Oświatowe”, vol. 24, no. 1(46), pp. 41–73.
View in Google Scholar

Chmura-Rutkowska I., Duda M., Mazurek M., Sołtysiak-Łuczak A. (eds.) (2016) Gender w podręcznikach. Projekt badawczy. Raport, Warszawa, Fundacja Feminoteka.
View in Google Scholar

Chomczyńska-Miliszkiewicz M. (2000) Ukryte przekazy w podręcznikach edukacji psychoseksualnej, „Forum Oświatowe”, vol. 12, no. 2(23), pp. 161–178.
View in Google Scholar

Delamont S. (1980) The Sociology of Women: An Introduction, London, Allen & Unwin.
View in Google Scholar

Dzierzgowska A., Rutkowska J. (2008) Ślepa na płeć. Edukacja równościowa po polsku. Raport krytyczny, Warszawa, Fundacja Feminoteka.
View in Google Scholar

European Institute for Gender Equality (2020) Gender Equality Index 2020: Poland, https://eige.europa.eu/gender-equality-index/2020/PL
View in Google Scholar

Fennema E., Peterson P. L., Carpenter T. P., Lubinski C. A. (1990) Teachers’ attributions and beliefs about girls, boys, and mathematics, “Educational studies in Mathematics”, vol. 21 no. 1, pp. 55–69, https://doi.org/10.1007/BF00311015
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF00311015

Firkowska-Mankiewicz, A. (1995) Czy tak samo wychowujemy chłopców i dziewczynki? in: Co to znaczy być kobietą w Polsce?, A. Titkow, H. Domański (eds.), Warszawa, Wydawnictwo IFiS PAN: 41–64.
View in Google Scholar

Gansen H. M. (2019) Push-Ups Versus Clean-Up: Preschool Teachers’ Gendered Beliefs, Expectations for Behavior, and Disciplinary Practices, „Sex Roles”, vol. 80, no. 7–8, pp. 393–408, https://doi.org/10.1007/s11199-018-0944-2
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11199-018-0944-2

Gatto J. T. (2002) Dumbing Us Down: The Hidden Curriculum of Compulsory Schooling, Gabriola Island, New Society Publishers.
View in Google Scholar

Gawlicz K., Rudnicki P., Starnawski M. (2015) Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona. O budowaniu edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań, Warszawa, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej.
View in Google Scholar

Giroux H. A., Penna A. N. (1979) Social Education in the Classroom: The Dynamics of the Hidden Curriculum, “Theory & Research in Social Education”, vol. 7, no. 1, pp. 21–42, https://doi.org/10.1080/00933104.1979.10506048
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/00933104.1979.10506048

Glaser B. G., Strauss A. L. (2017) Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research, Abingdon, Oxon – New York, NY, Routledge, https://doi.org/10.4324/9780203793206
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203793206

Górnikowska-Zwolak E. (2004) Nauczycielskie koncepcje ról społecznych kobiety i mężczyzny – czynnik wzmacniający czy osłabiający szanse rozwojowe dziewcząt i chłopców? in: Płeć i rodzaj w edukacji, M. Chomczyńska-Rubacha (ed.), Łódź, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi: 87–88.
View in Google Scholar

Grzechnik S. (2015) Sprawstwo praktyk komunikacyjnych a kształtowanie się męskiego habitusu w klasie szkolnej. Krytyczna analiza dyskursu, “InterAlia: Pismo poświęcone studiom queer”, no. 10, pp. 33–56, https://doi.org/10.51897/interalia/MCBQ6988.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.51897/interalia/MCBQ6988

Harrop A., Swinson J. (2011) Comparison of teacher talk directed to boys and girls and its relationship to their behaviour in secondary and primary schools, “Educational Studies”, vol. 37, no.1, pp. 115–125, https://doi.org/10.1080/03055691003729260
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/03055691003729260

Jackson D., Salisbury J. (1996) Why Should Secondary Schools Take Working with Boys Seriously?, “Gender and Education”, vol. 8, no. 1, pp. 103–115, https://doi.org/10.1080/713668477
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/713668477

Jankowska M. (2009) Świat ucznia – świat uczennicy. Socjalizacja szkolna a utrwalanie społecznych ról płciowych, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 34, s. 13–34.
View in Google Scholar

Jas K. (2009) Nauczyciele szkół ponadgimnazjalnych wobec stereotypów płci w: Społeczne uwarunkowania edukacji międzykulturowej. T. 2, Problemy praktyki oświatowej, T. Lewowicki, A. Szczurek-Boruta, B. Grabowska (red.), Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 193–201.
View in Google Scholar

Jonczy-Adamska M. (2015) Dyskryminacja i edukacja antydyskryminacyjna w społecznościach szkolnych na podstawie wywiadów indywidualnych z nauczycielkami i nauczycielami z dużych miast in: Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona. O budowaniu edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań, K. Gawlicz, P. Rudnicki, M. Starnawski (red.), Warszawa: Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, s. 195–253.
View in Google Scholar

Kalinowska E. (1995) Wizerunki dziewczynek i chłopców, kobiet i mężczyzn, w podręcznikach szkolnych, „Kwartalnik Pedagogiczny”, t. 40, nr 1–2, s. 219–253.
View in Google Scholar

Kaplan P. S. (1990) Educational Psychology for Tomorrow’s Teacher, Eagan, MN, Cengage Learning.
View in Google Scholar

Kelly A. (1988) Gender differences in teacher – pupil interactions: a meta-analytic review, “Research in Education”, vol. 39, no. 1, pp. 1–24, https://doi.org/10.1177/003452378803900101
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/003452378803900101

Knapp L. G, Kelly-Reid J. E., Whitmore R. W. (2006) Postsecondary Institutions In The United States: Fall 2006 and Degrees and Other Awards Conferred: 2005-06, Washington, D.C., WA, National Center for Education Statistics.
View in Google Scholar

Knapp L. G., Kelly J. E., Whitmore R. W., Wu S., Gallego L. M., Grau E., Broyles S. G. (2001) Postsecondary Institutions in the United States: Fall 2000 and Degrees and Other Awards Conferred: 1999-2000, Washington, DC, WA, National Center for Education Statistics, https://doi.org/10.1037/e492182006-009
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/e492182006-009

Kohlberg L. (1970) The moral atmosphere of the school in: The unstudied curriculum: Its impact on children, N. Overly (ed.), Washington, D. C., WA, Association for Supervision and Curriculum Development, NEA, pp. 104–127.
View in Google Scholar

Kollmayer M., Schober B., Spiel C. (2018) Gender stereotypes in education: Development, consequences, and interventions, “European Journal of Developmental Psychology”, vol. 15, no. 4, https://doi.org/10.1080/17405629.2016.1193483
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/17405629.2016.1193483

Konarzewski K. (2004) Egzaminy zewnętrzne – czy mają płeć? w: Płeć i rodzaj w edukacji, M. Chomczyńska-Rubacha (red.), Łódź, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, s. 63–71.
View in Google Scholar

Konarzewski K. (1991) Problemy i schematy: pierwszy rok nauki szkolnej dziecka, Poznań, Akademos.
View in Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (1997) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483.
View in Google Scholar

Kopciewicz L. (2004) Schematy rodzaju (gender) w pracy pedagogicznej nauczycielek edukacji wczesnoszkolnej w: Płeć i rodzaj w edukacji, M. Chomczyńska-Rubacha (red.), Łódź, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, s. 75–84.
View in Google Scholar

Kopciewicz L. (2007) Rodzaj i edukacja. Studium fenomenograficzne z zastosowaniem teorii społecznej Pierre’a Bourdieu, Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
View in Google Scholar

Kopciewicz L. (2008a) Grzeczne dziewczynki, niegrzeczni chłopcy – wytwarzanie różnic rodzajowych w dydaktyczno-wychowawczej pracy szkoły w: Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie, M. Dudzikowa i M. Czerepaniak-Walczak (eds.), Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 349–392.
View in Google Scholar

Kopciewicz L. (2008b) Szkoła i dramat płci. Teoria społeczna Pierre’a Bourdieu w badaniach rodzajowego kapitału i habitusu w: Teatr płci. Eseje z socjologii gender, M. Bieńkowska-Ptasznik, J. Kochanowski (red.), Łódź, Wydawnictwo „Wschód – Zachód” w Łodzi, s. 127–149.
View in Google Scholar

Lee A. (1996) Gender, literacy, curriculum: Rewriting school geography, Taylor & Francis, https://doi.org/10.4324/9781315041186
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781315041186

Margolis E. (ed.) (2001) The Hidden Curriculum in Higher Education, New York, NY – London, Routledge, https://doi.org/10.4324/9780203901854
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203901854

Meighan R., Harber C. (2007) A Sociology of Educating, London, Bloomsbury Publishing.
View in Google Scholar

Morciniec J. (1995) Skąd się biorą zadowolone niewolnice albo czego uczy elementarz?, „Pełnym Głosem”, nr 3, s. 9–19.
View in Google Scholar

Muszyńska E. (2004) Warunki edukacji szkolnej dziewcząt i chłopców: różnice, ich przyczyny i skutki w: Płeć i rodzaj w edukacji, Łódź, M. Chomczyńska-Rubacha (red.), Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, s. 44–52.
View in Google Scholar

Myhill D, Jones S. (2006) ‘She doesn’t shout at no girls’: pupils’ perceptions of gender equity in the classroom, “Cambridge Journal of Education”, vol. 36, no. 1, pp. 99–113, https://doi.org/10.1080/03057640500491054
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/03057640500491054

Myles B. S., Simpson R. L. (2001) Understanding The Hidden Curriculum: An Essential Social Skill for Children and Youth with Asperger Syndrome, “Intervention in school and clinic”, vol. 36, no. 5, pp. 279–286, https://doi.org/10.1177/105345120103600504
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/105345120103600504

Neuman W. L., Robson K. (2014) Basics of Social Research, Toronto, Pearson Canada.
View in Google Scholar

Pickering J. (1997) Raising Boys’ Achievement, London, A&C Black.
View in Google Scholar

Retelsdorf J., Schwartz K., Asbrock F. (2015) “Michael can’t read!” – Teachers’ Gender Stereotypes and Boys’ Reading Self-Concept, “Journal of Educational Psychology”, vol. 107, no. 1, pp. 186–194, https://doi.org/10.1037/a0037107
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/a0037107

Riegle-Crumb C., Humphries M. (2012) Exploring Bias in Math Teachers’ Perceptions of Students’ Ability by Gender and Race/Ethnicity, “Gender & Society”, vol. 26, no. 2, pp. 290–322, https://doi.org/10.1177/0891243211434614
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0891243211434614

Rosenthal R. (1991) O społecznej psychologii samospełniającego się̨ proroctwa. Dalsze dane potwierdzające istnienie efektów Pigmaliona i mechanizmów pośredniczących w ich występowaniu, tłum. R. Stachowski w: Społeczny kontekst badań psychologicznych i pedagogicznych. Wybór tekstów, J. Brzeziński, J. Siuta (red.), Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 341–387.
View in Google Scholar

Sadker D. (2000) Gender Equity: Still Knocking at the Classroom Door, “Equity & Excellance in Education”, vol. 33, no. 1, pp. 80–83, https://doi.org/10.1080/1066568000330112
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/1066568000330112

Schneider D. J. (2004) The Psychology of Stereotyping, New York, NY, The Guilford Press.
View in Google Scholar

Serbin L. A., O’Leary K. D., Kent R. N., Tonick I. J. (1973) A Comparison of Teacher Response to the Preacademic and Problem Behavior Of Boys And Girls, “Child development”, vol. 44, no. 4, pp. 796-804, https://doi.org/10.2307/1127726
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/1127726

Solnit R. (2014) Men Explain Things To Me, Chicago, Haymarket Books.
View in Google Scholar

Stromquist N. P. (2007) The Gender Socialization Process in Schools: A Cross-National Comparison, Paper commissioned for the EFA Global Monitoring Report 2008.
View in Google Scholar

Swinson J., Harrop A. (2009) Teacher talk directed to boys and girls and its relationship to their behaviour, “Educational Studies”, vol. 35, no. 5, pp. 515–524, https://doi.org/10.1080/03055690902883913
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/03055690902883913

Szczepanik R. (2004) Nauczyciele wobec zachowań szkolnych uczniów i uczennic starszych klas szkoły podstawowej w: Płeć i rodzaj w edukacji, M. Chomczyńska-Rubacha (red.), Łódź, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, s. 93–107.
View in Google Scholar

Tiedemann J. (2002) Teachers’ Gender Stereotypes as Determinants of Teacher Perceptions in Elementary School Mathematics, „Educational Studies in Mathematics”, vol. 50, no. 1, pp. 49–62, https://doi.org/10.1023/A:1020518104346
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1023/A:1020518104346

Turska D., Oszwa U. (2018) Stereotyp płci w uczeniu się matematyki – percepcja nauczyciela, „Kwartalnik Pedagogiczny”, t. 63, nr 3(249), s. 57–73, https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.7429
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.7429

United Nations (2006) Convention on the Rights of Persons with Disabilities, https://www.ohchr.org/en/hrbodies/crpd/pages/conventionrightspersonswithdisabilities.aspx
View in Google Scholar

Younger M., Warrington M., Williams J. (1999) The Gender Gap and Classroom Interactions: Reality and Rhetoric?, “British journal of Sociology of Education”, vol. 20, no. 3, pp. 325–341, https://doi.org/10.1080/01425699995290
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/01425699995290

Zajączkowska M. J. (2008) Perspektywa równości płci w edukacji i wychowaniu w: Edukacja jutra: XIV Tatrzańskie Seminarium Naukowe = Education of tommorow [i. e. tomorrow] = Bildung von Morgen. T1, K. Denek, T. Koszczyc, W. Wiesner (red.), Wrocław, Wydawnictwo Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, s. 4–5.
View in Google Scholar