Activité – création – émotions. Espaces de transformation et de synergie
DOI :
https://doi.org/10.18778/2450-4491.13.17Mots-clés :
aktywność, transformacja, proces twórczy, analiza transwersalna, synergiaRésumé
L’article traite des processus de transformation qui se déroulent dans un espace d’activités complexe à la jonction des expériences, de la cognition, de la création et des émotions. Le point de départ de la réflexion est le concept d’analyse transversale de l’activité – d’après Jean-Marie Barbier – qui permet d’orienter les questions vers les espaces d’activité, leurs configurations et transformations qui se produisent dans différents cas/situations éducatives et sociales (Barbier 2015, 2016). En ce qui concerne la réflexion sur les transformations, le domaine de l’activité créative est tout particulier. L’étude révèle la structure des activités créatives en vue de leur utilisation pour analyser un type spécifique de comportements transformateurs. Le processus créatif peut être considéré comme une « transformation de transformation » et de synergie. L’effet de synergie vise à renforcer la dimension des résultats de la coopération, de l’interaction et de la cocréation. L’espace du processus de la création, dans une perspective transversale, est la dimension heuristique de l’exploration. Dans ce contexte, la création est une activité extrêmement complexe, sujette à des transformations permanentes. Elle va au-delà d’un seul processus et constitue un impact interactif de la cognition, des émotions, de la personnalité et du contexte social. Dans le processus créatif (de création), les deux perspectives sont présentes : la dynamique et la fonction de transformation. Dans l’analyse du processus il convient de reconnaître le statut des émotions qui servent d’intermédiaire entre les phénomènes cognitifs, affectifs et mentaux. Les transformations qui dépassent les limites de l’expérience présentent une similitude avec les actions transgressives. Ils montrent un plan multiforme/multidimensionnel d’interaction, de transformation, de modification, ainsi que d’interprétation des significations et des discours. L’activité créative de l’homme comme son développement, est un processus dynamique se déroulant selon un mécanisme continu : adaptation – différenciation – création.
Références
Barbier J.-M. (2015) Nowe wyzwania dla badań w naukach o wychowaniu: perspektywa działania/aktywności, tłum. Grażyna Karbowska, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, nr 1.
View in Google Scholar
Barbier J.-M. (2016a) Leksykon analizy aktywności. Konceptualizacje zwyczajowych pojęć, tłum. i oprac. E. Marynowicz-Hetka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar
Barbier J.-M. (2016b) Kultury działania i podzielane sposoby organizacji konstrukcji sensu, tłum. Grażyna Karbowska „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, 2 (3), s. 14–46, https://doi.org/10.18778/2450-4491.03.02
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/2450-4491.03.02
Bandura A. (2001) Teoria społecznego uczenia się, tłum. J. Kowalczewska, J. Radzicki, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Boudon R. (2008) Efekt odwrócenia, tłum. A. Karpowicz Warszawa, Oficyna Naukowa.
View in Google Scholar
Dudzikowa M. (2012) Sytuacja problematyczna interdyscyplinarności w naukach społecznych i humanistycznych z kryzysem w tle w: Interdyscyplinarnie o interdyscyplinarności. Między ideą a praktyką, A. Chmielewski, M. Dudzikowa, A. Grobler (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 15–38.
View in Google Scholar
Durand M. (2017) L’activité en transformation w: Encyclopédie ďanalyse des activités, J.-M. Barbier, M. Durand (red.), Paris, Presses Universitaires de France, s. 33–55.
View in Google Scholar
Gadamer H.G. (2007) Prawda i metoda, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Gałdowa A. (2000) Powszechność i wyjątek, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
View in Google Scholar
Gasiul H. (2001) W poszukiwaniu podstaw rozwoju „ja” emocjonalnego, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
View in Google Scholar
Guilford J. P. (1978) Natura inteligencji człowieka, tłum. B. Czarniawska, W. Kozłowski, J. Radzicki, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar
Giza A. (1991) Życie jako opowieść. Analiza materiałów autobiograficznych w perspektywie socjologii wiedzy, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy Ossolińskich Wydawnictwo PAN.
View in Google Scholar
Górniewicz J., Rubacha K. (1993) Samorealizacja a uzdolnienia twórcze młodzieży. Przegląd koncepcji i studium empiryczne, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
View in Google Scholar
Jarymowicz M. (2009) Psychologiczne podstawy podmiotowości. Szkice teoretyczne, studia empiryczne, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Jarymowicz M. (red.) (2001) Pomiędzy afektem a intelektem: poszukiwania empiryczne, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
View in Google Scholar
Kopaliński W. (1999) Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa, Muza SA.
View in Google Scholar
Kozielecki J. (1987) Koncepcja transgresyjna człowieka. Analiza psychologiczna, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar
Kozielecki J. (1992) Myślenie i rozwiązywanie problemów w: Psychologia ogólna, T. Tomaszewski (red.), Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 91–188.
View in Google Scholar
Limont W. (1996) Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
View in Google Scholar
Marynowicz-Hetka E. (2008) Interdyscyplinarność czy transwersalność – możliwe konfiguracje podejść do analizy pola praktyki, „Rocznik Pedagogiczny”, t. 31, s. 55–65.
View in Google Scholar
Marynowicz-Hetka E. (2018) Myśląc o życiu duchowym/mentalnym w kontekście aktywności: transformacje bezszelestne versus modyfikacje, „Studia z Teorii Wychowania”, nr 1 (22), s. 9–24.
View in Google Scholar
Maslow A. H. (1982) Postawa twórcza, „Literatura na Świecie”, nr 3/4, s. 47–53.
View in Google Scholar
Nęcka E. (1994) TRoP. Twórcze rozwiązywanie problemów, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
View in Google Scholar
Nęcka E. (1995) Inteligencja i procesy poznawcze, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
View in Google Scholar
Nęcka, E. (2012) Psychologia twórczości, Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
View in Google Scholar
Nowak M. (2012) Pedagogiczny profil nauk o wychowaniu. Studium z odniesieniami do pedagogiki pielęgniarstwa, Lublin, Wydawnictwo KUL.
View in Google Scholar
Oatley K. O., Jenkins J. M. (2003) Zrozumieć emocje, tłum. M. Guzowska, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Obuchowski K. (1985) Adaptacja twórcza, Warszawa, Książka i Wiedza.
View in Google Scholar
Obuchowski K. (1998) Człowiek intencjonalny, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Pietrasiński Z. (1987) Człowiek formowany jako podmiot rozwoju, „Psychologia Wychowawcza”, nr 3, s. 249–271.
View in Google Scholar
Popek S. (2001) Człowiek jako jednostka twórcza, Lublin, Wydawnictwo UMCS.
View in Google Scholar
Przetacznik-Gierowska M. (1973) Podstawy rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży, Warszawa, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
View in Google Scholar
Przetacznik-Gierowska M. (1996) Zasady i prawidłowości psychicznego rozwoju człowieka w: Psychologia rozwoju człowieka, t. 1: Zagadnienia ogólne, M. Przetacznik-Gierowska, M. Tyszkowa (red.), Warszawa, PWN.
View in Google Scholar
Schulz R. (1990) Twórczość – społeczne aspekty zjawiska, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar
Słownik języka polskiego (1988), t. 1, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar
Sternberg R. J., Lubart T. (1999) The concepts of creativity: prospects and paradigms w: Handbook of Creativity, R. J. Sternberg (red.), Cambridge, Cambridge University Press.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511807916.003
Straś-Romanowska M. (2002) Rozwój człowieka a rozwój osobowy, „Studia Psychologica”, nr 3, s. 91–104.
View in Google Scholar
Stróżewski W. (1983) Dialektyka twórczości, Kraków, Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
View in Google Scholar
Strzałecki A. (1969) Wybrane zagadnienia psychologii twórczości, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar
Szmidt K. J. (2004) Systemowe teorie twórczości i ich pedagogiczne implikacje w: Twórczość w teorii i praktyce, S. Popek (red.), Lublin, Wydawnictwo UMCS.
View in Google Scholar
Szmidt K. J. (2009) Metody pedagogicznych badań nad twórczością: teoria i empiria, Łódź, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
View in Google Scholar
Tokarz A. (2005) Dynamika procesu twórczego, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
View in Google Scholar
Tomaszewski T. (1977) Człowiek jako podmiot i człowiek jako przedmiot w: Studia z psychologii emocji, motywacji i osobowości, J. Reykowski, O. W. Owczynnikowa, K. Obuchowski (red.), Wrocław, Wydawnictwo Ossolineum.
View in Google Scholar
Tomaszewski T. (1998) Czynność w: Encyklopedia psychologii, W. Szewczuk (red.), Warszawa, Wydawnictwo Fundacja „Innowacja”, s. 56–59.
View in Google Scholar
Trempała J. (2000) Modele rozwoju psychicznego. Czas i zmiana, Bydgoszcz, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
View in Google Scholar
Trempała J. (2011) Mechanizmy zmiany rozwojowej w: Psychologia rozwoju człowieka: podręcznik akademicki, J. Trempała (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Trzebińska E. (1998) Dwa wizerunki własnej osoby: studia nad sposobami rozumienia siebie, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii.
View in Google Scholar
Trzebiński J. (2002) (red.) Narracja jako sposób rozumienia świata, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
View in Google Scholar
Tyszkowa M. (1988) Rozwój psychiczny jednostki jako proces strukturyzacji i restrukturyzacji doświadczenia w: Rozwój psychiczny człowiek w ciągu życia. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, M. Tyszkowa (red.), Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 44–79.
View in Google Scholar
Wojnar I. (1976) Teoria wychowania estetycznego, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar
Wojnar I. (1982) Estetyczna samowiedza człowieka, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar
Wróblewska M. (2015) Kompetencje twórcze a organizacja i interpretacja doświadczenia indywidualnego w: M. Wróblewska, Kompetencje twórcze w dorosłości, Białystok, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok, s. 218–280.
View in Google Scholar
Wróblewska M. (2018) Expanding the Boundaries of Self: Self-Realization, Trangression, and Creative Competence, „Rocznik Teologii Katolickiej”, vol. 2, s. 163–174, https://doi.org/10.15290/rtk.2018.17.2.12
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.15290/rtk.2018.17.2.12
Wróblewska M. (2019) Człowiek – Sprawca transgresyjny. Podejście badawcze w aspekcie twórczym i biograficznym w: Homo transgressivus w poszukiwaniu sensu istnienia. Od transgresji do transcendencji?, A. Ciążela, S. Jaronowska (red.), Warszawa, s. 155–177.
View in Google Scholar
Wróblewska M. (2020) Granice i transgresje (w) edukacji?, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, nr 3 (39), s. 203–215.
View in Google Scholar
Téléchargements
Publiée
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International.