Activité – création – émotions. Espaces de transformation et de synergie

Auteurs

DOI :

https://doi.org/10.18778/2450-4491.13.17

Mots-clés :

aktywność, transformacja, proces twórczy, analiza transwersalna, synergia

Résumé

L’article traite des processus de transformation qui se déroulent dans un espace d’activités complexe à la jonction des expériences, de la cognition, de la création et des émotions. Le point de départ de la réflexion est le concept d’analyse transversale de l’activité – d’après Jean-Marie Barbier – qui permet d’orienter les questions vers les espaces d’activité, leurs configurations et transformations qui se produisent dans différents cas/situations éducatives et sociales (Barbier 2015, 2016). En ce qui concerne la réflexion sur les transformations, le domaine de l’activité créative est tout particulier. L’étude révèle la structure des activités créatives en vue de leur utilisation pour analyser un type spécifique de comportements transformateurs. Le processus créatif peut être considéré comme une « transformation de transformation » et de synergie. L’effet de synergie vise à renforcer la dimension des résultats de la coopération, de l’interaction et de la cocréation. L’espace du processus de la création, dans une perspective transversale, est la dimension heuristique de l’exploration. Dans ce contexte, la création est une activité extrêmement complexe, sujette à des transformations permanentes. Elle va au-delà d’un seul processus et constitue un impact interactif de la cognition, des émotions, de la personnalité et du contexte social. Dans le processus créatif (de création), les deux perspectives sont présentes : la dynamique et la fonction de transformation. Dans l’analyse du processus il convient de reconnaître le statut des émotions qui servent d’intermédiaire entre les phénomènes cognitifs, affectifs et mentaux. Les transformations qui dépassent les limites de l’expérience présentent une similitude avec les actions transgressives. Ils montrent un plan multiforme/multidimensionnel d’interaction, de transformation, de modification, ainsi que d’interprétation des significations et des discours. L’activité créative de l’homme comme son développement, est un processus dynamique se déroulant selon un mécanisme continu : adaptation – différenciation – création.

Biographie de l'auteur

Halina Monika Wróblewska, Uniwersytet w Białymstoku

Wróblewska Halina Monika, docteure habilitée, professeure de l’Université à Bialystok, à la Faculté des Sciences de l’Education. Ses intérêts de recherche concernent les problèmes suivants : les compétences créatives du sujet et les conditions pour leur développement ; le diagnostic, la formation et le soutien au développement des capacités créatives et des compétences dans le processus de l’éducation ; les conditions de développement d’un élève doué ; l’éducation de soutien au développement de l’activité créative ; l’art et l’expression créative dans le développement et le soutien de l’auto développement créatif ; l’expérience créative dans les narrations et récits biographiques. L’auteure et rédactrice de nombreuses publications, entre autres : Kompetencje twórcze w dorosłości [Compétences créatives à l’âge adulte] (2015) ; Potencjał podmiotowy i kompetencje – w perspektywie rozwoju kariery zawodowej [Le potentiel du sujet et ses compétences – dans la perspective du développement de la carrière professionnelle] (éd.) (2018).

Références

Barbier J.-M. (2015) Nowe wyzwania dla badań w naukach o wychowaniu: perspektywa działania/aktywności, tłum. Grażyna Karbowska, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, nr 1.
View in Google Scholar

Barbier J.-M. (2016a) Leksykon analizy aktywności. Konceptualizacje zwyczajowych pojęć, tłum. i oprac. E. Marynowicz-Hetka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Barbier J.-M. (2016b) Kultury działania i podzielane sposoby organizacji konstrukcji sensu, tłum. Grażyna Karbowska „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, 2 (3), s. 14–46, https://doi.org/10.18778/2450-4491.03.02
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2450-4491.03.02

Bandura A. (2001) Teoria społecznego uczenia się, tłum. J. Kowalczewska, J. Radzicki, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Boudon R. (2008) Efekt odwrócenia, tłum. A. Karpowicz Warszawa, Oficyna Naukowa.
View in Google Scholar

Dudzikowa M. (2012) Sytuacja problematyczna interdyscyplinarności w naukach społecznych i humanistycznych z kryzysem w tle w: Interdyscyplinarnie o interdyscyplinarności. Między ideą a praktyką, A. Chmielewski, M. Dudzikowa, A. Grobler (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 15–38.
View in Google Scholar

Durand M. (2017) L’activité en transformation w: Encyclopédie ďanalyse des activités, J.-M. Barbier, M. Durand (red.), Paris, Presses Universitaires de France, s. 33–55.
View in Google Scholar

Gadamer H.G. (2007) Prawda i metoda, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Gałdowa A. (2000) Powszechność i wyjątek, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
View in Google Scholar

Gasiul H. (2001) W poszukiwaniu podstaw rozwoju „ja” emocjonalnego, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
View in Google Scholar

Guilford J. P. (1978) Natura inteligencji człowieka, tłum. B. Czarniawska, W. Kozłowski, J. Radzicki, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar

Giza A. (1991) Życie jako opowieść. Analiza materiałów autobiograficznych w perspektywie socjologii wiedzy, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy Ossolińskich Wydawnictwo PAN.
View in Google Scholar

Górniewicz J., Rubacha K. (1993) Samorealizacja a uzdolnienia twórcze młodzieży. Przegląd koncepcji i studium empiryczne, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
View in Google Scholar

Jarymowicz M. (2009) Psychologiczne podstawy podmiotowości. Szkice teoretyczne, studia empiryczne, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Jarymowicz M. (red.) (2001) Pomiędzy afektem a intelektem: poszukiwania empiryczne, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
View in Google Scholar

Kopaliński W. (1999) Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa, Muza SA.
View in Google Scholar

Kozielecki J. (1987) Koncepcja transgresyjna człowieka. Analiza psychologiczna, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar

Kozielecki J. (1992) Myślenie i rozwiązywanie problemów w: Psychologia ogólna, T. Tomaszewski (red.), Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 91–188.
View in Google Scholar

Limont W. (1996) Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
View in Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2008) Interdyscyplinarność czy transwersalność – możliwe konfiguracje podejść do analizy pola praktyki, „Rocznik Pedagogiczny”, t. 31, s. 55–65.
View in Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2018) Myśląc o życiu duchowym/mentalnym w kontekście aktywności: transformacje bezszelestne versus modyfikacje, „Studia z Teorii Wychowania”, nr 1 (22), s. 9–24.
View in Google Scholar

Maslow A. H. (1982) Postawa twórcza, „Literatura na Świecie”, nr 3/4, s. 47–53.
View in Google Scholar

Nęcka E. (1994) TRoP. Twórcze rozwiązywanie problemów, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
View in Google Scholar

Nęcka E. (1995) Inteligencja i procesy poznawcze, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
View in Google Scholar

Nęcka, E. (2012) Psychologia twórczości, Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
View in Google Scholar

Nowak M. (2012) Pedagogiczny profil nauk o wychowaniu. Studium z odniesieniami do pedagogiki pielęgniarstwa, Lublin, Wydawnictwo KUL.
View in Google Scholar

Oatley K. O., Jenkins J. M. (2003) Zrozumieć emocje, tłum. M. Guzowska, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Obuchowski K. (1985) Adaptacja twórcza, Warszawa, Książka i Wiedza.
View in Google Scholar

Obuchowski K. (1998) Człowiek intencjonalny, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Pietrasiński Z. (1987) Człowiek formowany jako podmiot rozwoju, „Psychologia Wychowawcza”, nr 3, s. 249–271.
View in Google Scholar

Popek S. (2001) Człowiek jako jednostka twórcza, Lublin, Wydawnictwo UMCS.
View in Google Scholar

Przetacznik-Gierowska M. (1973) Podstawy rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży, Warszawa, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
View in Google Scholar

Przetacznik-Gierowska M. (1996) Zasady i prawidłowości psychicznego rozwoju człowieka w: Psychologia rozwoju człowieka, t. 1: Zagadnienia ogólne, M. Przetacznik-Gierowska, M. Tyszkowa (red.), Warszawa, PWN.
View in Google Scholar

Schulz R. (1990) Twórczość – społeczne aspekty zjawiska, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar

Słownik języka polskiego (1988), t. 1, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar

Sternberg R. J., Lubart T. (1999) The concepts of creativity: prospects and paradigms w: Handbook of Creativity, R. J. Sternberg (red.), Cambridge, Cambridge University Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511807916.003

Straś-Romanowska M. (2002) Rozwój człowieka a rozwój osobowy, „Studia Psychologica”, nr 3, s. 91–104.
View in Google Scholar

Stróżewski W. (1983) Dialektyka twórczości, Kraków, Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
View in Google Scholar

Strzałecki A. (1969) Wybrane zagadnienia psychologii twórczości, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar

Szmidt K. J. (2004) Systemowe teorie twórczości i ich pedagogiczne implikacje w: Twórczość w teorii i praktyce, S. Popek (red.), Lublin, Wydawnictwo UMCS.
View in Google Scholar

Szmidt K. J. (2009) Metody pedagogicznych badań nad twórczością: teoria i empiria, Łódź, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
View in Google Scholar

Tokarz A. (2005) Dynamika procesu twórczego, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
View in Google Scholar

Tomaszewski T. (1977) Człowiek jako podmiot i człowiek jako przedmiot w: Studia z psychologii emocji, motywacji i osobowości, J. Reykowski, O. W. Owczynnikowa, K. Obuchowski (red.), Wrocław, Wydawnictwo Ossolineum.
View in Google Scholar

Tomaszewski T. (1998) Czynność w: Encyklopedia psychologii, W. Szewczuk (red.), Warszawa, Wydawnictwo Fundacja „Innowacja”, s. 56–59.
View in Google Scholar

Trempała J. (2000) Modele rozwoju psychicznego. Czas i zmiana, Bydgoszcz, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
View in Google Scholar

Trempała J. (2011) Mechanizmy zmiany rozwojowej w: Psychologia rozwoju człowieka: podręcznik akademicki, J. Trempała (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Trzebińska E. (1998) Dwa wizerunki własnej osoby: studia nad sposobami rozumienia siebie, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii.
View in Google Scholar

Trzebiński J. (2002) (red.) Narracja jako sposób rozumienia świata, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
View in Google Scholar

Tyszkowa M. (1988) Rozwój psychiczny jednostki jako proces strukturyzacji i restrukturyzacji doświadczenia w: Rozwój psychiczny człowiek w ciągu życia. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, M. Tyszkowa (red.), Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 44–79.
View in Google Scholar

Wojnar I. (1976) Teoria wychowania estetycznego, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar

Wojnar I. (1982) Estetyczna samowiedza człowieka, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar

Wróblewska M. (2015) Kompetencje twórcze a organizacja i interpretacja doświadczenia indywidualnego w: M. Wróblewska, Kompetencje twórcze w dorosłości, Białystok, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok, s. 218–280.
View in Google Scholar

Wróblewska M. (2018) Expanding the Boundaries of Self: Self-Realization, Trangression, and Creative Competence, „Rocznik Teologii Katolickiej”, vol. 2, s. 163–174, https://doi.org/10.15290/rtk.2018.17.2.12
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15290/rtk.2018.17.2.12

Wróblewska M. (2019) Człowiek – Sprawca transgresyjny. Podejście badawcze w aspekcie twórczym i biograficznym w: Homo transgressivus w poszukiwaniu sensu istnienia. Od transgresji do transcendencji?, A. Ciążela, S. Jaronowska (red.), Warszawa, s. 155–177.
View in Google Scholar

Wróblewska M. (2020) Granice i transgresje (w) edukacji?, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, nr 3 (39), s. 203–215.
View in Google Scholar

Téléchargements

Publiée

2021-10-29

Comment citer

Wróblewska, H. M. (2021). Activité – création – émotions. Espaces de transformation et de synergie. Nauki O Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 13(2), 299–316. https://doi.org/10.18778/2450-4491.13.17