Perspektywa rozwoju pedagogiki specjalnej w tyglu jej dualnego i dwoistego charakteru

Zenon Gajdzica

doi:10.18778/2450-4491.06.06

Authors

Zenon Gajdzica Uniwersytet Śląski w Katowicach

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.06.06

Keywords:

special education, dualism, doubleness, developmental prospects

Abstract

The article consists of four parts. The first part presents the developmental determinants of special education as a subdiscipline of pedagogy. The second opens with the thesis on the dual character of the development of special education (this involves the description of its major currents – the first mostly associated with medical sciences and the second – with humanities and social sciences). The third part focuses on the doubleness of special education as a sub-discipline used in the theoryto-practice relationship. The final part displays the developmental prospects of special education in the context of the interdisciplinary and interparadigmatic migration of notions. This migration is exemplified by the concepts of intellectual disability. These transformations have been shown as an opportunity to eliminate the indicated incommensurabilities characterizing the dual development and the dual nature of special education.

Author Biography

Zenon Gajdzica, Uniwersytet Śląski w Katowicach

Special education teacher, professor of social sciences. Head of the Department of Social and Educational Inclusion, employee of the Department of Ethnology and Educational Sciences in Cieszyn, University of Silesia in Katowice. Author of works in the field of education and socialization of people with intellectual disability, integration and inclusive education as well as theoretical foundations of special pedagogy.

References

Archer M. S. (2013) Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, tłum. A. Dziuban, Kraków, Zakład Wydalniczy „NOMOS”.
Google Scholar

Bronk A. (2003) Czy pedagogika jest nauką autonomiczną? w: W trosce o integralne wychowanie, M. Nowak, T. Ożóg, A. Rynio (red.), Lublin, Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Chrzanowska I. (2015) Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Doroszewska J. (1989) Pedagogika specjalna, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Dykcik W. (1998) Pedagogika specjalna i ogólna – wzajemne relacje teoretyczno-poznawcze i edukacyjne w: Tożsamość polskiej pedagogiki specjalnej u progu XXI wieku, J. Pańczyk (red.), Warszawa, Wydawnictwo WSPS, s. 115–132.
Google Scholar

Dykcik W. (2005) Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki jako nauki w: Pedagogika specjalna, W. Dykcik (red.), Poznań, Wydawnictwo UAM, s. 13–66.
Google Scholar

Gajdzica Z. (2010) Przemiany pedagogiki specjalnej a jej miejsce w akademickim kształceniu pedagogów różnych specjalności w: Studia z teorii i historii wychowania oraz nauk pokrewnych, U. Szuścik (red.), Katowice, Wydawnictwo UŚ, s. 267–276.
Google Scholar

Gajdzica Z. (2011) Sytuacje trudne w opinii nauczycieli klas integracyjnych, Kraków–Katowice, Wydawnictwo UŚ – Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Gajdzica Z. (2017) Wybrane pułapki niewspółmierności w badaniach świata osób z niepełnosprawnością w: Pułapki epistemologiczne i metodologiczne w badaniach nad edukacją. Jak sobie z nimi radzić?, M. Dudzikowa, S. Juszczyk (red.), s. 212–223.
Google Scholar

Gajdzica Z., Bełza M., Prysak D. (2016) Wprowadzenie, „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”, t. 23, s. 9–10.
Google Scholar

Hejnicka-Bezwińska T. (1995) Edukacja, kształcenie, pedagogika (Fenomen pewnego stereotypu), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Hejnicka-Bezwińska T. (2008) Pedagogika ogólna, Warszawa, WAiP.
Google Scholar

Hejnicka-Bezwińska T. (2013) Tożsamość pedagogiki w warunkach „wielkiej zmiany kulturowej”, „Rocznik Pedagogiczny”, t. 36, s. 35–55.
Google Scholar

Konarzewski K. (2000) Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, Warszawa, WSiP.
Google Scholar

Koselleck R. (2012) Semantyka historyczna, tłum. W. Kunicki, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Kowalik S. (1989) Upośledzenie umysłowe, Warszawa–Poznań, PWN.
Google Scholar

Krause A. (2010) Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Lewowicki (2000) Miejsce pedagogiki specjalnej w naukach pedagogicznych na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia w: Pedagogika specjalna lat dwutysięcznych, J. Pańczyk (red.), Łódź, Wydawnictwo Dajas, s. 9–16.
Google Scholar

Lewowicki T. (2012) Tożsamość pedagogiki – tradycja, współczesność, nowa tożsamość?, „Cieszyński Almanach Pedagogiczny”, nr 1, s. 11–24.
Google Scholar

Majewski T. (1999) Biopsychospołeczna koncepcja niepełnosprawności, „Szkoła Specjalna”, nr 3, s. 131–134.
Google Scholar

Piasecki M., Besowski S., Czech R. (1998) Społeczny model niepełnosprawności, „Problemy Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej”, nr 1, s. 47–52.
Google Scholar

Pilch T. (1995) Zasady badań pedagogicznych, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Rieser R. (2013) The Struggle for Inclusion: The Growth of a Movement in: Disability Politics & The Struggle for Change, L. Barton (ed.), London and New York, RoutledgeTaylor & Francis Group: 132–148.
Google Scholar

Rubacha K. (2008) Metodologia badań nad edukacją, Warszawa, WAiP.
Google Scholar

Sękowska Z. (1998) Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Warszawa, Wydawnictwo WSPS.
Google Scholar

Słownik języka polskiego, t. 1. (1992) Warszawa, PWN.
Google Scholar

Speck O. (2015) Osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Podręcznik dla celów wychowawczych i edukacyjnych, tłum. G. Grzywna-Tuk, Gdańsk, Harmonia Universalis.
Google Scholar

Witkowski L. (2001) Dwoistość w pedagogice Bogdana Suchodolskiego (z aneksem o Sergiuszu Hesenie), Kraków, Wydawnictwo WIT-GRAF.
Google Scholar

Zaczyński W. P. (1988) Metodologiczna tożsamość dydaktyki, Warszawa, WSiP.
Google Scholar

Zaorska M. (2017) Przyszłość pedagogiki specjalnej – perspektywa transhumanistyczna, bioetyczna i postdarwinowska, w: Szkoła w warunkach zmiany społecznej i kulturowej. Edukacja przyszłości, B. Gofron, P. Migała (red.), Warszawa, Wydawnictwo SGGW, s. 141–149.
Google Scholar

Życiński J. (2013) Struktura rewolucji naukowej. Studium rozwoju współczesnej nauki, tłum. M. Furman, wstęp M. Heller, Kraków, Copernicus Center Press.
Google Scholar