Poczucie tożsamości narodowej osób w wieku późnej dorosłości żyjących w polskiej i czeskiej części Śląska Cieszyńskiego

Katarzyna Jas

doi:10.18778/2450-4491.10.10

Autor

Katarzyna Jas Uniwersytet Śląski w Katowicach https://orcid.org/0000-0002-8382-1423

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.10.10

Słowa kluczowe:

tożsamość narodowa, osoby w wieku późnej dorosłości, Śląsk Cieszyński

Abstrakt

W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczące poczucia tożsamości osób w wieku późnej dorosłości żyjących w polskiej i czeskiej części Śląska Cieszyńskiego. Rozważania dotyczą szczególnego regionu ze względu na jego zróżnicowanie religijne, kulturowe, a także tradycje kształtowania wielokulturowej tożsamości. W opracowaniu ukazano wieloaspektowość pojęcia tożsamość, które rozwijane jest na gruncie filozofii, psychologii i socjologii. Tożsamość to konstrukt, który łączy elementy indywidualnego systemu wartości z wartościami danej grupy, do której jednostka należy, świadome uczestnictwo w życiu grupy regionalnej, narodowej, europejskiej i globalnej przyczynia się do kształtowania się poczucia tożsamości osób w wieku późnej dorosłości. Wyniki przeprowadzonych badań własnych wskazują, że osoby żyjące w polskiej i czeskiej części Śląska Cieszyńskiego wykazują silne więzi z narodem.

Biogram autora

Katarzyna Jas - Uniwersytet Śląski w Katowicach

Jas Katarzyna – doktor nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika, Uniwersytet Śląski w Katowicach. Specjalizuje się w zakresie geragogiki, edukacji międzykulturowej oraz terapii zajęciowej. Od wielu lat pracuje z seniorami i na rzecz seniorów.

Bibliografia

Bajkowski T. (2001) Tożsamość płciowa jako element tożsamości osobowej i społecznej w: Tożsamość osobowa a tożsamości społeczne, T. Bajkowski, K. Sawicki (red.), Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”, s. 74–84.
Google Scholar

Bugajska B. (2012) Tożsamość człowieka w starości. Studium socjopedagogiczne, Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Chlebowczyk J. (1983) O prawie do bytu małych i młodych narodów: kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX w.), Warszawa–Kraków, Śląski Instytut Naukowy, PWN.
Google Scholar

Erikson E. H. (1994) Identity and Life Cycle, New York–London, W. Norton & Company.
Google Scholar

Erikson E. H. (2000) Dzieciństwo i społeczeństwo, tłum. P. Hejmej, Poznań, Dom Wydawniczy REBIS.
Google Scholar

Ferguson G. A., Takane Y. (2004) Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice, tłum. M. Zagrodzki, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Frankfort-Nachmias C., Nachmias D. (2001) Metody badawcze w naukach społecznych, tłum. Elżbieta Hornowska, Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar

Guilford J. P. (1960) Podstawowe metody statystyki w psychologii i pedagogice, Warszawa, PWN.
Google Scholar

Harwas-Napierała B., Trempała J. (2002) Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Jarymowicz M. (1989) Próba konceptualizacji pojęć tożsamość osobista – tożsamość społeczna: odrębność schematowa Ja–My–Inni jako atrybut tożsamości, „Studia Psychologiczne”, 2: 73–84.
Google Scholar

Jasiński Z., Kozłowska A. (1997) Tożsamość narodowa młodzieży na pograniczach, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Kłoskowska A. (1996) Kultury narodowe u korzeni, Warszawa, PWN.
Google Scholar

Kwiatkowska A. (1999) Tożsamość a społeczne kategoryzacje, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Google Scholar

Kwieciński Z., Śliwerski B. (2004) Pedagogika. Podręcznik akademicki, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Lewowicki T. (1994) Poczucie tożsamości narodowej młodzieży – stałość – zmienność w: Poczucie tożsamości narodowej młodzieży. Studium z pogranicza polsko-czeskiego, Lewowicki T. (red.), Cieszyn, Uniwersytet Śląski. Filia w Cieszynie, s. 127–135.
Google Scholar

Mamzer H. (2001) Tożsamość kulturowa w świecie społeczno-regulacyjnej koncepcji kultury w: Kultury tradycyjne a kultura globalna. Konteksty edukacji międzykulturowej, J. Nikitorowicz, Sobecki, D. Misiejuk (red.), Białystok 2001, Wydawnictwo „Trans Humana”, s. 77–88.
Google Scholar

Misiak W. (2005) Tożsamość a przyszłość państw narodowych w: Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania, E. Budakowska (red.), Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 73–97.
Google Scholar

Nikitorowicz J. (1995) Pogranicze. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa, Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”.
Google Scholar

Nikitorowicz J. (2000) Młodzież pogranicza kulturowego Białorusi, Polski, Ukrainy wobec integracji europejskiej, Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”.
Google Scholar

Nikitorowicz J. (2004) Idea zjednoczonej Europy – plany i aspiracje życiowe młodzieży na pograniczu wschodnim w: Plany życiowe młodzieży z terenów pograniczy, Z. Jasiński, T. Lewowicki, J. Nikitorowicz (red.), Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 119–153.
Google Scholar

Nikitorowicz J. (2007) Tożsamość w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, T. Pilch (red.), Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 754–773.
Google Scholar

Pilch T., Bauman T. (2001) Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Rubacha K. (2004) Nowe kategorie pojęciowe współczesnej teorii wychowania w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 2, Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 59–67.
Google Scholar

Rubacha K. (2008) Metodologia badań nad edukacją, Warszawa, Wydawnictwo AiP.
Google Scholar

Sadowski A. (1997) Język w rodzinie, język ojczysty a tożsamość narodowa na polsko-białoruskim pograniczu w: Edukacja wobec wyznań edukacji międzykulturowej, J. Nikitorowicz (red.), Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”, s. 95–105.
Google Scholar

Sobecki M. (2007) Kultura symboliczna a tożsamość, Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”.
Google Scholar

Suska M. (2001) Tożsamość a system wartości i postawy współczesnej młodzieży w: Tożsamość osobowa a tożsamości społeczne, T. Bajkowski, K. Sawicki (red.), Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”, s. 111–118.
Google Scholar

Szczurek-Boruta A. (2009) Poczucie tożsamości kulturowej młodzieży – kilka tendencji, hipotez i uwag z zakresu edukacji międzykulturowej w: Tożsamość etniczna i kulturowa Śląska w procesie przemian, H. Rusek, A. Drożdż (red.), Wrocław–Cieszyn, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Google Scholar

Szczurek-Boruta A. (2014) O przygotowaniu nauczycieli do pracy w warunkach wielokulturowości – konteksty, opinie studentów, propozycje, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Szczurek-Boruta A. (2014) Trwałość i zmiana. Edukacja w środowisku lokalnym – w kręgu potrzeb i oczekiwań, „Studia Pedagogiczne”, t. LXVII, s. 40.
Google Scholar

Szczurek-Boruta A., Grabowska B. (2009) Dynamika kształtowania się tożsamości młodzieży – ku tożsamości wzbogaconej w: Poczucie tożsamości i stosunek młodzieży do wybranych kwestii społecznych – studium z pogranicza polsko-czeskiego, T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta (red.), Cieszyn–Warszawa–Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Szczypka-Rusz A. (2000) Współczesna rodzina cieszyńska. Kim są rodzice? Kim chcieliby, żeby były ich dzieci – rzecz o tożsamości w: Rodzina wychowanie wielokulturowość, T. Lewowicki, J. Suchodolska (red.), Cieszyn, Uniwersytet Śląski – Filia w Cieszynie, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, s. 48–55.
Google Scholar

Tajfel H. (1972) Catégorisation sociale w: Introduction à la psychologie sociale, t. 1, S. Moscovici (red.), Paris, Larousse, s. 272–302.
Google Scholar

Tołwińska B. (2001) Stereotypy płci a tożsamość indywidualna w: Tożsamość osobowa a tożsamości społeczne, T. Bajkowski, K. Sawicki (red.), Białystok 2001, Wydawnictwo „Trans Humana”, s. 67–73.
Google Scholar