The “Existential Turn” in Education as an Answer to Crises Facing an Individual

Anna Murawska

doi:10.18778/2450-4491.10.07

Autor

Anna Murawska University of Szczecin, Institute of Pedagogy https://orcid.org/0000-0003-0949-9541

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.10.07

Słowa kluczowe:

kryzys, edukacja połowiczna, zwrot egzystencjalny w edukacji

Abstrakt

Autorka charakteryzuje kryzys jako zjawisko złożone i wielowymiarowe. Wskazuje na ambiwalencję zjawisk kryzysowych, które z jednej strony mogą prowadzić do ostatecznej katastrofy, a z drugiej – tworzyć warunki do transgresji. Podkreśla, że brak zjawisk kryzysowych może być niepokojący, a nawet patologiczny, gdyż może być wyrazem unikania wyzwań i braku troski o rozwój. Nawiązując do Theodora Adorno, wskazuje na niektóre przejawy połowiczności edukacji. Na tym tle proponuje obszary, w których powinny być podjęte działania edukacyjne, aby człowiek umiał nie tylko przywracać zakłóconą kryzysem równowagę, lecz także wykorzystać kryzys na rzecz swego interesu rozwojowego.

Biogram autora

Anna Murawska - University of Szczecin, Institute of Pedagogy

Murawska Anna – dr hab., profesor Uniwersytetu Szczecińskiego, kierownik Katedry Historii i Teorii Wychowania. Specjalizuje się w zakresie teorii wychowania i pedagogiki szkoły wyższej. Redaktor naczelna czasopisma „Pedagogika Szkoły Wyższej”.

Bibliografia

Arendt H. (2010) Między czasem minionym a przyszłym, transl. by M. Godyń and W. Madej, Warszawa, Aletheia.
Google Scholar

Barbanel L., Sternberg R. J. (2006) Psychological intervention in times of crisis, New York, Springer Publishing Company.
Google Scholar

Bierdiajew M. (1999) Głoszę wolność, transl. by H. Paprocki, Warszawa, Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Bochenek M. (2012) Rozważania historyczno-semantyczne na temat kryzysów ekonomicznych, “Acta Universitatis Nicolai Copernici”, 2, Ekonomia: 147–159.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/AUNC_EKON.2012.011

Cassirer E. (2017) Esej o człowieku. Wprowadzenie do filozofii kultury, Warszawa, Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar

Dąbrowski K. (1986) Trud istnienia, Warszawa, Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Dobroczyński B. (1995) Wstęp in: F. Capra, D. Steindl-Rast, T. Matus, Należeć do wszechświata. Poszukiwania na pograniczu nauki i duchowości, transl. by P. Pieńkowski, Kraków, Wydawnictwo Znak: 5–11.
Google Scholar

Dubas E. (2000) Świat wewnętrzny jako przestrzeń życia człowieka in: Przestrzeń życiowa i społeczna ludzi starszych, M. Dzięgielewska (ed.), Łódź 2000: 117–128.
Google Scholar

Erikson E. H. (1982) The Life Cycle Completed, New York–London, W. W. Norton.
Google Scholar

Filek J. (2010) Życie, etyka, inni. Scherza i eseje filozoficzno-etyczne, Kraków, Wydawnictwo Homini: 24–29.
Google Scholar

Frankl V. (2009) Człowiek w poszukiwaniu sensu. Głos nadziei z otchłani Holokaustu, transl. by A. Wolnicka, Warszawa, Wydawnictwo Czarna Owca.
Google Scholar

Heschel A. J. (2014) Kim jest człowiek?, transl. by K. Wojtkowska, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Heszen-Niejodek I. (1995) Doświadczenie kryzysu – szansa rozwoju czy ryzyko zaburzeń, Katowice, Uniwersytet Śląski.
Google Scholar

Holmes T. H., Rahe R. H. (1967) The Social Readjustment Scale, “Journal of Psychosomatic Research”, 11: 213–218.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0022-3999(67)90010-4

Husserl E. (1993), Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia, transl. by J. Sidorek, Warszawa, Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Husserl E. (1987) Kryzys nauk europejskich a fenomenologia transcendentalna: wprowadzenie do filozofii fenomenologicznej, transl. by S. Walczewska, Kraków, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.
Google Scholar

James R. K., Gilliland B. E. (2006) Strategie interwencji kryzysowej. Pomoc psychologiczna poprzedzająca terapię, transl. by A. Bidziński, Warszawa, PARPA.
Google Scholar

Marcel G. (2001) Być i mieć, transl. by P. Lubicz, Warszawa, Instytut Wydawniczy “Pax”.
Google Scholar

May R. (1995) O istocie człowieka: szkice z psychologii egzystencjalnej, transl. by M. Moryń, Z. Wiese, Poznań, Dom Wydawniczy Rebis.
Google Scholar

Mistrz Eckhart (1988) Kazania i traktaty, transl. by J. Prokopiuk, Warszawa, Instytut Wydawniczy “Pax”.
Google Scholar

Mounier E. (1960) Co to jest personalizm? oraz wybór innych prac, transl. by A. Krasiński, Kraków, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Google Scholar

Murawska A. (2009) Przywracanie nadziei. Oblicza pomocy telefonicznej, Szczecin, Wydawnictwo Print Group, Daniel Chrzanowski.
Google Scholar

Orzelska J. (2014) W stronę pedagogiki istotnej egzystencjalnie. Życie i jego trudności z energią duchową jako wyzwania pedagogiczne rezyduów tożsamości, Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Google Scholar

Osiatyński W. (1986) Przedmowa in: A. Toffler, Trzecia fala, transl. by E. Woydyłło, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy: 7–22.
Google Scholar

Pilecka B. (2004) Kryzys psychologiczny: wybrane zagadnienia, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Płużek Z., Jacyniak A. (2006) Świat ludzkich kryzysów, Kraków, Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Ricoeur P. (1990) Kryzys – zjawisko swoiście nowoczesne?, transl. by M. Łukasiewicz in: O kryzysie. Rozmowy w Castel Gandolfo, K. Michalski (ed.), Vol. 2, Warszawa, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak: 36–58.
Google Scholar

Sęk H. (2001) Stres krytycznych wydarzeń życiowych in: Zdrowie – Stres – Zasoby, H. Sęk, T. Pasikowski (eds.), Poznań, Wydawnictwo Fundacji Humaniora: 13–22.
Google Scholar

Skarga B. (2007) Człowiek to nie jest piękne zwierzę, Kraków, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Google Scholar

Stachewicz K. (2010) Kryzys jako kategoria filozoficzna, “Teologia i Moralność”, 7: 7–15.
Google Scholar

Stochmiałek J. (2015) Kryzysy życiowe osób dorosłych. Refleksje andragogiczne i edukacyjne, Warszawa, Wydawnictwo UKSW.
Google Scholar

Stróżewski W. (2002) O wielkości: szkice z filozofii człowieka, Kraków, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Google Scholar

Szacki J. (1996) Więcej i mniej niż trzy wieki, “Znak”, 1: 52–56.
Google Scholar

Szczepański J. (1988) Sprawy ludzkie, Warszawa, Czytelnik.
Google Scholar

Szewczak W. (2012) O pojęciu kryzysu polityki in: Od teorii do praktyki politycznej, M. Kołodziejczak, R. Rosicki (eds.), Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM: 223–240.
Google Scholar

Szkudlarek T. (2001) Ekonomia i etyka: przemieszczenia dyskursu edukacyjnego, “Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, special issue: 165–191.
Google Scholar

Szulakiewicz M. (2012) O człowieku w czasach trudnych. Urywki filozoficzne, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Tischner J. (1990) Kryzys myślenia in: O kryzysie. Rozmowy w Castel Gandolfo, K. Michalski (ed.), Vol. II, Kraków, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Google Scholar

Witkowski L. (2004) W poszukiwaniu nowoczesnej formacji intelektualnej w polskiej pedagogice in: Pedagogika we współczesnym dyskursie humanistycznym, T. Lewowicki (ed.), Warszawa–Kraków: 19.
Google Scholar

Witkowski L. (2015) Versus. O dwoistości strukturalnej faz rozwoju w ekologicznym cyklu życia psychodynamicznego modelu Erika H. Eriksona, Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Google Scholar

Wodziński C. (2008) Dobre wychowanie. Platońskie przypisy do Nietzschego i Heideggera, “Przegląd Pedagogiczny”, 1: 13–27.
Google Scholar