Twórcze orientacje życiowe studentów. Studium porównawcze

Agata Cudowska

doi:10.18778/2450-4491.07.07

Autor

Agata Cudowska Uniwersytet w Białymstoku

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.07.07

Słowa kluczowe:

twórcza orientacja życiowa, twórczość codzienna, student

Abstrakt

W artykule przedstawiono główne założenia koncepcji twórczych orientacji życiowych. Opisano tę kategorię jako specyficzny, osobisty i zaangażowany sposób pełnienia codziennych obowiązków w życiu. Scharakteryzowano cechy osób preferujących twórcze orientacje życiowe. Zaprezentowano filozoficzne, psychologiczne i pedagogiczne źródła teoretyczne koncepcji oraz dotychczasowe badania twórczych orientacji życiowych wśród uczniów szkół średnich, studentów i nauczycieli. Opisano założenia metodologiczne ostatnich badań, zrealizowanych w próbie polskiej i białoruskiej młodzieży akademickiej. Przedstawiono wyniki tych badań w zakresie specyfiki socjodemograficznej obu grup, diagnozy preferencji twórczych orientacji życiowych i zależności między analizowanymi zmiennymi. Stwierdzono, że wśród badanych studentów dominują preferencje dla twórczych orientacji życiowych, ale na dość niskim poziomie akceptacji twierdzeń Skali TOŻ. Zaobserwowano istotne różnice statystyczne między grupami narodowymi pod względem wieku badanych, rocznika studiów i środowiska pochodzenia. Potwierdzono istnienie korelacji między wykształceniem matek i preferencjami twórczych orientacji życiowych polskich studentów.

Biogram autora

Agata Cudowska - Uniwersytet w Białymstoku

Profesor nauk społecznych na Uniwersytecie w Białymstoku; kierownik Zakładu Pedagogiki Porównawczej na Wydziale Pedagogiki i Psychologii U.B. Przewodnicząca białostockiego oddziału Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego i członek Prezydium Zarządu Głównego PTP w kadencji 2017–2020, a także członkini Polskiego Towarzystwa Pedagogiki Porównawczej i Stowarzyszenia Wspierania Edukacji Międzykulturowej. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się m.in. wokół problematyki aksjologicznej, orientacji życiowych, postaw twórczych i twórczości w edukacji. Opracowała dwie autorskie koncepcje orientacji życiowych (1997, 2004) oraz narzędzia do ich pomiaru: Skalę Preferencji Orientacji Życiowych i Skalę Preferencji Twórczych Orientacji Życiowych.

Bibliografia

Antonovsky A. (2005) Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, tłum. H. Grzegołowska-Klarkowska, Warszawa, Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Google Scholar

Craft A. (2001) Little c Creativity in: Creativity in Education, A. Craft, B. Jeffrey, M. Leibling (eds.) London–New York, Continuum, s. 45–61.
Google Scholar

Csikszentmihalyi M. (1991) Flow. The Psychology of Optimal Experience, New York, Harper Perennial.
Google Scholar

Cudowska A. (1997) Orientacje życiowe współczesnych studentów, Białystok, Trans Humana.
Google Scholar

Cudowska A. (2004) Kształtowanie twórczych orientacji życiowych w procesie edukacji, Białystok, Trans Humana.
Google Scholar

Cudowska A. (2014) Twórcze orientacje życiowe w dialogu edukacyjnym. Studium teoretyczno- empiryczne, Białystok, Trans Humana.
Google Scholar

Cudowska A. (2017) Twórcze orientacje życiowe. Zdrowie i dobrostan, Białystok, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Czerepaniak-Walczak M. (2006) Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Fromm E. (1959) The Creative Attitude w: Creativity and its Cultivation. Adresses Presented at The Interdisciplinary Symposia on Creativity, H. H. Anderson (ed.), New York, Harper and Row, s. 44–54.
Google Scholar

Husserl E. (1967) Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii, t. 1, tłum. D. Gierulanka, wstęp R. Ingarden, Warszawa, PWN.
Google Scholar

Korniłowicz K. (1976) Pomoc społeczno-kulturalna dla młodzieży pracującej i dorosłych. Wybór pism, wstęp, wybór i opracowanie O. Czerniawska, Wrocław, Ossolineum.
Google Scholar

Kozielecki J. (1987) Koncepcja transgresyjna człowieka, Warszawa, PWN.
Google Scholar

Kozielecki J. (1997) Transgresja i kultura, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Kozielecki J. (2001) Psychotransgresjonizm. Nowy kierunek psychologii, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Kozielecki J. (2004) Społeczeństwo transgresyjne. Szansa i ryzyko, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Maslow A. H. (1959) Creativity in Self-actualizing People w: Creativity and its Cultivation. Adresses Presented at The Interdisciplinary Symposia on Creativity, H. H. Anderson (ed.), New York, Harper and Row, s. 83–95.
Google Scholar

May R. J. (1959) The Nature of Creativity in: Creativity and its Cultivation. Adresses Presented at The Interdisciplinary Symposia on Creativity, H. H. Anderson (ed.), New York, Harper and Row, s. 55–68.
Google Scholar

Miles M. B., Huberman A. M. (2000) Analiza danych jakościowych, tłum. S. Zabielski, Białystok, Trans Humana.
Google Scholar

Modrzejewska-Świgulska M. (2013) Twórczość codzienna jako zasób wspierający dobrostan ludzi w: Zasoby twórcze człowieka. Wprowadzenie do pedagogiki pozytywnej, K. J. Szmidt, M. Modrzejewska-Świgulska (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 83–106.
Google Scholar

Perls F. S. (1969) Gestalt Therapy Verbatim, New York, Real People Press.
Google Scholar

Radlińska H. (1979) Oświata i kultura wsi polskiej: wybór pism, Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Google Scholar

Richards R. (1999) Everyday Creativity w: Encyclopedia of Creativity, M. A. Runco, S. R. Pritzker (eds.), San Diego, Academic Press, s. 683–689.
Google Scholar

Richards R. (2007) Everyday Creativity: Our Hidden Potential w: Everyday Creativity and New Views of Human Nature. Psychological, Social, and Spiritual Perspectives, R. Richards (ed.), Washington D.C., American Psychological Association, s. 25–53.
Google Scholar

Rogers C. R. (1954) Towards a Theory of Creativity, “ETC: A Review of General Semantics”, no. 11, s. 249–260.
Google Scholar

Runco M. A. (2005) Creativity Giftedness in: Conceptions of Giftedness, R. J. Sternberg, J. Davidson (eds.), Cambridge, University Press, s. 295–311.
Google Scholar

Seligman M. E. P. (2005) Prawdziwe szczęście. Psychologia pozytywna a urzeczywistnianie naszych możliwości trwałego spełnienia, tłum. A. Jankowski, Poznań, Wydawnictwo Media Rodzina.
Google Scholar

Szmidt K. J. (2013) Pedagogika twórczości, Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Szmidt K. J. (2013a) Pedagogika pozytywna: twórczość – zdolność – mądrość zespolone w: Zasoby twórcze człowieka. Wprowadzenie do pedagogiki pozytywnej, K. J. Szmidt, M. Modrzejewska-Świgulska (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 13–40.
Google Scholar

Szulakiewicz M. (2003) Dialog jako podstawa metafizyki. Od metafizyki fundamentu do metafizyki orientacji, „Filozofia Dialogu”, t. 1, Poznań, Wydział Teologiczny UAM, s. 11–27.
Google Scholar

Tischner J. (1993) Myślenie według wartości, Kraków, Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Tischner J. (2000) Świat ludzkiej nadziei, Kraków, Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Zinker J. (1977) The Creative Process in Gestalt Therapy, New York, Vintage Books.
Google Scholar