Perspektywa rozwoju pedagogiki specjalnej w tyglu jej dualnego i dwoistego charakteru

Zenon Gajdzica

doi:10.18778/2450-4491.06.06

Autor

Zenon Gajdzica Uniwersytet Śląski w Katowicach

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.06.06

Słowa kluczowe:

pedagogika specjalna, dwoistość, dualność, perspektywa rozwoju

Abstrakt

Na strukturę artykułu składają się cztery części. W pierwszej zostały przedstawione uwarunkowania rozwoju pedagogiki specjalnej jako subdyscypliny pedagogiki. Część drugą otwiera teza o dualnym charakterze rozwoju pedagogiki specjalnej (jest to charakterystyka jej głównych nurtów: pierwszego związanego przede wszystkim z naukami medycznymi, drugiego – z naukami humanistycznymi i społecznymi). Część trzecia to ukazanie dwoistości pedagogiki specjalnej jako subdyscypliny stosowanej w relacji teorii do praktyki. W ostatniej części, stanowiącej zakończenie, została przedstawiona perspektywa rozwoju pedagogiki specjalnej w kontekście międzydyscyplinarnej i międzyparadygmatycznej wędrówki pojęć. Jako przykład wędrówki zostały przywołane koncepcje niepełnosprawności intelektualnej. Przeobrażenia te zostały przedstawione jako szansa na znoszenie wskazanych niewspółmierności charakteryzujących dualny rozwój i dwoisty charakter pedagogiki specjalnej.

Biogram autora

Zenon Gajdzica - Uniwersytet Śląski w Katowicach

Pedagog specjalny, profesor nauk społecznych, kierownik Zakładu Inkluzji Społecznej i Edukacyjnej, pracownik Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autor prac z zakresu edukacji i socjalizacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, kształcenia integracyjnego i inkluzyjnego oraz teoretycznych podstaw pedagogiki specjalnej.

Bibliografia

Archer M. S. (2013) Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, tłum. A. Dziuban, Kraków, Zakład Wydalniczy „NOMOS”.
Google Scholar

Bronk A. (2003) Czy pedagogika jest nauką autonomiczną? w: W trosce o integralne wychowanie, M. Nowak, T. Ożóg, A. Rynio (red.), Lublin, Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Chrzanowska I. (2015) Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Doroszewska J. (1989) Pedagogika specjalna, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Dykcik W. (1998) Pedagogika specjalna i ogólna – wzajemne relacje teoretyczno-poznawcze i edukacyjne w: Tożsamość polskiej pedagogiki specjalnej u progu XXI wieku, J. Pańczyk (red.), Warszawa, Wydawnictwo WSPS, s. 115–132.
Google Scholar

Dykcik W. (2005) Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki jako nauki w: Pedagogika specjalna, W. Dykcik (red.), Poznań, Wydawnictwo UAM, s. 13–66.
Google Scholar

Gajdzica Z. (2010) Przemiany pedagogiki specjalnej a jej miejsce w akademickim kształceniu pedagogów różnych specjalności w: Studia z teorii i historii wychowania oraz nauk pokrewnych, U. Szuścik (red.), Katowice, Wydawnictwo UŚ, s. 267–276.
Google Scholar

Gajdzica Z. (2011) Sytuacje trudne w opinii nauczycieli klas integracyjnych, Kraków–Katowice, Wydawnictwo UŚ – Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Gajdzica Z. (2017) Wybrane pułapki niewspółmierności w badaniach świata osób z niepełnosprawnością w: Pułapki epistemologiczne i metodologiczne w badaniach nad edukacją. Jak sobie z nimi radzić?, M. Dudzikowa, S. Juszczyk (red.), s. 212–223.
Google Scholar

Gajdzica Z., Bełza M., Prysak D. (2016) Wprowadzenie, „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”, t. 23, s. 9–10.
Google Scholar

Hejnicka-Bezwińska T. (1995) Edukacja, kształcenie, pedagogika (Fenomen pewnego stereotypu), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Hejnicka-Bezwińska T. (2008) Pedagogika ogólna, Warszawa, WAiP.
Google Scholar

Hejnicka-Bezwińska T. (2013) Tożsamość pedagogiki w warunkach „wielkiej zmiany kulturowej”, „Rocznik Pedagogiczny”, t. 36, s. 35–55.
Google Scholar

Konarzewski K. (2000) Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, Warszawa, WSiP.
Google Scholar

Koselleck R. (2012) Semantyka historyczna, tłum. W. Kunicki, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Kowalik S. (1989) Upośledzenie umysłowe, Warszawa–Poznań, PWN.
Google Scholar

Krause A. (2010) Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Lewowicki (2000) Miejsce pedagogiki specjalnej w naukach pedagogicznych na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia w: Pedagogika specjalna lat dwutysięcznych, J. Pańczyk (red.), Łódź, Wydawnictwo Dajas, s. 9–16.
Google Scholar

Lewowicki T. (2012) Tożsamość pedagogiki – tradycja, współczesność, nowa tożsamość?, „Cieszyński Almanach Pedagogiczny”, nr 1, s. 11–24.
Google Scholar

Majewski T. (1999) Biopsychospołeczna koncepcja niepełnosprawności, „Szkoła Specjalna”, nr 3, s. 131–134.
Google Scholar

Piasecki M., Besowski S., Czech R. (1998) Społeczny model niepełnosprawności, „Problemy Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej”, nr 1, s. 47–52.
Google Scholar

Pilch T. (1995) Zasady badań pedagogicznych, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Rieser R. (2013) The Struggle for Inclusion: The Growth of a Movement in: Disability Politics & The Struggle for Change, L. Barton (ed.), London and New York, RoutledgeTaylor & Francis Group: 132–148.
Google Scholar

Rubacha K. (2008) Metodologia badań nad edukacją, Warszawa, WAiP.
Google Scholar

Sękowska Z. (1998) Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Warszawa, Wydawnictwo WSPS.
Google Scholar

Słownik języka polskiego, t. 1. (1992) Warszawa, PWN.
Google Scholar

Speck O. (2015) Osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Podręcznik dla celów wychowawczych i edukacyjnych, tłum. G. Grzywna-Tuk, Gdańsk, Harmonia Universalis.
Google Scholar

Witkowski L. (2001) Dwoistość w pedagogice Bogdana Suchodolskiego (z aneksem o Sergiuszu Hesenie), Kraków, Wydawnictwo WIT-GRAF.
Google Scholar

Zaczyński W. P. (1988) Metodologiczna tożsamość dydaktyki, Warszawa, WSiP.
Google Scholar

Zaorska M. (2017) Przyszłość pedagogiki specjalnej – perspektywa transhumanistyczna, bioetyczna i postdarwinowska, w: Szkoła w warunkach zmiany społecznej i kulturowej. Edukacja przyszłości, B. Gofron, P. Migała (red.), Warszawa, Wydawnictwo SGGW, s. 141–149.
Google Scholar

Życiński J. (2013) Struktura rewolucji naukowej. Studium rozwoju współczesnej nauki, tłum. M. Furman, wstęp M. Heller, Kraków, Copernicus Center Press.
Google Scholar