„Otworzyło mi się wtedy okno na inny świat. Otworzyło mi to oczy na moje życie”. O wydarzeniach (punktach zwrotnych) inicjujących próby zerwania przez recydywistów z przestępczym stylem życia

Renata Szczepanik

doi:10.18778/2450-4491.04.15

Autor

Renata Szczepanik Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.04.15

Słowa kluczowe:

badania biograficzne, recydywiści, punkty zwrotne, kontakty więźniów z rodziną, nawrócenie religijne więźniów, terapia uzależnień w więzieniu

Abstrakt

W artykule przedstawiono wyniki badań biograficznych przeprowadzonych wśród recydywistów odbywających karę pozbawienia wolności. Zainteresowaniem objęto doświadczenia mężczyzn (punkty zwrotne), które stanowiły wyraźny przełom w realizowanym stylu życia w więzieniu i sposobie myślenia o swoim życiu w ogóle. Punktem wyjścia dla analiz uczyniono następujące pytania: w jaki sposób rekonstruowane są przez recydywistów doświadczenia stanowiące punkty zwrotne, które drastycznie transformują ich wizję „siebie” i ich tożsamości widziane oczami innych? Jaką rolę odgrywają w tym procesie tzw. przypadkowe okoliczności życiowe, a jaki jest udział intencjonalnie organizowanych przez personel wydarzeń w obrębie resocjalizacji instytucjonalnej? Charakterystyce poddano cztery przełomowe doświadczenia, którym towarzyszyły silne emocje oraz które uruchomiły pracę biograficzną i działania nastawione na zerwanie z przestępczym stylem życia. Są to: reorientacja układu pozycji i ról społecznych w rodzinie, miłość do kobiety, nawrócenie religijne oraz udział w terapii uzależnień.

Biogram autora

Renata Szczepanik - Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu

Doktor habilitowany, adiunkt na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Pracowni Pedagogiki Specjalnej. Jej zainteresowania naukowe obejmują zagadnienie karier przestępczych, problemy resocjalizacji penitencjarnej oraz readaptacji społecznej osób opuszczających instytucje wychowawcze i zakłady karne.

Bibliografia

Becker H. (2009) Outsiderzy: studia z socjologii dewiacji, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Bernasiewicz M. (2013) Doświadczenia religijne i konwersja jako potencjał w resocjalizacji w: Tożsamość kulturowo-cywilizacyjna dewiantów a ich reintegracja społeczna, M. Konopczyński, A. Kieszkowska (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Bernasiewicz M. (2015) Pojęcie resocjalizacji (treatment, social rehabilitation) w perspektywie międzynarodowej i interdyscyplinarne, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, nr 1, s. 155–156.
Google Scholar

Bernasiewicz M., Noszczyk-Bernasiewicz M. (2015) Punkty zwrotne (turning points) w przestępczej karierze. Szansa dla resocjalizacji/rewitalizacji nieletnich przestępców, „Chowanna”, nr 44, s. 103–116.
Google Scholar

Blumer H. (2009) Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda, Kraków, Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Chomczyński P. (2014) Działania wychowanków schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych: socjologiczna analiza interakcji grupowych, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Cid J., Martí J. (2012) Turning points and returning points: Understanding the role of family ties in the process of desistance, „European Journal of Criminology”, no 6, s. 603–620.
Google Scholar

Clear T. R., Hardyman P. L., Stout B., Lucken K., Dammer H. R. (2000) The value of religion in prison an inmate perspective, „Journal of Contemporary Criminal Justice”, no 1, s. 53–74.
Google Scholar

Giordano P., Cernkovic S. A., Rudolph J. L. (2002) Gender, Crime, and Desistance: Toward a Theory of Cognitive Transformation, „American Journal of Sociology”, no 4, s. 990–1064.
Google Scholar

Denzin N. (1989) Interpretive Interacionism, Newbury Park CA, Sage.
Google Scholar

Hałas E. (2006) Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Hughes E. (1984) The sociological eye: Selected papers, Transaction publishers, New Brunswick.
Google Scholar

Johnson B. R., Larson D. B., Pitts T. C. (1997) Religious programs, institutional adjustment, and recidivism among former inmates in prison fellowship programs, „Justice Quarterly”, no 1, s. 145–166.
Google Scholar

Kerley K. R., Copes H. (2009) „Keepin’ My Mind Right”. Identity Maintenance and Religious Social Support in the Prison Context, „International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology”, no 2, s. 228–244.
Google Scholar

Kerley K. R., Todd L. M., Blanchard T. C. (2005) Religiosity, religious participation, and negative prison behaviors, „Journal for the Scientific Study of Religion”, no 4, s. 443–457.
Google Scholar

Kieszkowska A. (2012) Inkluzyjno-katalaktyczny model reintegracji społecznej skazanych. Konteksty resocjalizacyjne, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Kirk D. S. (2009) A natural experiment on residential change and recidivism: Lessons from Hurricane Katrina, „American Sociological Review”, no 3, s. 484–505.
Google Scholar

Kirk D. S. (2012) Residential change as a turning point in the life course of crime: desistance or temporary cessation? „Criminology”, no 2, s. 329–358.
Google Scholar

Konopczyński M. (2009) Współczesne kierunki zmian w teorii i praktyce resocjalizacyjnej. Twórcza resocjalizacja – od korekcji do rozwoju, „Probacja”, nr 1, s. 63–87.
Google Scholar

Laub J. H., Sampson R. J. (1993) Crime in the Making. Pathways and Turning Points through Life, Cambridge, Harvard University Press.
Google Scholar

Laub J. H., Sampson R. J. (2003) Shared Beginnings, Divergent Lives: Delinquent Boys to Age 70., Cambridge, Harvard University Press.
Google Scholar

Liem M., Garcin J. (2014) Post-Release Success among Paroled Lifers, „Laws”, no 3, s. 798–823.
Google Scholar

Lofland J., Snow D. A., Anderson L., Lofland L. H. (2006) Analiza układów społecznych. Przewodnik metodologiczny po badaniach jakościowych, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Niewiadomska I. (2007) Osobowościowe uwarunkowania skuteczności kary pozbawienia wolności, Lublin, Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Sampson R., Laub J. (1993) Crime in the Making. Pathways and Turning Points through Life, Cambridge, Harvard University Press.
Google Scholar

Sampson R. J., Laub J. H. (2003) Life-course desisters? Trajectories of Crime among Delinquent Boys Followed to Age 70., „Criminology”, no 3, s. 301–340.
Google Scholar

Sharkey P., Sampson R. J. (2010) Destination effects: Residential mobility and trajectories of adolescent violence in a stratified metropolis, „Criminology”, no 3, s. 639–682.
Google Scholar

Stevens A. (2012) ‘I am the person now I was always meant to be’: Identity reconstruction and narrative reframing in therapeutic community prisons, „Criminology and Criminal Justice”, no 5, s. 527–547.
Google Scholar

Strauss A. L. (1977) Mirrors and Masks. The Search for Identity, London, Robertson & Co.
Google Scholar

Szczepanik R. (2015) Stawanie się recydywistą. Kariery instytucjonalne osób powracających do przestępczości, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Szczepanik R. (2016) Praca jako narzędzie ekspozycji zmiany i osłabiania negatywnego wizerunku społecznego recydywistów w: Aktywność zawodowa skazanych jako obszar oddziaływań penitencjarnych, A. Jaworska (red.), Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza Edward Mitek, s. 25–41.
Google Scholar

Szczepanik R., Miszewski K. (2016) Wpływ długoterminowego uwięzienia na rodziny więźniów – stan wiedzy i zaniedbane kierunki badań, „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja”, nr 30, s. 53–95.
Google Scholar

Uggen Ch. (2000) Work as a turning point in the life course of criminals: A duration model of age, employment, and recidivism, „American Sociological Review”, nr 4, s. 529–546.
Google Scholar

Urban B. (2004), Wzmacnianie procesu destygmatyzacji ex-dewianta jako warunek readaptacji społecznej, „Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych”, nr 57, s. 141–152.
Google Scholar

Wyka A. (1993) Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar