Wykonanie zastępcze a odliczenie VAT

Abstrakt

Przedmiotem artykułu są zagadnienia związane z prawem do odliczenia podatku od towarów i usług (VAT) w związku z nabyciem przez podatnika VAT towarów lub usług od wykonawców zastępczych. Autorka wskazuje wiele wątpliwości wynikających ze stanowiska zajmowanego w tej sprawie przez organy podatkowe, które kwestionują prawo podatnika do odliczenia VAT w takich przypadkach. Ponadto zwraca uwagę, że przyjęte przez organy podatkowe stanowisko, zgodnie z którym nabycie towarów i usług od wykonawców zastępczych z założenia nie jest związane z działalnością gospodarczą podatnika, lecz z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu VAT, a w konsekwencji VAT od nabytych towarów i usług nie podlega odliczeniu – jest błędne. W artkule wskazuje się, że nabycie w warunkach wykonania zastępczego jest związane z działalnością gospodarczą podatnika i służy bezpośrednio realizacji tej działalności. Nie zmienia się bowiem przeznaczenie nabywanych przez podatnika towarów i usług. Jeżeli nabycie towarów lub usług od pierwotnie wybranego wykonawcy byłoby związane z działalnością gospodarczą podatnika, to nabycie towarów lub usług od wykonawców zastępczych również będzie z tą działalnością związane. Zmiana podmiotu realizującego usługi (dokonującego dostawy) nie zmienia celu ich nabycia przez podatnika ani ich związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Podatnik powinien mieć prawo do odliczenia VAT w związku z nabyciem w warunkach wykonania zastępczego. Prawo podatnika do odliczenia VAT powinno mieć przełożenie na wysokość rekompensaty od dłużnika (niesolidnego wykonawcy) z tytułu wykonania zastępczego, a nie odwrotnie.