Opiekunowie domowi seniorów z demencją w rzeczywistości pandemicznej

Edyta Janus

doi:10.18778/1733-8069.19.3.07

Autor

Edyta Janus Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie https://orcid.org/0000-0002-2627-1103

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.3.07

Słowa kluczowe:

opiekunowie domowi, demencja, COVID-19

Abstrakt

Wybuch pandemii w znaczący sposób wpłynął na rzeczywistość społeczną, której obecna charakterystyka odnosi się przede wszystkim do nieprzewidywalności, permanentnej zmiany i trudności w określeniu działań pozwalających poradzić sobie z konsekwencjami występujących zagrożeń, zarówno na poziomie makro, jak i mikro.

Sytuacja ta w sposób szczególny dotyka grup, które jeszcze przed wybuchem pandemii potrzebowały wsparcia. Jedną z nich stanowią opiekunowie domowi osób cierpiących na demencję.

Celem artykułu jest przedstawienie sytuacji opiekunów domowych, związanej ze świadczeniem opieki na rzecz ich bliskich chorujących na demencję w kontekście pandemii. Opis dokonywany jest na podstawie danych pozyskanych w wywiadach swobodnych pogłębionych, zrealizowanych w 2021 roku na próbie dobranej w sposób celowy. Badani uznali, że pandemia w zdecydowany sposób wpłynęła na ich funkcjonowanie, w szczególności na sprawowanie opieki (poczucie większego obciążenia ze względu na ograniczenie wsparcia instytucjonalnego i dostępności do podmiotów medycznych), konieczność odnalezienia się w rzeczywistości wirtualnej, wzrost poczucia wykluczenia oraz pogorszenie nastroju wynikające zarówno z doświadczeń osobistych, jak i obserwacji stanu osoby pozostającej pod ich opieką.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Edyta Janus - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Doktor habilitowany nauk humanistycznych w dyscyplinie socjologii, magister socjologii i psychologii. Profesor Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Zatrudniona w Instytucie Nauk Stosowanych na Wydziale Rehabilitacji Ruchowej AWF w Krakowie. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół tematyki uczestnictwa społecznego oraz terapii zajęciowej. Członek zespołów badawczych – aktualnie asesor w międzynarodowym zespole badawczym powołanym w ramach konsorcjum Joint Programming Neurodegenerative Disease Research (JPND). Projekt „A HOME-based Spousal caregiver-delivered music Intervention for people living with dementia: A Randomised Controlled Trial” (akronim HOMESIDE).

Bibliografia

Altieri Manuela, Santangelo Gabriella (2021), The psychological impact of COVID-19 pandemic and lockdown on caregivers of people with dementia, „American Journal of Geriatric Psychiatry”, vol. 29(1), s. 27–34.
Google Scholar

Barczak Anna, Hintze Beata (2022), Early diagnosis of behavioral variant of frontotemporal dementia – a clinical perspective, „Neuropsychiatry and Neuropsychology”, vol. 17(1), s. 16–23.
Google Scholar

Beck Ulrich (2002), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Beck Ulrich (2012), Społeczeństwo światowego ryzyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Bilikiewicz Adam, Parnowski Tadeusz (2009), Starzenie się i zaburzenia psychiczne wieku podeszłego, [w:] Adam Bilikiewicz (red.), Psychiatria, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 457–500.
Google Scholar

Carcavilla Nuria, Pozo Ana Sofia, González Belén, Moral-Cuesta Débora, Roldán José Joaquín, Erice Victoria, Ganzua Remírez Ana de (2021), Needs of Dementia Family Caregivers in Spain During the COVID-19 Pandemic, „Journal of Alzheimers Disease”, vol. 80(2), s. 533–537.
Google Scholar

Cohen Gabriela, Russo Maria Julieta, Campos Jorge, Allegri Ricardo (2020), Living with dementia: increased level of caregiver stress in times of COVID-19, „International Psychogeriatric”, vol. (32)11, s. 1377–1381.
Google Scholar

Creswell John (2013), Projektowanie badań naukowych. Metody ilościowe, jakościowe i mieszane, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Długosz Piotr (2021), Trauma pandemii COVID-19 w Polskim społeczeństwie, Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu.
Google Scholar

Drozdowski Rafał, Frąckowiak Maciej, Krajewski Maciej, Kubacka Małgorzata, Modrzyk Ariel, Rogowski Łukasz, Rura Przemysław, Stamm Agnieszka (2020), Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z pierwszego etapu badań, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Google Scholar

Durda Magdalena (2010), Organizacja opieki nad osobami z demencją w Polsce na tle krajów rozwiniętych i rozwijających się, „Gerontologia Polska”, t. 18(2), s. 76–85.
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny (2021), Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w jednostkach administracji publicznej, przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 2020 roku, Warszawa.
Google Scholar

Hołyst Brunon (2002), Na granicy życia i śmierci. Studium kryminologiczne i wiktymologiczne, Warszawa: C.F. Muller Lex utilis.
Google Scholar

Huang Si-Sheng (2022), Depression among caregivers of patients with dementia: Associative factors and management approaches, „World Journal of Psychiatry”, vol. 12(1), s. 59–76.
Google Scholar

Iliffe Steve, Drennan Vari (2001), Primary Care and Dementia, London: Jessica Kingsley Publishers.
Google Scholar

Jarkiewicz Jadwiga, Kotapka-Minc Sławomira, Parnowski Tadeusz (2002), Opieka nad chorymi z chorobą Alzheimera w Polsce – ocena aktualnego stanu, [w:] Gaby Schwarz (red.), Choroba Alzheimera. Objawy, leczenie, opieka, pomoc, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 91–94.
Google Scholar

Kaczmarek Maria, Durda Magdalena, Skrzypczak Magdalena, Szwed Anita (2010), Ocena jakości życia opiekunów osób z chorobą Alzheimera, „Gerontologia Polska”, t. 18(2), s. 86–94.
Google Scholar

Kmiecik-Baran Krystyna (1995), HIV/AIDS. Alienacja oraz wsparcie i odrzucenie społeczne, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar

Leszek Jerzy (2012), Choroba Alzheimera: obecny stan wiedzy, perspektywy terapeutyczne, „Polski Przegląd Neurologiczny”, t. 8(3), s. 101–106.
Google Scholar

Marciniak Arlen, Kiełczewski Tomasz (2021), Choroba Alzheimera. Wyzwanie zdrowotne oraz ekonomiczne obciążenie w starzejącym się społeczeństwie, Warszawa: Biogen Poland Sp. z o.o.
Google Scholar

Mazurkiewicz Agnieszka, Sidor Katarzyna, Podstawka Danuta, Wolak Barbara, Makara-Studzińska Marta (2015), Wpływ wsparcia na jakość życia osób sprawujących opiekę nad chorymi na Alzheimera, „Medycyna Paliatywna”, t. 7(4), s. 250–255.
Google Scholar

Pietkiewicz Igor, Smith Jonathan (2012), Praktyczny przewodnik interpretacyjnej analizy fenomenologicznej w badaniach jakościowych w psychologii, „Czasopismo Psychologiczne”, t. 18(2), s. 361–369.
Google Scholar

Rzecznik Praw Obywatelskich (2016), Raport. Sytuacja osób chorych na chorobę Alzheimera w Polsce, Warszawa.
Google Scholar

Savla Jyoti, Roberto Karen, Blieszner Rosemary, McCann Brandy Renee, Hoyt Emily, Knight Aubrey (2021), Dementia Caregiving During the “Stay-at-Home” Phase of COVID-19 Pandemic, „The Journals of Gerontology: Series B”, vol. 76(4), s. e241–e245, https://doi.org/10.1093/geronb/gbaa129
Google Scholar

Sideris Elżbieta (2021), Człowiek w sytuacji zagrożenia COVID-19, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka”, t. 2(XLIII), s. 35–51.
Google Scholar

Skórska Anna (2022), Praca a jakość życia Polaków – zmiany w okresie pandemii COVID-19, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Google Scholar

Sławek Jarosław, Magierski Radosław (2008), Otępienie z ciałami Lewy’ego – trudności diagnostyczne z perspektywy neurologa i psychiatry, „Polski Przegląd Neurologiczny”, t. 4(A), s. 8–10.
Google Scholar

Wojtyna Ewa, Banout Marta, Popiołek Katarzyna (2014), Objawy depresyjne a więź emocjonalna z chorym u opiekunów pacjentów z otępieniem alzheimerowskim, „Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal”, t. 20(2), s. 259–265.
Google Scholar

Zahed Shakiba, Emami Maryam, Eslami Ahmad Ali, Barekatain Majid, Hassanzadeh Akbar, Zamani Alavijeh Fereshteh (2020), Stress as a challenge in promoting mental health among dementia caregivers, „Journal of Education and Health Promotion”, no. 9, 65.
Google Scholar

Żurek Aldona (2014), Więzi społeczne a zjawisko samotności i osamotnienia, [w:] Jolanta Grotowska-Leder (red.), Więzi społeczne, sieci społeczne w perspektywie procesów inkluzji i wykluczenia społecznego, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 23–36.
Google Scholar