Identification with Place and Place Identity: The Perspective of the Mental Maps of the Inhabitants of Enclaves of Poverty

Marcjanna Nóżka

doi:10.18778/1733-8069.19.2.01

Autor

Marcjanna Nóżka Uniwersytet Jagielloński https://orcid.org/0000-0003-2637-760X

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.2.01

Słowa kluczowe:

mapy mentalne, enklawy biedy, identyfikacja miejsca, identyfikacja z miejscem, tożsamość miejsca

Abstrakt

Enklawy biedy to przestrzenie społecznie napiętnowane, które mogą sprzyjać wykluczeniu lub wzmacniać jego wrażenie. Równocześnie to środowisko życia konkretnych ludzi, którzy je współdzielą i współtworzą; to przestrzenie domowe, bezpieczne, będące źródłem satysfakcji i identyfikacji. Okoliczności konstytuujące i wyróżniające te swoiste ekosystemy stanowiły inspirację do zrealizowania badań w latach 2014–2016 w enklawach ubóstwa zlokalizowanych w Polsce w dwóch dużych miastach oraz na terenach wiejskich, służących rozpoznaniu sposobu ich waloryzowania i mentalnego odwzorowywania przez zamieszkujących je ludzi. Bazując na wynikach badań własnych, w artykule omówiono trzy uzupełniające się wątki, obejmujące procesy identyfikacji przestrzeni, identyfikowania się z miejscem i tożsamości miejsca. Zwrócono uwagę na poznawczą i praktyczną wartość tego rodzaju ustaleń, które wychodzą poza uproszczone i generalizujące myślenie na temat enklaw biedy, ujawniają potencjały zróżnicowanych sąsiedztw i złożoność więzi ludzi z miejscem.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Marcjanna Nóżka - Uniwersytet Jagielloński

Sociologist and ethnologist, associate professor at the Jagiellonian University in Kraków, member of the Polish Academy of Sciences’ Sociology Committee. Her research focuses on social problems, sociology of space, and environmental sociology, with an emphasis on territorial behaviors and residence.

Bibliografia

Annan Kofi A. (2003), The challenge of slums: Global report on human settlements 2003, United Nations Human Settlements Programme, London–Sterling: Earthscan Publications Ltd.
Google Scholar

Augé Marc (2011), Nie miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, translated by Roman Chymkowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Bańka Augustyn (2011), Przywiązanie do miejsca i jego znaczenie w cyklu życia człowieka, [in:] Augustyn Bańka (ed.), Symbole, przemiany oraz wizje przestrzeni życia, Poznań: Stowarzyszenie Psychologia i Architektura, pp. 7–14.
Google Scholar

Baumeister Roy F., Jones Edward E. (1978), When self-presentation is constrained by the target’s knowledge: Consistency and compensation, “Journal of Personality and Social Psychology”, vol. 36(6), pp. 608–618, https://doi.org/10.1037/0022-3514.36.6.608
Google Scholar

Bell Paul A., Greene Thomas C., Fisher Jeffrey D., Baum Andrew (2004), Psychologia środowiskowa, translated by Maria Lewicka, Tytus Sosnowski, Jacek Suchecki, Agnieszka Skorupka, Aleksandra Jurkiewicz, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Besten Olga den (2010), Local belonging and ‘geographies of emotions’: Immigrant children’s experience of their neighbourhoods in Paris and Berlin, “Childhood”, vol. 17(2), pp. 181–195, https://doi.org/10.1177/0907568210365649
Google Scholar

Bird Julia, Montebruno Piero, Regan Tanner (2017), Life in a slum: Understanding living conditions in Nairobi’s slums across time and space, “Oxford Review of Economic Policy”, vol. 33(3), pp. 496–520, https://doi.org/10.1093/oxrep/grx036
Google Scholar

Bolt Gideon, Kempen Ronald van (2003), Escaping poverty neighbourhoods in the Netherlands, “Housing, Theory and Society”, vol. 20(4), pp. 209–222, https://doi.org/10.1080/14036090310018941
Google Scholar

Crisp Beth R. (2010), Belonging, connectedness and social exclusion, “Journal of Social Inclusion”, vol. 1(2), pp. 123–132.
Google Scholar

Czykwin Elżbieta (2008), Stygmat społeczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Descombes Vincent (1987), Proust, philosophie du roman, Paris: Éditions de Minuit.
Google Scholar

Downs Roger M. (1970), Geographic space perception, „Progress in Geography”, vol. 2, pp. 65–108.
Google Scholar

Downs Roger M., Stea David (1973), Image and Environment: Cognitive Mapping and Spatioal Behavior, Chicago: Aldine.
Google Scholar

Dupont Véronique, Jordhus‐Lier David, Sutherland Catherine, Braathen Einar (eds.) (2016), The politics of slums in the Global South: Urban informality in Brazil, India, South Africa and Peru, Oxon: Routledge.
Google Scholar

Falkowski Jan, Jasiulewicz Michał (eds.) (1994), Restrukturyzacja państwowych gospodarstw rolnych w świetle doświadczeń ogólnokrajowych, Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane WSI.
Google Scholar

Frankl Vincent E. (2009), Człowiek w poszukiwaniu sensu, translated by Aleksandra Wolnicka, Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Google Scholar

Fried Marc (2000), Continuities and discontinuities of place, “Journal of Environmental Psychology”, vol. 20, pp. 193–205, https://doi.org/10.1006/jevp.1999.0154
Google Scholar

Frost Diane, Catney Gemma (2020), Belonging and the intergenerational transmission of place identity: Reflections on a British inner-city neighbourhood, “Urban Studies”, vol. 57(14), pp. 2833–2849.
Google Scholar

Gans Herbert J. (1962), The urban villagers, New York: Macmillan.
Google Scholar

Gould Peter, White Rodney (1986), Mental Maps, Boston: Allen & Unwin.
Google Scholar

Hummon David M. (1992), Community attachment: Local sentiment and sense of place, [in:] Irwin Altman, Setha M. Low (eds.), Place attachment, New York: Plenum, pp. 253–277.
Google Scholar

Jones Nikki (2010), Between good and ghetto: African American girls and inner-city violence, Piscataway: Rutgers University Press.
Google Scholar

Kearns Ade, Parkes Alison (2005), Living in and leaving poor neighbourhood conditions in England, “Housing Studies”, vol. 18(6), pp. 827–851, https://doi.org/10.1080/0267303032000135456
Google Scholar

Lach Kornelia (2001), O flichtowaniu [od niemieckiego fliehen: uciekać] i flichtlingach. Zmiana przestrzeni życiowej ludności pogranicza śląsko-morawskiego w latach 40. XX wieku, [in:] Piotr Kowalski (ed.), Przestrzenie, miejsca, wędrówki. Kategoria przestrzeni w badaniach kulturowych i literackich, Opole: Uniwersytet Opolski, pp. 125–131.
Google Scholar

Lewicka Maria (2004), Ewaluatywna mapa Warszawy: Warszawa na tle innych miast, [in:] Janusz Grzelak, Tomasz Zarycki (eds.), Społeczna mapa Warszawy. Interdyscyplinarne studium metropolii warszawskiej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, pp. 316–336.
Google Scholar

Lewicka Maria (2012), Psychologia miejsca, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Lewis Oskar (1961), The children of Sanchez New York, New York: Random House.
Google Scholar

Lewis Oskar (1966), The culture of poverty, “Scientific American”, vol. 215(4), pp. 19–25.
Google Scholar

Lupton Ruth, Power Anne (2002), Social exclusion and neighbourhoods, [in:] John R. Hills, Julian Le Grand, David Piachaud (eds.), Understanding social exclusion, Oxford: Oxford University Press, pp. 118–140.
Google Scholar

Lynch Kevin (1960), The Image of the City, Cambridge: MIT Press.
Google Scholar

Mesch Gustavo S., Manor Orit (1998), Social ties, environmental perception, and local attachment, “Environment and Behaviour”, vol. 30, pp. 504–519.
Google Scholar

Nęcki Zbigniew (2004), Formowanie się postaw wobec otoczenia – od niewiedzy do nazwy, [in:] Ekologia społeczna – psychologiczne i środowiskowe uwarunkowania postaw, Kraków: Stowarzyszenie Ekopsychologia, pp. 111–115.
Google Scholar

Nóżka Marcjanna (2016), Społeczne zamykanie (się) przestrzeni. O wykluczeniu, waloryzacji miejsca zamieszkania i jego mentalnej reprezentacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Nóżka Marcjanna (2020), Postawy wobec zamieszkiwanej przestrzeni i mobilność mieszkańców miejskich enklaw biedy w Polsce, “Etnografia Polska”, vol. LXIV(1–2), pp. 61–83.
Google Scholar

Ooi Giok L., Hong Kai P. (2007), Urbanization and Slum Formation, “Journal of Urban Health”, vol. 84(1), pp. 27–34, https://doi.org/10.1007/s11524-007-9167-5
Google Scholar

Proshansky Harold M., Fabian Abbe K., Kaminoff Robert (1983), Place identity: Physical world socialization of the self, “Journal of Environmental Psychology”, vol. 3, pp. 57–83.
Google Scholar

Qazimi Shukran (2014), Sense of Place and Place Identity, “European Journal of Social Sciences Education and Research”, vol. 1(1), pp. 306–310, https://doi.org/10.26417/ejser.v1i1.p306-310
Google Scholar

Relph Edward (1976), Place and placelessness, London: Pion.
Google Scholar

Shaw Clifford, McKay Henry H. (1942), Juvenile delinquency and urban areas, Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Small Mario L. (2015), De-Exoticizing Ghetto Poverty: On the Ethics of Representation in Urban Ethnography, “City & Community”, vol. 14(4), pp. 352–358, https://doi.org/10.1111/cico.12137
Google Scholar

Stanny-Burak Monika (2005), Marginalizacja na obszarach popegeerowskich – społeczna konsekwencja transformacji, [in:] Lucyna Frąckiewicz (ed.), Wykluczenie społeczne, Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. K. Adameckiego, pp. 245–259.
Google Scholar

Stedman Richard C. (2003), Is it really just a social construction? The contribution of the physical environment to sense of place, “Society and Natural Resources”, vol. 16(8), pp. 671–685.
Google Scholar

Stegner Wallace (1992), The sense of place, New York: Random House.
Google Scholar

Tomaszewska Danuta (2001), Przestrzenne aspekty sytuacji życiowej mieszkańców osiedli popegeerowskich – ujęcie typologiczne, [in:] Zofia Kawczyńska-Butrym (ed.), Mieszkańcy osiedli byłych Pegeerów o swojej sytuacji życiowej: raport z badań, Olsztyn: SQL, pp. 113–120.
Google Scholar

Tuan Yi-Fu (1974), Topophilia: A study of environmental perception, attitudes, and values, Englewood Cliffs: Prentice Hall.
Google Scholar

Walks Alan R., Bourne Larry S. (2006), Ghettos in Canada’s cities? Racial segregation, ethnic enclaves and poverty concentration in Canadian urban areas, “The Canadian Geographer”, vol. 50(3), pp. 273–297, https://doi.org/10.1111/j.1541-0064.2006.00142.x
Google Scholar

Warzywoda-Kruszyńska Wielisława, Jankowski Bogdan (2013), Ciągłość i zmiana w łódzkich enklawach biedy, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Williams Daniel R., Vaske Jerry J. (2003), The measurement of place attachment: Validity and generalizability of a psychometric approach, “Forest Science”, vol. 49, pp. 830–840.
Google Scholar

Willmott Peter, Young Michael (1957), Family and kinship in East London, London: Routledge Kegan Paul.
Google Scholar

Wódz Kazimiera, Szpoczek-Sało Monika (2014), “Miejscy wieśniacy” w metropolii: przypadek świętochłowickiej dzielnicy Lipiny, “Przestrzeń Społeczna”, vol. 4(1), pp. 91–124.
Google Scholar

Żmudzińska-Nowak Magdalena (2010), Miejsce – tożsamość i zmiana, Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
Google Scholar