Rola murali we współczesnym funkcjonowaniu miejskich ruchów społecznych w przestrzeni publicznej miast. Przegląd wybranych działań artystycznych

Adrianna Krzywik

doi:10.18778/1733-8069.18.2.06

Autor

Adrianna Krzywik Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie https://orcid.org/0000-0002-7261-8606

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.18.2.06

Słowa kluczowe:

murale, sztuka uliczna, muralizm, ruch artystyczny, ruch społeczny, rewolucja meksykańska

Abstrakt

W repertuarze współczesnych ruchów społecznych w przestrzeni miejskiej coraz częściej odnaleźć można działania o charakterze artystyczno-kulturowym. Głównym wyznacznikiem tych działań jest oryginalność przekazu podzielanych wartości i roszczeń politycznych. Do działań ruchów społecznych zaliczany jest street art i należące do niego murale. Murale, będące z założenia sztuką egalitarną, angażują odbiorcę do dialogu, stając się sztuką zaangażowaną społecznie. Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat obserwujemy zjawisko tzw. muralowego boomu, czyli gwałtownego wzrostu artystycznego ruchu społecznego skupionego wokół murali. Na podstawie analizy historycznej działań muralistycznych zostaną przedstawione przykłady murali będących manifestacją poglądów politycznych. Murale te zostały wybrane według kryterium powstania podczas najważniejszych, współczesnych ruchów społecznych ostatnich dziesięciu lat. Ponadto analiza semiologiczna fotografii murali posłuży do scharakteryzowania fenomenu murali we współczesnym funkcjonowaniu ruchów społecznych oraz ukrytych elementów znaczących w przekazie.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Adrianna Krzywik - Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

Adrianna Krzywik, mgr, socjolog, pedagog, doktorantka w Instytucie Filozofii i Socjologii Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Interesuje się percepcją przestrzeni publicznej oraz zaangażowaniem obywatelskim w przestrzeni miejskiej. W obszarze tych zainteresowań znajdują się także społeczne funkcjonowanie street artu, nośników i miejsc pamięci oraz reklamy zewnętrznej. Publikowała badania na temat m.in. pamięci zbiorowej, murali upamiętniających i nawiązujących do sytuacji epidemiologicznej, potrzeb osób z niepełnosprawnością i budżetu obywatelskiego. W swoich badaniach używa przede wszystkim metod jakościowych, a także prowadzi komplementarne do nich badania ilościowe.

Bibliografia

Biskupski Łukasz (2017) Prosto z ulicy. Sztuki wizualne w dobie mediów społecznościowych i kultury uczestnictwa. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
Google Scholar

Castells Manuel (1982) Kwestia miejska. Przełożyli Bohdan Jałowiecki, Jacek Piątkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Castells Manuel (2009) Siła tożsamości. Przełożył Sebastian Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Castells Manuel (2012) Networks of Outrage and Hope: Social Movements in the Internet Age. Malden, MA: Polity Press.
Google Scholar

Coffey Mary K. (2012) How a Revolutionary Art Became Official Culture: Murals, Museums, and the Mexican State. London: Duke University Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9780822394273

Drozdowski Rafał (2009) Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów dominujących. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar

Dziamski Grzegorz (2005) Sztuka publiczna. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 47–55.
Google Scholar

Earl Jennifer i in. (2015) New Technologies and Social Movements [w:] Donatella della Porta, Mario Diani, (eds.), The Oxford Handbook of Social Movements. Oxford: Oxford University Press, s. 355–366.
Google Scholar

Hansen Mogens (2011) Polis. Wprowadzenie do dziejów miasta-państwa w starożytności. Przełożyli R. Kulesza, A. Kulesza. Warszawa: WUW,
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323532163

Harvey David (2012) Bunt Miast. Prawo do miasta i wielka rewolucja. Przełożyli Agnieszka Kowalczyk i in. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
Google Scholar

Jagiełło Ewa A., Modnicka Noemi (2015) Projekt Off Galeria. Dialogi wokół murali http://www.urbanforms.org/userfiles/Raport_Off_Galeria.pdf [dostęp 20.04.2022].
Google Scholar

Kowalewski Maciej (2016) Protest miejski. Przestrzenie, tożsamości i praktyki niezadowolonych obywateli miast. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Lachowska Karolina, Pielużek Marcin (2020) Miasto jako przestrzeń ideologiczna – analiza sztuki ulicznej towarzyszącej aktualnym protestom w Chile. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura”, t. 12, nr 2, s. 93–112.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.12.2.7

Lear John (2017) Picturing the Proletariat: Artists and Labor in Revolutionary Mexico, 1908–1940. Austin: University of Texas Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7560/311240

Łabądź Justyn (2019) Street art. Sztuka ulicy. Warszawa: Wydawnictwo SBM.
Google Scholar

Maluga Leszek (2019) Mural jako forma plastyczna w przestrzeni architektonicznej i urbanistycznej Meksyku. „Architectus. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej”, t. 3, nr 59, s. 41–56.
Google Scholar

Marczewska-Rytko Maria (2017) Nowe ruchy społęczne w dobie globalizacji: uwarunkowania i charakterystyka [w:] M. Marczewska-Rytko, D. Maj, red., Nowe ruchy społeczne. Lublin: Wydawnictwo UMSC, s. 15–27.
Google Scholar

Mayer Margit (2009) The ‘Right to the City’ in the context of shifting mottos of urban social movements. „City”, vol. 13, no. 2, s. 362–374.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/13604810902982755

McAdam Doug, Snow David A. (1997) Social Movements: Readings on Their Emergence, Mobilization, and Dynamics. Los Angeles, CA: Roxbury Pub.
Google Scholar

Niziołek Katarzyna (2015) Sztuka społeczna. Koncepcje, dyskursy, praktyki. Tom 1. Białystok: Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku Universitas Bialostocensis, Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Niżyńska Aleksandra (2011) Street art jako alternatywna forma debaty publicznej w przestrzeni miejskiej. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Google Scholar

Ossowski Stanisław (2004) Wybór pism estetycznych. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Piechota Grażyna (2018) Pomiędzy happeningiem a zmianą. Znaczenie komunikacji sieciowej w protestach społeczno-politycznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.
Google Scholar

Połeć Marta (2018) Artyści uliczni polskich miast. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego.
Google Scholar

Porta Donatella, della, Diani Mario (2009) Ruchy społeczne. Wprowadzenie. Przełożyła Agata Sadza. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Snow David A. (2004) Social movements as challenges to authority: Resistance to an emerging conceptual hegemony. „Research in Social Movements, Conflict, and Change”, vol. 25, s. 3 –25.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0163-786X(04)25001-7

Sztompka Piotr (2005) Socjologia zmian społecznych. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Ślosarski Bartosz (2021) Przedmioty protestu. Kultury materialne współczesnych ruchów społecznych. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Tufekci Zeynep, Wilson Christopher (2012) Social Media and the Decision to Participate in Political Protest: Observations From Tahrir Square. „Journal of Communication”, vol. 62, s. 363–379.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.2012.01629.x

Tug˘ba Tas¸ Og˘uzhan Tas (2014) Resistance on the walls, reclaiming public space: street art in times of political turmoil in Turkey. „Interactions: Studies in Communication & Culture”, vol. 5, no 3, s. 327–349.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1386/iscc.5.3.327_1

Urwanowicz Eliza (2005) Sztuki publiczne. „Socjomat” https://web.archive.org/web/20090207192507/http://www.socjomat.pl/aktualny/artykuly/id_kultura02.html [dostęp 20.04.2022].
Google Scholar

Zetterman Eva (2010) Mural Painting in Mexico and the USA. Lund: Skissernas Museum.
Google Scholar