Kobieta w męskim świecie – konflikt czy spójność ról? Studium socjologiczne kobiet uprawiających „męskie” sporty. Na przykładzie wspinaczki wysokogórskiej, narciarstwa wysokogórskiego oraz ekstremalnych rajdów przygodowych.

Autor

  • Aleksandra Dzik Uniwersytet Jagielloński, Polska

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.4.1.05

Słowa kluczowe:

kobieta, sport, „męskie” sporty, wspinaczka wysokogórska, narciarstwo wysokogórskie (skialpinizm), ekstremalne rajdy przygodowe

Abstrakt

Artykuł podejmuje problematykę relacji pomiędzy rolami kobiecymi a rolami sportowymi na przykładzie zbiorowości kobiet, uprawiających wyczynowo dyscypliny, kojarzone w społeczeństwie raczej z męskością niż z kobiecością: wspinaczkę wysokogórską, narciarstwo wysokogórskie (skialpinizm) oraz ekstremalne rajdy przygodowe (Adventure Racing, AR). Sport wyczynowy tradycyjnie, a w pewnym wymiarze także współcześnie, związany jest z rolami męskimi. Zdaniem wielu autorów jego wymagania nie dają się pogodzić z wymogami, formułowanymi przez społeczeństwo wobec kobiet, stawiając sportsmenki w sytuacji konfliktu ról, zaś problem ten szczególnie wyrazisty jest w tych dyscyplinach, które do dziś zachowały swój „męski” charakter. Przedstawione tu badanie miało na celu ukazanie kwestii konfliktu bądź spójności pomiędzy kobiecością a sportem wyczynowym z perspektywy samych kobiet, zaangażowanych w omawiane tu „męskie” dyscypliny. Przyjmując metodologię teorii ugruntowanej, starano się przedstawić to zjawisko „od wewnątrz”, z uwzględnieniem współczynnika humanistycznego, ukazując wieloaspektowość badanego zagadnienia. Odwoływano się zatem zarówno do przekonań samych kobiet na temat możliwości bądź niemożliwości pogodzenia bycia kobietą i alpinistką, skialpinistką czy zawodniczką AR, jak również do ich własnych biografii oraz osobistych doświadczeń, związanych z tą kwestią.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Aleksandra Dzik - Uniwersytet Jagielloński, Polska

Aleksandra Dzik – socjolog i psycholog, absolwentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, doktorantka w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, interesuje się mikrosocjologią, w szczególności socjologią więzi społecznej, socjologią życia codziennego, problematyką płci kulturowej, socjologicznymi i psychologicznymi aspektami sportu, społecznym kontekstem sztuki, socjologią wizualną, zagadnieniem wsparcia społecznego, a także szeroko rozumianą psychologią społeczną i kliniczną.

Bibliografia

Beisser, A (1970) “Modern Man & Sports.” S. 238-338 w Sport & American Society: Selected Readings, (Red.) G. H. Sage: Masachusettes: Adison Wesley Publishing Company.
Google Scholar

Calhoun, Donald W. (1987) Sport, Culture and Personality. Champaign: Human Kinetics Publishers, Inc.
Google Scholar

Colley, A, Nash J. i L.O’Donnell i L.Restorick (1987): “Attitude towards female sex role and sex typing of physical activities.” International Journal of Sport Psychology, 18: 18-29.
Google Scholar

Cooper-Chen, Anne (2003) „Światowe zawody, rozrywka i czas wolny. Kobiety przed telewizorem.” S. 211-228 w: Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Dzik, Aleksandra (2007) „Kobieta w męskim świecie. Socjologiczne studium kobiet, uprawiających „męskie” sporty. Na przykładzie wspinaczki wysokogórskiej, narciarstwa wysokogórskiego oraz ekstremalnych rajdów przygodowych.” Niepublikowana praca magisterska, Międzywydziałowe Indywidualne Studia Humanistyczne, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Google Scholar

Gajewski, Antoni, redaktor (1998) Kobieta, sport, zdrowie. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet.
Google Scholar

Gwóźdź, Andrzej, redaktor (2003) Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Hartmann, Douglas (2003) “What can we learn from sport if we take sport seriously as a racial force? Lessons from C. L. R. James’s »Beyond a Boundary«.” Ethnic and Racial Studies. 26 (3): 451-483.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/0141987032000067282

Heinemann, K. (1990) Wprowadzenie do socjologii sportu. Warszawa: COM.
Google Scholar

Kłodecka–Różalska, Jadwiga, redaktor (2003) Sportsmenka – kobietą sukcesu. Korzyści i bariery aktywności sportowej kobiet. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Instytut Sportu w Warszawie.
Google Scholar

Konecki, Krzysztof (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Mikołajczyk, Maria (1998) „Psychologiczne przejawy zróżnicowania płci” S. 56-77 w Kobieta, sport, zdrowie, (Red.) Antoni Gajewski. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet.
Google Scholar

Mikołajczyk, Maria (2003) „Czy sport musi mieć płeć?” S. 24-35 w Sportsmenka – kobietą sukcesu. Korzyści i bariery aktywności sportowej kobiet, (Red.) Jadwiga Kłodecka–Różalska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Instytut Sportu w Warszawie.
Google Scholar

Mokrzycki, Edmund (1971) Założenia socjologii humanistycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Morse, Margaret (2003) „Sport w telewizji. Powtórka i przedstawienie na ekranie.” S. 21-56 w: Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Nowak, Piotr (2006-2007) „Socjologia sportu.” Cykl wykładów w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, październik 2006 – luty 2007, Kraków, Polska.
Google Scholar

Rose, Ava i James Frieman (2003) „Sport telewizyjny jako zmas(s)kulinizowany kult dystrakcji.” S. 57-78 w: Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Sage, G. H. (1970) Sport & American Society: Selected Readings. Masachusettes: Adison Wesley Publishing Company.
Google Scholar

Schneider, Manfred (2003) „Erotyka sportu telewizyjnego” S. 79-94 w: Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Skuła-Kwaśniewicz, Halina (1991) Sport zawodniczy a style życia. Studium socjologiczne kobiet czynnych w sporcie. Kraków: Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie.
Google Scholar

Starosta, Włodzimierz (2003) „W poszukiwaniu uzasadnień dla podziału dyscyplin sportu na męskie i żeńskie” S. 207-213 w Sportsmenka – kobietą sukcesu. Korzyści i bariery aktywności sportowej kobiet, (Red.) Jadwiga Kłodecka-Różalska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Instytut Sportu w Warszawie.
Google Scholar

Sztompka, Piotr (2006) „Sociology of Everyday Life.” Cykl wykładów w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, luty – czerwiec 2006, Kraków, Polska.
Google Scholar

Veblen, Thorstein (1971) Teoria klasy próżniaczej. Przełożyli J. i K. Zagórscy. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Weinberg R. S. i D. Gould (1995) Foundations of Sport and Exercises Psychology. Champaign: Human Kinetics Publishers, Inc.
Google Scholar

Wyżnikiewicz-Kopp, Zdzisława (1995) „Image sportu kobiet.” w Sport w życiu kobiety, red. Zofia Żukowska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Katedra Nauk Humanistycznych Akademii Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego.
Google Scholar

Zachara, Krzysztof (1995) „Kulturowe znaczenie sportu kobiet” w Sport w życiu kobiety, red. Zofia Żukowska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Katedra Nauk Humanistycznych Akademii Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego.
Google Scholar

Znaniecki, Florian (1988) Wstęp do socjologii. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Znaniecki, Florian (2001) Socjologia wychowania. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Żukowska, Zofia, redaktor (1995) Sport w życiu kobiety. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Katedra Nauk Humanistycznych Akademii Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2008-02-28

Jak cytować

Dzik, A. (2008). Kobieta w męskim świecie – konflikt czy spójność ról? Studium socjologiczne kobiet uprawiających „męskie” sporty. Na przykładzie wspinaczki wysokogórskiej, narciarstwa wysokogórskiego oraz ekstremalnych rajdów przygodowych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 4(1), 116–135. https://doi.org/10.18778/1733-8069.4.1.05

Numer

Dział

Artykuł