L’indépendance politique et créatrice les artistes Polonaises à Paris s’affirment

Ewa Bobrowska

doi:10.18778/0208-600X.80.07

Autor

Ewa Bobrowska Chercheuse indépendante et Terra Foundation for American Art, Paris https://orcid.org/0000-0002-2909-4800

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.80.07

Słowa kluczowe:

artystki polskie, artystki polskie w Paryżu, polska sztuka I połowy XX wieku, polska sztuka w Paryżu, polska sztuka za granicą, profesjonalizacja artystek, sztuki dekoracyjne, sztuka stosowana, malarstwo portretowe, Olga Boznańska, Mela Muter, Alicja Halicka, Stefania Łazarska

Abstrakt

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku zmienia zasadniczo sytuację polskiej kolonii artystycznej w Paryżu, w tym również twórczyń. Szereg przyczyn artystycznej emigracji straciło rację bytu, jak choćby afirmacja polskiej tożsamości narodowej, potrzeba swobodnego wyrażania uczuć patriotycznych, propaganda na rzecz odzyskania niezależnego bytu państwowego. Także palący w okresie rozbiorowym problem wyższego wykształcenia artystycznego dla kobiet znajdował stopniowo rozwiązanie w odrodzonym państwie. Liczba artystek polskich w Paryżu wyraźnie zmalała w okresie bezpośrednio powojennym. Te, które pozostały, jak Olga Boznańska, Mela Muter, Alicja Halicka czy Stefania Łazarska, koncentrowały się na rozwoju swojej kariery jako profesjonalnych artystek. W naszym artykule proponujemy analizę profesjonalizacji artystycznej Polek, bądź to w tradycyjnie uznanej jako specjalność kobiet domenie malarstwa portretowego, bądź to w sztukach dekoracyjnych. Dramatyczna sytuacja twórców w czasie wojny, spowodowana m.in. załamaniem się rynku sztuki, doprowadziła bowiem do gwałtownego rozwoju tej dziedziny, w której mistrzostwo osiągnęły właśnie kobiety, jak wykazała Wystawa Sztuk Dekoracyjnych w Paryżu w 1925 roku.

Bibliografia

Birnbaum P.J. (2011), Women Artists in Interwar France. Framing Femininities, Ashgate, Farnham–Burlington.
Google Scholar

Bobrowska E. (2012), Emancypantki ? Artystki polskie w Paryżu na przełomie XIX i XX wieku, « Archiwum Emigracji », nos 1–2, p. 11 https://doi.org/10.12775/AE.2012.001
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/AE.2012.001

Bobrowska E. (2019), Les Polonaises s’organisent: les premières expositions de femmes artistes polonaises au tournant du XXe siècle, « Artl@s Bulletin », vol. 8, n° 1, pp. 56–69.
Google Scholar

Bobrowska E. (2021), Munich ou Paris ? Les artistes polonaises cherchent à s’instruire au tournant du XXe siècle, à paraître.
Google Scholar

Bobrowska-Jakubowska E. (2004), Artyści polscy we Francji w latach 1980–1928. Wspólnoty i indywidualności, Wydawnictwo DiG, Varsovie.
Google Scholar

Goth M. (1913), Au Salon de la Nationale. Le portrait, « Les Hommes du jour », no 278 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k65525145/f13.item (accès: 5.11.2021).
Google Scholar

Gross J.R. (dir.) (2006), The Société Anonyme: modernism for America, cat. exp. (Los Angeles, Hammer Museum, 23 avril–20 août 2006; Washington, D.C., The Phillips Collection, 14 octobre 2006–21 janvier 2007; Dallas, The Dallas Museum of Art, 10 juin–16 septembre 2007; Nashville, The Frist Center for Visual Arts, 26 octobre 2007–3 février 2008, et à Yale University Art Gallery en 2010), Yale University Press, New Haven.
Google Scholar

Millers A. (2017), Romances capitonnées: Alice Halicka (1894–1975), l’étoffe d’un peintre, mémoire d’étude sous la direction de M. Gherghescu et D. Schulmann, Paris.
Google Scholar

Murat Princesse L. (1925), Mme Halicka, « Comoedia », no 4739, p. 3.
Google Scholar

Myśliński M. (2017), Salonik Zabaw Dziecięcych na transatlantyku Île-de-France. Zapomniany projet Stefanii Łazarskiej z 1927 roku, [dans:] Polskie art déco: materiały szóstej sesji naukowej « Polskie art déco. Wnętrza mieszkalne » pod przewodnictwem prof. Anny Sieradzkiej, prof. Andrzeja K. Olszewskiego i dr Anny Kostrzyńskiej-Miłosz w Muzeum Mazowieckim w Płocku 8–9 czerwca 2015 roku, Muzeum Mazowieckie, Płock, pp. 65–70.
Google Scholar

Potocki A. (1904), Kolonia paryska, « Sztuka » (Paris), novembre–décembre 1904, p. 393.
Google Scholar

Spis wykładów i skład uniwersytetu w roku akademickim 1920–21, 3 (1921), Universitas Vilnensis Batoreana, Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, istnienia wszechnicy rok 256, Wilno, np [p. 42].
Google Scholar

Spis wykładów i skład uniwersytetu w roku akademickim 1921/22, 4 (1922), Universitas Vilnensis Batoreana, Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, istnienia wszechnicy rok 257, Wilno, np [p. 60].
Google Scholar

Susak V. (2012), Les Artistes ukrainiens à Paris 1900–1939, Rodovid, Kiev.
Google Scholar

Syndykat Artystów (1922), « Polonia », n° 3 bis, 18 janvier.
Google Scholar

Warnod J. (1974), Alice Halicka et ses souvenirs, « Terre d’Europe », no 48, mai 1974, p. 1.
Google Scholar

Ze świata artystycznego (1920), « Polonia », n° 16, 8 mai, p. 8.
Google Scholar

Ziembińska E. (2012), Sara Lipska – artystka wszechstronna. Wyjątkowa uczennica Dunikowskiego, « Archiwum Emigracji », nos 1–2, p. 82 https://doi.org/10.12775/AE.2012.007
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/AE.2012.007