Piękno starzejącego się ciała: oczywisty czy pozorny wymiar wartości społecznych?

Mariola Bieńko

doi:10.18778/0208-600X.55.02

Authors

Mariola Bieńko Uniwersytet Warszawski, Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Katedra Studiów Rodziny i Patologii Społecznej

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.55.02

Keywords:

old age, body image, gender, beauty, culture

Abstract

The purpose of this paper is to review theory and empirical research concerned with the problem of social and subjective body image among the elderly. There is a common perception among the public that age reduces attractiveness and older people tend to be stereotyped as “ugly”. Given the challenges of aging, older individuals strive to maintain positive evaluation of their physical selves both in domain of appearance and health. As newer cohorts of “over sixties” replace older cohorts, changes have become embodied in through increased levels of discretionary spending, greater levels of physical activity, more attention to diet and fitness regimes, more frequent recourse to cosmetic and rejuvenative technologies. The analysis has shown that there is a social stigma around the effects of the natural ageing process. Obsession with a youthful and beautiful appearance has become commonplace in modern western society and has resulted in procedures trying to reverse the aging process. The need for aeastheticization of bodies and media fixation on beauty functions as censorship of old age in the physical realm. Special attention was given the gender-related differences in aging. As there are examples of men presented in mass culture who were “allowed” to get old, in the case of women it is obligatory to be “forever young”.

References

Baker L, Gringart E. (2009), Body image and self-esteem in older adulthood, “Ageing and Society”, Vol. 29, No. 6, s. 977–995.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0144686X09008721

Bessenoff G. R, Del Priore R. E. (2007), Women, weight, and age: Social comparison to magazine images across the lifespan, “Sex Roles”, Vol. 56, No. 3/4, s. 215–222.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11199-006-9164-2

Biskupski J. (2015), Kolorowy ptak, „Viva!”, nr 12, 2 czerwca, s. 54–59.
Google Scholar

Bois J.-P. (1996), Historia starości. Od Montaigne’a do pierwszych emerytur, t. 2, Oficyna Wydawnicza Volumen, Wydawnictwo Marabut, Warszawa.
Google Scholar

Bond J., Peace S., Westerhof G., T ulle E. (2007), Meanings of aging and old age: Discursive contexts, social attitudes and personal identities, [w:] F. Dittmann-Kohli, G. Westerhof (eds.), Ageing in Society. European Perspectives on Gerontology, Sage Publications, London, s. 235–254.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4135/9781446278918.n11

Bordo S. (2003), The Unbearable Weight, Feminism, Western Culture and the Body, University of California Press, Berkeley – Los Angeles – London.
Google Scholar

Borowicz S. (2010), Maska Sylenis, [w:] S. Borowicz, J. Hobot, R. Przybylska (red.), Stara rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 17–39.
Google Scholar

Borowicz S., Przybylska R. (2010), „O winożłopki! O baby pijaczki”. Językowy obraz „pijanej staruchy” w literaturze antycznej, [w:] S. Borowicz, J. Hobot, R. Przybylska (red.), Stara rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 43–91.
Google Scholar

Botelho L. A. (2005), The 17th Century, [w:] P. Thane, A History of Old Age, Thames & Hudson, London, s. 113–174.
Google Scholar

Brooks A. T. (2010), Aesthetic anti-ageing surgery and technology: Women’s friend or foe?, “Sociology of Health and Illness”, Vol. 32, No. 2, s. 238–257.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9566.2009.01224.x

Clark K. (1956), Akt. Studium idealnej formy, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Crossley N. (2006), Reflexive Embodiment in Contemporary Society, Open University Press, Buckingham.
Google Scholar

Eco U. (2007a), Historia piękna, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
Google Scholar

Eco U. (2007b), Historia brzydoty, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
Google Scholar

Etcoff N. (2000), Przetrwają najpiękniejsi, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
Google Scholar

Featherstone M. (2008), Ciało w kulturze konsumpcyjnej, [w:] A. Chałupnik, J. Jaworska, J. Kowalska-Leder, I. Kur z, M. Szpakowska (oprac.), Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 109–117.
Google Scholar

Furman F. K. (1997), Facing the mirror: Older women and beauty shop culture, Routledge, New York.
Google Scholar

Giddens A. (2001), Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Giddens A. (2009), Europa w epoce globalnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Gough B. (2007), “Real men don’t diet”: An analysis of contemporary newspaper representations of men, food, and health, “Social Science and Medicine”, Vol. 64, No. 2, s. 326–337.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2006.09.011

Hołdys Z. (2014), Wielki tyłek z botoksu, „Newsweek”, nr 24, 9–15 czerwca, s. 61.
Google Scholar

Hurd Clarke L. (2002), Beauty in later life: Older women’s perceptions of physical attractiveness, “Canadian Journal on Aging”, Vol. 21, No. 3, s. 429–442.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0714980800001744

Hurd Clarke L. (2010), Facing age: Women growing older in an anti-aging culture, Rowman and Littlefield, Toronto, Ontario.
Google Scholar

Hurd Clarke L., Griffin M. (2008), Visible and invisible ageing: Beauty work as a response to ageism. “Ageing and Society”, Vol. 28, No. 5, s. 653–674.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0144686X07007003

Huxley C., Hayfield N. (2012), Non-heterosexual sexualities: The role of sexual identity in appearance and body image, [w:] N. Rumsey, D. Harcourt (eds.), Oxford Handbook of the Psychology of Appearance, Oxford University Press, Oxford, s. 190–202.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199580521.013.0017

Jakubowska H. (2009), Socjologia ciała, Wydawnictwo Naukowe WAM, Poznań.
Google Scholar

Johnston O., Reilly J., Kremer J. (2004), Women’s experiences of appearance concern and body control across the lifespan: Challenging the accepted wisdom, “Journal of Health Psychology”, Vol. 9, No. 3, s. 397–410.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1359105304042349

Kinnunen T. (2010), “A second youth”: Pursuing happiness and respectability through cosmetic surgery in Finland, “Sociology of Health and Illness”, Vol. 32, No. 2, s. 258–271.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9566.2009.01215.x

Kluczyńska U. (2008), Redefiniowanie męskości. Kulturowo-społeczne konteksty starzenia się mężczyzn, [w:] J. Kowalski, P. Szukalski (red.), Pomyślne starzenie się w perspektywie nauk społecznych i humanistycznych, Zakład Demografii i Gerontologii Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 76–88.
Google Scholar

Krekula C. (2007), The intersection of age and gender: Reworking gender theory and social gerontology, “Current Sociology”, Vol. 55, No. 2, s. 155–171.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0011392107073299

La Ceda F. (2014), Szorstkim być. Antropologia mężczyzny, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Google Scholar

Lasch C. (1991), The Culture of Narcissism. American Life in an Age of Diminishing Expectations, W. W. Norton, New York.
Google Scholar

Levesque M. J., Vichesky D. (2006), Raising the bar on the body beautiful: An analysis of the body image concerns of homosexual men, “Body Image”, Vol. 3, No. 1, s. 45–55.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2005.10.007

McLaren L., Kuh D. (2004), Women’s body dissatisfaction, social class, and social mobility, “Social Science and Medicine”, Vol. 58, No. 9, s. 1575–1584.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0277-9536(03)00209-0

Michaud Y. (2014), Wizualizacje. Ciało i sztuki wizualne, [w:] J.-J. Courtine (red.), Historia ciała, t. 3, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk, s. 391–410.
Google Scholar

Minois G. (1995), Historia starości: od antyku do renesansu, t. 1, Oficyna Wydawnicza Volumen, Wydawnictwo Marabut, Warszawa.
Google Scholar

Morrison M. A., Morrison T. G., Sager C. (2004), Does body satisfaction differ between gay and lesbian and heterosexual men and women? A meta-analytical review, “Body Image”, Vol. 1, No. 2, s. 127–138.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2004.01.002

Muise A., Desmarais S. (2010), Women’s perceptions and use of ‘anti-aging’ products, “Sex Roles”, Vol. 63, No. 1–2, s. 126–137.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11199-010-9791-5

Nead L. (1998), Akt kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
Google Scholar

Ostrowska A., Stępień B. (2015), Fantastyczna czterdziestka. Poradnik pozytywnego życia, Wydawnictwo Helion, Gliwice.
Google Scholar

Pawlikowska K., Maison D. (2014), Polki. Spełnione profesjonalistki, rodzinne panie domu czy obywatelki świata?, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323516989

Pawłowski B. (2009), Biologia atrakcyjności człowieka jako przedmiot badań naukowych, [w:] B. Pawłowski (red.), Biologia atrakcyjności człowieka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 1–10.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323511854.pp.1-11

Pawłowski B., Sukiennik I. (2009), Biologia atrakcyjności zapachu ludzkiego ciała, [w:] B. Pawłowski (red.), Biologia atrakcyjności człowieka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 263–291.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323511854.pp.262-292

Reddy S. L. (2013), Understanding the Body Image Experiences of Older Men, “International Journal of Humanities and Social Science”, Vol. 3, No. 9, s. 34–42.
Google Scholar

Shilling Ch. (2010), Socjologia ciała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Smolińska I. (2015), Lubię starość, „Wprost”, nr 2, 5–11 stycznia, s. 45–47.
Google Scholar

Sontag S. (1997), The double standard of aging, [w:] M. Pearsall (ed.), The other within us: Feminist explorations of women and aging, Westview Press, Boulder, CO, s. 19–24.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780429496059-2

Stojek-Sawicka K. (2013), Szlachcianki w świecie sarmackim. Jak żyły kobiety na dworach szlacheckich w dawnej Polsce?, Wydawnictwo Bellona, Warszawa.
Google Scholar

Szatur-Jaworska B. (red.) (2014), O sposobach mówienia o starości. Debata, analiza, przykłady, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar

Szukalski P. (2012), Ageizm – dyskryminacja ze względu na wiek, [w:] P. Szukalski (red.), Solidarność pokoleń. Dylematy relacji międzypokoleniowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 139–178.
Google Scholar

Tiggemann M., Martins Y., Kirkbride A. (2007), Oh to be lean and muscular: Body image ideals in gay and heterosexual men, “Psychology of Men and Masculinity”, Vol. 8, No. 1, s. 15–24.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/1524-9220.8.1.15

Turner B. S. (1996), The Body and Society. Explorations in Social Theory, Second Edition, Sage Publications, Thousand Oaks, New Delhi.
Google Scholar

Twigg J. (2013), Fashion and Age: Dress, the Body and Later Life, Bloomsbury Academic, London.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2752/9781474290340

Warner H. (2014), Fashion on Television. Identity and Celebrity Culture, Bloomsbury, London – New York.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5040/9781350051126

Zych A. A. (2013), Przekraczając „smugę cienia”. Szkice z gerontologii i tanatologii, wyd. 2, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice.
Google Scholar

http://advancedstyle.blogspot.com (19.08.2015).
Google Scholar

http://fashion50plus.pl (19.08.2015).
Google Scholar

http://informacje.havasworldwide.pl/pr/297103/polacy-patrza-w-lustro-z-optymizmem-wyniki-badania-prosumer-report (24.08.2015).
Google Scholar

http://stylizacjeewy.blogspot.com (3.09.2015).
Google Scholar

http://www.pinterest.com/stylissimapl/hair-for-mature-women-going-grey (27.08.2015).
Google Scholar