Which women (don’t) leave and which men (don’t) stay? Gender and the diversity of forms and the temporality of contemporary intimate relationships

Emilia Paprzycka; Edyta Mianowska

doi:10.18778/0208-600X.72.01

Autor

Emilia Paprzycka PhD hab., Department of Sociology, Institute of Sociological Sciences and Pedagogy, Warsaw University of Life Sciences, ul. Nowoursynowska 166, 02-787 Warsaw https://orcid.org/0000-0003-3198-958X
Edyta Mianowska PhD, Department of Social Research Methodology, Faculty of Pedagogy, Psychology and Sociology, University of Zielona Góra, al. Wojska Polskiego 69, 65-762 Zielona Góra https://orcid.org/0000-0002-0949-2641

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.72.01

Słowa kluczowe:

związki intymne, rozstania, kobiety, mężczyźni, płeć, płeć kulturowa

Abstrakt

Przedmiotem zainteresowania w artykule uczyniono doświadczenia w związkach w perspektywie różnorodności ich form i czasu trwania oraz orientacji partnerów na trwałość relacji. Ramy pojęciowe wyznaczała perspektywa socjotemporalna, a analizy prowadzono w odwołaniu do koncepcji usytuowanych w obszarze socjologii rodziny, socjologii intymności, socjologii płci oraz socjologii czasu. Celem badań było ustalenie zależności między cechami społeczno-demograficznymi a doświadczeniami w związkach (różnorodnością form i czasem trwania) oraz gotowością do pozostania lub rozstania w sytuacji kryzysu w związku kobiet i mężczyzn. Badania zrealizowano metodą sondażu diagnostycznego na reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków w styczniu 2018 roku. Płeć okazała się różnicować staż związku i stosunek do trwałości związków. Ustalono, że kobiety częściej niż mężczyźni pozostają w krótszych związkach. Stwierdzono również, że doświadczenia kobiet z różnymi typami związków są bardziej zróżnicowane ze względu na status społeczny niż mężczyzn. Rozpoznano cztery typy orientacji na (nie)trwałość związku. Ustalono, że wśród mężczyzn gotowość do rozstania jest zróżnicowana przez wiek, wykształcenie i samoocenę warunków materialnych, a wśród kobiet przez wiek, wykształcenie i kategorię społeczno-zawodową.

Bibliografia

Acker J. (1990), Hierarchies, Jobs, bodies: A Theory of Gendered Organizations, “Gender & Society”, no. 2, pp. 139–158.
Google Scholar

Adamski F. (2002), Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar

Afifi T., Davis S., Denes A., Merrill A. (2013), Analyzing divorce from cultural and network approaches, “Journal of Family Studies”, vol. 19, no. 3, pp. 24–53.
Google Scholar

Amato P.R. (2000), The Consequences of Divorce for Adults and Children, “Journal of Marriage and Family”, vol. 62, no. 4, pp. 1269–1287.
Google Scholar

Bauman Z. (2003), Liquid Love: On the Frailty of Human Bonds, Polity Press, Cambridge.
Google Scholar

Bawin-Lergos B. (2004), Families in Europe: A private and Political Satake – Intimacy and Solidarity, “Current Sociology”, vol. 49, no. 5, pp. 49–65.
Google Scholar

Beck U., Beck-Gernsheim E. (1995), The Normal Chaos of Love, transl. M. Ritter, J. Wiebel, Polity Press, Cambridge.
Google Scholar

Beck-Gernsheim E. (2002), Reinventing the Family. In Search of New Lifestyles, Polity Press, Cambridge.
Google Scholar

Brown S.L. (2004), Moving from cohabitation to marriage: effects on relationship quality, “Social Science Research”, vol. 33(1), pp. 1–19.
Google Scholar

Collier J.F., Rosaldo M.Z., Yanagisako S. (2007), Czy rodzina istnieje? Nowe ujęcia antropologiczne, transl. A. Ostrowska, [in:] R.E. Hryciuk, A. Kościańska (eds.), Gender. Perspektywa antropologiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, vol. 1, pp. 60–75.
Google Scholar

Connell R. (1987), Gender and Power: Society, the Person and Sexual Politics, Stanford University Press, California.
Google Scholar

Connell R. (2013), Socjologia płci. Płeć w ujęciu globalnym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

De Singly F. (1994), Fortuna e sfortuna della donna sposata. Sociologia della vita matrimoniale, transl. V. Cicchelli, Edizioni Dedalo, Bari.
Google Scholar

De Singly F. (1996), Sociologia della famiglia contemporanea, Palomar Athenaeum, Bari.
Google Scholar

Dychtwald M. (2003), Cycles. How We Will Live. Work and Buy, Free Press, New York.
Google Scholar

Ferree M.M. (2003), Practice Makes Perfect?: A Comment on Yancey Martin’s Gendering Practices, Practicing Gender, “Gender & Society”, no. 3, pp. 373–378.
Google Scholar

Giddens A. (2006), Przemiany intymności: seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach, transl. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Giddens A. (2007), The Global Revolution in Family and Personal Life, [in:] A.S. Skolnick, J.H. Skolnick (eds.), Family in Transition, Pearson, Boston, pp. 76–95.
Google Scholar

Giddens A. (2010), Nowoczesność i tożsamość: “Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, transl. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Hills Ch., Rubin Z., Peplau L. (1976), Breakups Before Marriage: The End of 103 Affairs, “Journal of Socilal Issues”, vol. 32, no. 2, pp. 147–168.
Google Scholar

Holmes J., Marra M. (2011), Leadership discourse in a Maori workplace: negotiating gender, ethnicity and leadership at work, “Gender and Language”, vol. 2, pp. 317–342.
Google Scholar

Illouz E. (2016), Dlaczego miłość rani. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Google Scholar

Jalovaara M. (2003), The Joint Effects of Marriage Partners’ Socioeconomic Positions on the Risk of Divorce, “Demography”, vol. 40, no. 1, pp. 67–81.
Google Scholar

Jamieson L. (1998), Intimacy: Personal Relationships in Modern Societies, Polity Press, Cambridge–Malden.
Google Scholar

Jamieson L. (2008), Od rodziny do intymności, [in:] P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska (eds.), Socjologia codzienności, Wydawnictwo Znak, Kraków, pp. 115–142.
Google Scholar

Jewdokimow M., Garncarek M. (2007), W pół kroku. Single o sobie samych, “Societas/ Communitas”, no. 4–5(2), pp. 173–194.
Google Scholar

Kaufmann J.C. (1993), Sociologie du couple (4 edition), Presses Universitaires de France, Paris.
Google Scholar

Kaufmann J.C. (2005), Quando l’amore comincia, Societa Editrice il Mulino, Bologna.
Google Scholar

Kaufmann J.C. (2012), Niezwykła historia szczęśliwej miłości, transl. A. Kapciak, Oﬁcyna Naukowa, Warszawa.
Google Scholar

Kiernan K. (2004), Cohabitation and Divorce across Nations and Generations, [in:] P.L. Chase-Lansdale, K. Kiernan, R.J. Friedman (eds.), Human Development across Lives and Generations, University Press, Cambridge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/9780511808302.007

Krumrei E., Mahoney A., Pargament K.I. (2009), Divorce and the Divine: The Role of Spirituality in Adjustment to Divorce, “Journal of Marriage and Family”, vol. 71, pp. 373–383.
Google Scholar

Kwak A. (2014), Współczesny świat zmian – alternatywy dla małżeństwa, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, no. 51, pp. 5–19.
Google Scholar

Kwak A., Bieńko M. (eds.) (2012), Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Google Scholar

Lahad K. (2011), Singlehood, Waiting, and the Sociology of Time, “Sociological Forum”, vol. 27, no. 1, pp. 163–186.
Google Scholar

Lenz K. (2006), Soziologie der Zweierbeziehung. Eine Einführung, Springer, Wiesbaden.
Google Scholar

Majka-Rostek D. (2008), Związki homoseksualne. Studium socjologiczne, Diﬁn, Warszawa.
Google Scholar

Martin P. Y. (2004), Gender As Social Institution, “Social forces”, vol. 4, pp. 1249−1273.
Google Scholar

Mizielińska J. (2017), Odmienne czy zwyczajne. Rodziny z wyboru w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Musiał M. (2015), Intymność i jej współczesne przemiany. Studium z filozofii kultury, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Google Scholar

Paprzycka E. (2019), Biografie intymne singli – analiza typologiczna, [in:] K. Wąż (ed.), Obyczajowość seksualna Polaków. Perspektywa interdyscyplinarna, Oficyna Wydawnicza “Impuls”, Kraków, pp. 135–177.
Google Scholar

Plummer K. (2003), Intimate Citizenship: Private Decisions and Public Dialouges, University of Washington Press, Seattle–London.
Google Scholar

Renzetti C.M., Curran D.J. (2008), Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Schmidt F. (2015), Para, mieszkanie, małżeństwo: dynamika związków intymnych na tle przemian historycznych i współczesnych dyskusji o procesach indywidualizacji, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Warszawa–Toruń.
Google Scholar

Schmidt F., Mizielińska J., Stasińska A., Olcoń-Kubicka M., Żadkowska M., Jasińska J., Halawa M. (2018), W stronę socjologii pary: propozycja paradygmatu teoretyczno-badawczego, “Studia Socjologiczne”, vol. 3(230), pp. 12–39.
Google Scholar

Silverstein L.B., Auerbach C.F. (2005), (Post)modern Families, [in:] J.L. Roopnarine, U.P. Gielen (eds.), Families in Global Perspective, Pearson, Boston, pp. 33–48.
Google Scholar

Slany K. (2001), Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Google Scholar

Slany K. (2006), Socjo-demograficzne aspekty “syndromu opóźniania” i jego konsekwencje dla polityki społecznej, “Roczniki Socjologii Rodziny. Studia socjologiczne oraz interdyscyplinarne”, vol. XVII, pp. 13–25.
Google Scholar

Strzelecka C. (2017), Wpływ czasu społecznego na konstruowanie modeli życia rodzinnego, “Tematy z Szewskiej”, no. 219, pp. 7–19.
Google Scholar

Szlendak T. (2011), Socjologia rodziny: ewolucja, historia, zróżnicowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Sztompka P. (2012), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Google Scholar

Toffler T. (2007), Szok przyszłości, transl. W. Osiatyński, E. Grabczak-Ryszka, E. Woydyłło, Kurpisz, Warszawa, pp. 206–217.
Google Scholar

Toth K., Kemmelmeier M. (2009), Divorce attitudes around the world: Distinguishing the impact of culture on evaluations and attitude structure, “Cross-Cultural Research”, no. 43, pp. 280–297.
Google Scholar

Trybulec M. (2009), Nowe media a kulturowe doświadczenie czasu. Uwagi krytyczne na marginesie teorii akceleracji czasu, “Annales Universitatis Mariae Curiae-Skłodowska. Sectio I, Philosophia-Sociologia”, no. 34, pp. 7–19.
Google Scholar

Walerstein J., Blakeslee S. (1989), Second Chances: Men, Women, and Children a Decade after Divorce, Ticknor & Fields, New York.
Google Scholar

Wharton A.S. (2006), The Sociology of Gender. An Introduction to Theory and Research, Blackwell Publishing, Malden-Oxford.
Google Scholar