Wpływ płci na relacje konfliktu między życiem osobistym i zawodowym z zadowoleniem z pracy i zadowoleniem z małżeństwa

Agnieszka Lipińska-Grobelny

doi:10.18778/0208-600X.51.11

Autor

Agnieszka Lipińska-Grobelny Uniwersytet Łódzki, Instytut Psychologii

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.51.11

Słowa kluczowe:

konflikt praca-rodzina, konflikt rodzina-praca, zadowolenie z pracy, zadowolenie z małżeństwa, płeć biologiczna

Abstrakt

Problematyka konfliktu między życiem osobistym i zawodowym należy do chętnie podejmowanych tematów badań. W tym artykule zamierzano sprawdzić, w jaki sposób konflikt między tymi sferami wpływa na emocjonalny i poznawczy wymiar zadowolenia z pracy oraz zadowolenia z małżeństwa, a także czy płeć biologiczna jest moderatorem tych relacji. Badaniu poddano 218 kobiet i 218 mężczyzn z zastosowaniem następujących technik badawczych: Konflikty: Praca– Rodzina i Rodzina–Praca (P–R/R–P), Skala Afektu w Pracy (JAS), Arkusz Opisu Pracy (AOP) oraz Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej (KKM). Otrzymane wyniki wskazują, że na zadowolenie z pracy i z małżeństwa wpływa zarówno konflikt P–R, jak i konflikt R–P. Płeć biologiczna moderuje tylko oddziaływanie konfliktu R–P na zadowolenie z przełożonych oraz konfliktu P–R na zaangażowanie partnera. Negatywny związek konfliktów z zadowoleniem z pracy i ze związku rodzi potrzebę inwestowania w programy zrównoważonego wzajemnego oddziaływania pracy i rodziny, bez konieczności ich różnicowania z uwagi na płeć.

Bibliografia

Clutterbuck D. (2005), Równowaga między życiem zawodowym a osobistym, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
Google Scholar

Frone M. R. (2000), Work-family Conflict and Employee Psychiatric Disorders: The National Research and Diagnosis, Sage Publications, Thousand Oaks.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037//0021-9010.85.6.888

Frone M. R., Russell M., Cooper M. L. (1992), Antecedents and outcomes of work-family conflict: Testing model of the work-family interface, „Journal of Applied Psychology”, Vol. 77, s. 65–78.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037//0021-9010.77.1.65

Grandey A. A., Cordeiro B. L., Crouter A. C. (2005), A longitudinal and multi-source test of the work-family conflict and job satisfaction relationship, „Journal of Occupational and Organizational Psychology”, Vol. 78, s. 305–323.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1348/096317905X26769

Greenhaus J. H., Beutell N. J. (1985), Sources of conflict between work and family roles, „Academy of Management Review”, Vol. 10, s. 76–88.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/258214

Greenhaus J. H., Parasuraman S., Collins K. M. (2001), Career involvement and family involvement as moderators of relationship between work-family conflict and withdrawal from profession, „Journal of Occupational Health Psychology”, Vol. 6, s. 91–100.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037//1076-8998.6.2.91

Kahn R. L., Wolfe D. M., Quinn R., Snoek J. D., Rosenthal R. A. (1964), Organizational Stress, Wiley, New York.
Google Scholar

Kaźmierczak M., Plopa M. (2005), Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej (KKM), [w:] M. Plopa (red.), Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań, Wydawnictwo Impuls, Kraków, s. 107–158.
Google Scholar

Lachowska B. (2008), Wzajemne oddziaływania pracy i rodziny – perspektywa konfliktu i facylitacji (raport z badań pilotażowych), [w:] L. Golińska, B. Dudek (red.), Rodzina i praca z perspektywy wyzwań i zagrożeń, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 431–444.
Google Scholar

Liberska H., Matuszewska M. (2001), Wybrane psychologiczno-społeczne mechanizmy funkcjonowania małżeństwa, [w:] H. Liberska, M. Matuszewska (red.), Małżeństwo: męskość, kobiecość, miłość, konflikt, Wydawnictwo Humaniora, Poznań, s. 13–46.
Google Scholar

Lipińska-Grobelny A. (2014), Wielość ról a równowaga między życiem osobistym i zawodowym, [w:] I. Janicka, M. Znajmiecka-Sikora (red.), Rodzina i kariera. Równoważenie czy konflikt ról?, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 13–27.
Google Scholar

McElwain A., Korabik K., Rosin H. M. (2005), An examination of gender differences in work-family conflict, „Canadian Journal of Behavioral Science”, Vol. 37, s. 269–284.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/h0087263

Netemeyer R. G., Boles J. S., McMurrian R. (1996), Development and validation of work-family conflict and family-work conflict scales, „Journal of Applied Psychology”, Vol. 81, s. 400–410.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037//0021-9010.81.4.400

Parasuraman S., Greenhaus J. H., Granrose C. S. (1992), Role stressors, social support and well-being among two-career couples, „Journal of Organizational Behavior”, Vol. 13, s. 339–356.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/job.4030130403

Rice R. W., Frone M. R., McFarlin D. B. (1992), Work-nonwork conflict and the perceived quality of life, „Journal of Organizational Behavior”, Vol. 13, 155–168.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/job.4030130205

Somech A., Drach-Zahavy A. (2007), Strategies for coping with work-family conflict: The distinctive relationship of gender role ideology, „Journal of Occupational Health Psychology”, Vol. 12, s. 1–19.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/1076-8998.12.1.1

Zalewska A. (2001), „Arkusz Opisu Pracy” O. Neubergera i M. Allerbeck – adaptacja do warunków polskich, „Studia Psychologiczne”, nr 39, s. 197–217.
Google Scholar

Zalewska A. (2002), „Skala Afektu w Pracy” – wstępne wyniki prac nad adaptacją techniki, „Studia Psychologiczne”, nr 40, s. 173–192.
Google Scholar

Zalewska A. (2003), Dwa światy. Emocjonalne i poznawcze oceny jakości życia i ich uwarunkowania u osób o wysokiej i niskiej reaktywności, Wydawnictwo Academica SWPS, Warszawa.
Google Scholar

Zalewska A. (2008), Konflikt praca–rodzina – ich uwarunkowania i konsekwencje. Pomiar konfliktów, [w:] L. Golińska, B. Dudek (red.), Rodzina i praca z perspektywy wyzwań i zagrożeń, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 403–418.
Google Scholar

Zalewska A. (2009), Konflikty „praca–rodzina” oraz ich źródła i skutki w zależności od płci i posiadania dzieci, [w:] A. Chybicka, B. Pastwa-Wojciechowska (red.), Kobiecość w obliczu zmian, Wydawnictwo Impuls, Kraków, s. 101–123.
Google Scholar