Internet jako narzędzie empoweringu Głuchych

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.92.04

Słowa kluczowe:

empowerment, empowering, opresja, Głuchy, kultura Głuchych, polski język migowy

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest procesowi, w ramach którego przedstawiciele narażonej na opresję społeczności Głuchych, korzystając z internetu, zyskują skuteczność, niezależność i wpływ. Wychodzę od krótkiego wyjaśnienia pojęć, którymi się posługuję, a następnie omawiam opresję Głuchych, zwłaszcza w dziedzinie edukacji oraz ich wykluczenie komunikacyjne. Główna część artykułu to opis badań własnych, w ramach których zrealizowano 26 wywiadów z Głuchymi korzystającymi z internetu. Przedstawiając wyniki tych eksploracji, uwzględniam fakt, że empowerment ma trzy wymiary – osobisty, realizujący się w interakcjach, i publiczny. Okazuje się, że w sferze osobistej Głusi korzystają z internetu podobnie jak słyszący. Można wartościować to pozytywnie, biorąc pod uwagę fakt, że mamy do czynienia z osobami narażonymi na wykluczenie. W wymiarze interakcji internet pozwala Głuchym komunikować się na odległość w ich podstawowym języku – polskim języku migowym. Ma to niebagatelne znaczenie dla funkcjonowania rozproszonej społeczności Głuchych. Internet jako narzędzie empoweringu Głuchych w wymiarze publicznym i politycznym przedstawiam, nie tylko odnosząc się do wyników badań własnych, ale także na przykładzie sieciowych działań głuchych aktywistów: Fundacji Akademia Głuchych i Bartosza Margańca.

Bibliografia

Afeltowicz Ł., Suchomska J., Goszczyński W. (2021), Partycypacyjne badania w działaniu: analiza polskich doświadczeń, „Avant”, nr 3. https://doi.org/10.26913/avant.2021.03.04
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.26913/avant.2021.03.04

Babbie E. (2005), Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Bierówka J. (2019), Bariery w korzystaniu z internetu przez osoby z dysfunkcjami słuchu, [w:] J. Dębicki, A. Małecka (red.), Oblicza świata w dyskursach kultury, Wydawnictwa AGH, Kraków.
Google Scholar

Bierówka J. (2023), Dostęp osób niesłyszących i niedosłyszących do informacji w czasie pandemii COVID-19 w Polsce, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 3, s. 136–161. https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.3.08
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.3.08

Bierówka J. (2024), Internet i Głusi: Kompetencje, użytkowanie i znaczenie w codziennym życiu, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 2, s. 27–51. https://doi.org/10.31338/2657-6007.KP.2024-2.2
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/2657-6007.kp.2024-2.2

Chodkowska M. (2010), Źródła stereotypów niepełnosprawności i osób nią obciążonych w kręgu kultury europejskiej, [w:] M. Chodkowska (red.), Stereotypy niepełnosprawności. Między wykluczeniem a integracją, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Czajkowska-Kisil M., Siepkowska A., Sak M. (2014), Edukacja głuchych w Polsce, [w:] M. Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar

DuBois B., Miley K.K. (1999), Praca socjalna. Zawód, który dodaje sił, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice.
Google Scholar

FAGa, https://fundamg.pl/o-fundacji/cele-i-misja/ (dostęp: 2.06.2024).
Google Scholar

FAGb, https://fundamg.pl/projekty/tarcza-psychiczna/ (dostęp: 2.06.2024).
Google Scholar

FAGc, https://fundamg.pl/projekty/bez-tabu/ (dostęp: 2.06.2024).
Google Scholar

Goc A. (2022), Głusza, Wydawnictwo Dowody na Istnienie, Warszawa.
Google Scholar

Granosik M., Gulczyńska A. (2014), Empowerment i badania w pracy socjalnej, [w:] M. Granosik, A. Gulczyńska (red.), Empowerment w pracy socjalnej: praktyka i badania partycypacyjne, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa.
Google Scholar

GUS (2023), Tablice publikacyjne z ostatecznymi danymi NSP 2021 w zakresie przynależności narodowo-etnicznej, języka używanego w domu oraz przynależności do wyznania religijnego, https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-ostateczne/tablice-z-ostatecznymi-danymi-w-zakresie-przynaleznosci-narodowo-etnicznej-jezyka-uzywanego-w-domu-oraz-przynaleznosci-do-wyznania-religijnego,10,1.html (dostęp: 30.05.2024).
Google Scholar

Imiołczyk B. (red.) (2020), Osoby Głuche w Polsce 2020. Wyzwania i rekomendacje. Raport komisji ds. osób Głuchych, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar

Instytut Głuchoniemych (2023), Historia Instytutu Głuchoniemych, https://instytut-gluchoniemych.waw.pl/historia (dostęp: 21.05.2023).
Google Scholar

Iwanicka B., Iwanicki J. (2018), Kultura Głuchych a technologie wspomagające słyszenie. Między cyborgizacją a luddyzacją osób z wadami słychu, „Kultura Współczesna”, nr 3(102), s. 131–145. https://doi.org/10.26112/kw.2018.102.11
Google Scholar

Jachimowska K. (2014), Komunikacyjne aspekty tekstów pisanych przez osoby z dysfunkcją słuchu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. http://dx.doi.org/10.18778/7525-853-0
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-853-0

Jarczyńska J. (2017), Empowerment w pracy socjalnej jako skuteczne podejście w rozwiązywaniu problemów społecznych, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika”, nr 2, s. 121–137. https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2017.018
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2017.018

Kaczmarczyk S. (2011), Wybrane metody analizy danych jakościowych w badaniach marketingowych, [w:] J. Garczarczyk (red.), Metody pomiaru i analizy rynku usług. Pomiar jakościowy – zastosowania i efektywność, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Poznań.
Google Scholar

Kalata-Zawłocka A. (2021), Głusi i tłumacze PJM o tłumaczeniu języka migowego w Polsce kiedyś i dziś, „Między Oryginałem a Przekładem”, nr 4(54), s. 63–84. https://doi.org/10.12797/MOaP.27.2021.54.04
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/MOaP.27.2021.54.04

Kaźmierczak T. (2006), Praca socjalna. Między upośledzeniem społecznym a obywatelskością, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice.
Google Scholar

Kopańska D. (2023), Gdy pełna dostępność jest (nie)dostępna, Niepełnosprawni.pl, https://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/203984;jsessionid=E81C931E2BF2F511DBB335B8F25EC7F5?print_doc_id=2162739 (dostęp: 6.06.2024).
Google Scholar

Kosiba O., Grenda P. (2011), Leksykon języka migowego, Silentium, Bogatynia.
Google Scholar

K r ó l A. (2022), Reprodukcja a reżimy sprawności, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków.
Google Scholar

KRRiT (2021), Stanowisko Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 30 marca 2021 r. w sprawie jakości i sposobu realizacji tłumaczenia na język migowy w utworach audiowizualnych, https://www.gov.pl/attachment/63298d60-53a9-4153-a8c0-0206a99aebd2 (dostęp: 6.06.2024).
Google Scholar

Marganiec B. (2014), Kultura Głuchych, [w:] M. Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar

Marganiec B. (2020), Moja droga do Głuchych, https://www.bing.com/videos/riverview/relatedvideo?pglt=41&q=bartosz+marganiec&cvid=34e8075d4e3e409bae31494b309a68c9&gs_lcrp=EgZjaHJvbWUyBggAEEUYOdIBCDM5NjRqMGoxqAIAsAIA&pc=DCTS&ru=%2fsearch%3fpglt%3d41%26q%3dbartosz%2bmarganiec%26cvid%3d34e8075d4e3e409bae31494b309a68c9%26gs_lcrp%3dEgZjaHJvbWUyBggAEEUYOdIBCDM5NjRqMGoxqAIAsAIA%26FORM%3dANNTA1%26PC%3dDCTS&mmscn=vwrc&mid=4D19A1E507E8D35E20D04D19A1E507E8D35E20D0&FORM=WRVORC&ajaxhist=0 (dostęp: 6.06.2024).
Google Scholar

Marganiec B. (2023), Profil w serwisie Facebook, https://www.facebook.com/bartosz.marganiec/posts/pfbid02YVMvWjXcuTpr86AgeYbRC8Pm95X2i9DHVZxJmjdF9xCoVrbofdhVaH9H8QP2wH2l (dostęp: 6.06.2024).
Google Scholar

Masłyk T., Migaczewska E., Stojkow M., Żuchowska-Skiba D., Aktywni niepełnosprawni? Obywatelski i społeczny potencjał środowiska osób niepełnosprawnych, Wydawnictwa AGH, Kraków.
Google Scholar

Ministerstwo Cyfryzacji (2024), https://www.gov.pl/web/cyfryzacja-badania-i-projektowanie/mobywatel-20-jak-ilustracja-wspierac-osoby-gluche (dostęp: 21.11.2024).
Google Scholar

Miński R. (2017), Wywiad pogłębiony jako technika badawcza. Możliwości wykorzystania IDI w badaniach ewaluacyjnych, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. XIII, nr 3, s. 30–51. https://doi.org/10.18778/1733-8069.13.3.02
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.13.3.02

Narodowy Fundusz Zdrowia (2024), https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/badanie-satysfakcji-z-korzystania-z-ikp-i-mojeikp-przez-osoby-z-dysfunkcja-sluchu,8564.html (dostęp: 21.11.2024).
Google Scholar

NIK (2022), Informacja o wynikach kontroli. Edukacja głuchych i niedosłyszących dzieci i młodzieży, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
Google Scholar

Słownik terminów psychologicznych w PJM, https://www.youtube.com/results?sp=mAEB&search_query=s%C5%82ownik+termin%C3%B3w+psychologicznych+w+pjm (dostęp: 3.06.2024).
Google Scholar

Spot ONAS (2023) – Akademia Młodych Głuchych, https://onas.org.pl/artykul/spot-onas-fundacja-akademia-mlodych-gluchych (dostęp: 2.06.2024).
Google Scholar

Szarfenberg R. (2017), Empowerment, [w:] B. Rysz-Kowalczyk, B. Szatur-Jaworska (red.), W kręgu pojęć i zagadnień współczesnej polityki społecznej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. https://doi.org/10.31338/uw.9788323525028.pp.99-112
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323525028.pp.39-50

Szarkowska A., Laskowska M. (2014), Jakie powinny być napisy? Raport z badania preferencji widzów na temat napisów telewizyjnych, Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, Warszawa.
Google Scholar

Szmagalski J. (1994), O „budzeniu sił ludzkich” nie po polsku: koncepcje „empowerment” w anglojęzycznej literaturze z zakresu edukacji i pracy socjalnej, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 3, s. 115–129.
Google Scholar

Świat Głuchych, Stulecie hańby – czyli o zakazie stosowania języków migowych w szkołach dla głuchych!, https://swiatgluchych.pl/video/stulecie-hanby-czyli-o-zakazie-stosowania-jezykow-migowych-w-szkolach-dla-gluchych/ (dostęp: 21.05.2024).
Google Scholar

Świdziński M. (2003), Po głuchoniemsku, Niepełnosprawni.pl, https://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/3832 (dostęp: 30.05.2024).
Google Scholar

Świdziński M. (2014), Wprowadzenie, [w:] M. Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar

Talipska M. (2018), Metodologia badawcza w pracach naukowych dotyczących g/Głuchych w aspekcie kulturowym i społecznym, [w:] M. Talipska (red.), Głusi mają głos, Instytut Polskiego Języka Migowego, Warszawa.
Google Scholar

Tomaszewski P., Piekot T. (2015), Język migowy w perspektywie socjolingwistycznej, „Socjolonigwistyka”, nr 29, s. 63–87. https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.29.4
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.29.4

Wojtas A. (2014), Język migowy jako forma komunikacji wspierająca dziecko niesłyszące w środowisku rodzinnym, [w:] S. Wrona, W. Walkowska (red.), Niepełnosprawność w rodzinie jako wyzwanie edukacyjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Wyka A. (1993), Badacz społeczny wobec doświadczenia, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar

Zdrodowska M. (2019), Kultura Głuchych – kultura oporu. Rozwój amerykańskiej kultury Głuchych i konsekwencje jej implementacji w Polsce, „Przegląd Kulturoznawczy”, nr 3, 287–313. https://doi.org/10.4467/20843860PK.19.016.11599
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/20843860PK.19.016.11599

Żuchowska-Skiba D. (2016), Aktywność środowisk osób niepełnosprawnych we współczesnej Polsce, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

31-03-2025

Jak cytować

Bierówka, J. (2025). Internet jako narzędzie empoweringu Głuchych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (92), 59–80. https://doi.org/10.18778/0208-600X.92.04