Internet jako narzędzie empoweringu Głuchych
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-600X.92.04Słowa kluczowe:
empowerment, empowering, opresja, Głuchy, kultura Głuchych, polski język migowyAbstrakt
Artykuł poświęcony jest procesowi, w ramach którego przedstawiciele narażonej na opresję społeczności Głuchych, korzystając z internetu, zyskują skuteczność, niezależność i wpływ. Wychodzę od krótkiego wyjaśnienia pojęć, którymi się posługuję, a następnie omawiam opresję Głuchych, zwłaszcza w dziedzinie edukacji oraz ich wykluczenie komunikacyjne. Główna część artykułu to opis badań własnych, w ramach których zrealizowano 26 wywiadów z Głuchymi korzystającymi z internetu. Przedstawiając wyniki tych eksploracji, uwzględniam fakt, że empowerment ma trzy wymiary – osobisty, realizujący się w interakcjach, i publiczny. Okazuje się, że w sferze osobistej Głusi korzystają z internetu podobnie jak słyszący. Można wartościować to pozytywnie, biorąc pod uwagę fakt, że mamy do czynienia z osobami narażonymi na wykluczenie. W wymiarze interakcji internet pozwala Głuchym komunikować się na odległość w ich podstawowym języku – polskim języku migowym. Ma to niebagatelne znaczenie dla funkcjonowania rozproszonej społeczności Głuchych. Internet jako narzędzie empoweringu Głuchych w wymiarze publicznym i politycznym przedstawiam, nie tylko odnosząc się do wyników badań własnych, ale także na przykładzie sieciowych działań głuchych aktywistów: Fundacji Akademia Głuchych i Bartosza Margańca.
Bibliografia
Afeltowicz Ł., Suchomska J., Goszczyński W. (2021), Partycypacyjne badania w działaniu: analiza polskich doświadczeń, „Avant”, nr 3. https://doi.org/10.26913/avant.2021.03.04
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.26913/avant.2021.03.04
Babbie E. (2005), Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Bierówka J. (2019), Bariery w korzystaniu z internetu przez osoby z dysfunkcjami słuchu, [w:] J. Dębicki, A. Małecka (red.), Oblicza świata w dyskursach kultury, Wydawnictwa AGH, Kraków.
Google Scholar
Bierówka J. (2023), Dostęp osób niesłyszących i niedosłyszących do informacji w czasie pandemii COVID-19 w Polsce, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 3, s. 136–161. https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.3.08
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.3.08
Bierówka J. (2024), Internet i Głusi: Kompetencje, użytkowanie i znaczenie w codziennym życiu, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 2, s. 27–51. https://doi.org/10.31338/2657-6007.KP.2024-2.2
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/2657-6007.kp.2024-2.2
Chodkowska M. (2010), Źródła stereotypów niepełnosprawności i osób nią obciążonych w kręgu kultury europejskiej, [w:] M. Chodkowska (red.), Stereotypy niepełnosprawności. Między wykluczeniem a integracją, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar
Czajkowska-Kisil M., Siepkowska A., Sak M. (2014), Edukacja głuchych w Polsce, [w:] M. Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar
DuBois B., Miley K.K. (1999), Praca socjalna. Zawód, który dodaje sił, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice.
Google Scholar
FAGa, https://fundamg.pl/o-fundacji/cele-i-misja/ (dostęp: 2.06.2024).
Google Scholar
FAGb, https://fundamg.pl/projekty/tarcza-psychiczna/ (dostęp: 2.06.2024).
Google Scholar
FAGc, https://fundamg.pl/projekty/bez-tabu/ (dostęp: 2.06.2024).
Google Scholar
Goc A. (2022), Głusza, Wydawnictwo Dowody na Istnienie, Warszawa.
Google Scholar
Granosik M., Gulczyńska A. (2014), Empowerment i badania w pracy socjalnej, [w:] M. Granosik, A. Gulczyńska (red.), Empowerment w pracy socjalnej: praktyka i badania partycypacyjne, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa.
Google Scholar
GUS (2023), Tablice publikacyjne z ostatecznymi danymi NSP 2021 w zakresie przynależności narodowo-etnicznej, języka używanego w domu oraz przynależności do wyznania religijnego, https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-ostateczne/tablice-z-ostatecznymi-danymi-w-zakresie-przynaleznosci-narodowo-etnicznej-jezyka-uzywanego-w-domu-oraz-przynaleznosci-do-wyznania-religijnego,10,1.html (dostęp: 30.05.2024).
Google Scholar
Imiołczyk B. (red.) (2020), Osoby Głuche w Polsce 2020. Wyzwania i rekomendacje. Raport komisji ds. osób Głuchych, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar
Instytut Głuchoniemych (2023), Historia Instytutu Głuchoniemych, https://instytut-gluchoniemych.waw.pl/historia (dostęp: 21.05.2023).
Google Scholar
Iwanicka B., Iwanicki J. (2018), Kultura Głuchych a technologie wspomagające słyszenie. Między cyborgizacją a luddyzacją osób z wadami słychu, „Kultura Współczesna”, nr 3(102), s. 131–145. https://doi.org/10.26112/kw.2018.102.11
Google Scholar
Jachimowska K. (2014), Komunikacyjne aspekty tekstów pisanych przez osoby z dysfunkcją słuchu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. http://dx.doi.org/10.18778/7525-853-0
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-853-0
Jarczyńska J. (2017), Empowerment w pracy socjalnej jako skuteczne podejście w rozwiązywaniu problemów społecznych, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika”, nr 2, s. 121–137. https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2017.018
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2017.018
Kaczmarczyk S. (2011), Wybrane metody analizy danych jakościowych w badaniach marketingowych, [w:] J. Garczarczyk (red.), Metody pomiaru i analizy rynku usług. Pomiar jakościowy – zastosowania i efektywność, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Poznań.
Google Scholar
Kalata-Zawłocka A. (2021), Głusi i tłumacze PJM o tłumaczeniu języka migowego w Polsce kiedyś i dziś, „Między Oryginałem a Przekładem”, nr 4(54), s. 63–84. https://doi.org/10.12797/MOaP.27.2021.54.04
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12797/MOaP.27.2021.54.04
Kaźmierczak T. (2006), Praca socjalna. Między upośledzeniem społecznym a obywatelskością, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice.
Google Scholar
Kopańska D. (2023), Gdy pełna dostępność jest (nie)dostępna, Niepełnosprawni.pl, https://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/203984;jsessionid=E81C931E2BF2F511DBB335B8F25EC7F5?print_doc_id=2162739 (dostęp: 6.06.2024).
Google Scholar
Kosiba O., Grenda P. (2011), Leksykon języka migowego, Silentium, Bogatynia.
Google Scholar
K r ó l A. (2022), Reprodukcja a reżimy sprawności, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków.
Google Scholar
KRRiT (2021), Stanowisko Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 30 marca 2021 r. w sprawie jakości i sposobu realizacji tłumaczenia na język migowy w utworach audiowizualnych, https://www.gov.pl/attachment/63298d60-53a9-4153-a8c0-0206a99aebd2 (dostęp: 6.06.2024).
Google Scholar
Marganiec B. (2014), Kultura Głuchych, [w:] M. Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar
Marganiec B. (2020), Moja droga do Głuchych, https://www.bing.com/videos/riverview/relatedvideo?pglt=41&q=bartosz+marganiec&cvid=34e8075d4e3e409bae31494b309a68c9&gs_lcrp=EgZjaHJvbWUyBggAEEUYOdIBCDM5NjRqMGoxqAIAsAIA&pc=DCTS&ru=%2fsearch%3fpglt%3d41%26q%3dbartosz%2bmarganiec%26cvid%3d34e8075d4e3e409bae31494b309a68c9%26gs_lcrp%3dEgZjaHJvbWUyBggAEEUYOdIBCDM5NjRqMGoxqAIAsAIA%26FORM%3dANNTA1%26PC%3dDCTS&mmscn=vwrc&mid=4D19A1E507E8D35E20D04D19A1E507E8D35E20D0&FORM=WRVORC&ajaxhist=0 (dostęp: 6.06.2024).
Google Scholar
Marganiec B. (2023), Profil w serwisie Facebook, https://www.facebook.com/bartosz.marganiec/posts/pfbid02YVMvWjXcuTpr86AgeYbRC8Pm95X2i9DHVZxJmjdF9xCoVrbofdhVaH9H8QP2wH2l (dostęp: 6.06.2024).
Google Scholar
Masłyk T., Migaczewska E., Stojkow M., Żuchowska-Skiba D., Aktywni niepełnosprawni? Obywatelski i społeczny potencjał środowiska osób niepełnosprawnych, Wydawnictwa AGH, Kraków.
Google Scholar
Ministerstwo Cyfryzacji (2024), https://www.gov.pl/web/cyfryzacja-badania-i-projektowanie/mobywatel-20-jak-ilustracja-wspierac-osoby-gluche (dostęp: 21.11.2024).
Google Scholar
Miński R. (2017), Wywiad pogłębiony jako technika badawcza. Możliwości wykorzystania IDI w badaniach ewaluacyjnych, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. XIII, nr 3, s. 30–51. https://doi.org/10.18778/1733-8069.13.3.02
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.13.3.02
Narodowy Fundusz Zdrowia (2024), https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/badanie-satysfakcji-z-korzystania-z-ikp-i-mojeikp-przez-osoby-z-dysfunkcja-sluchu,8564.html (dostęp: 21.11.2024).
Google Scholar
NIK (2022), Informacja o wynikach kontroli. Edukacja głuchych i niedosłyszących dzieci i młodzieży, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
Google Scholar
Słownik terminów psychologicznych w PJM, https://www.youtube.com/results?sp=mAEB&search_query=s%C5%82ownik+termin%C3%B3w+psychologicznych+w+pjm (dostęp: 3.06.2024).
Google Scholar
Spot ONAS (2023) – Akademia Młodych Głuchych, https://onas.org.pl/artykul/spot-onas-fundacja-akademia-mlodych-gluchych (dostęp: 2.06.2024).
Google Scholar
Szarfenberg R. (2017), Empowerment, [w:] B. Rysz-Kowalczyk, B. Szatur-Jaworska (red.), W kręgu pojęć i zagadnień współczesnej polityki społecznej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. https://doi.org/10.31338/uw.9788323525028.pp.99-112
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323525028.pp.39-50
Szarkowska A., Laskowska M. (2014), Jakie powinny być napisy? Raport z badania preferencji widzów na temat napisów telewizyjnych, Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, Warszawa.
Google Scholar
Szmagalski J. (1994), O „budzeniu sił ludzkich” nie po polsku: koncepcje „empowerment” w anglojęzycznej literaturze z zakresu edukacji i pracy socjalnej, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 3, s. 115–129.
Google Scholar
Świat Głuchych, Stulecie hańby – czyli o zakazie stosowania języków migowych w szkołach dla głuchych!, https://swiatgluchych.pl/video/stulecie-hanby-czyli-o-zakazie-stosowania-jezykow-migowych-w-szkolach-dla-gluchych/ (dostęp: 21.05.2024).
Google Scholar
Świdziński M. (2003), Po głuchoniemsku, Niepełnosprawni.pl, https://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/3832 (dostęp: 30.05.2024).
Google Scholar
Świdziński M. (2014), Wprowadzenie, [w:] M. Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Google Scholar
Talipska M. (2018), Metodologia badawcza w pracach naukowych dotyczących g/Głuchych w aspekcie kulturowym i społecznym, [w:] M. Talipska (red.), Głusi mają głos, Instytut Polskiego Języka Migowego, Warszawa.
Google Scholar
Tomaszewski P., Piekot T. (2015), Język migowy w perspektywie socjolingwistycznej, „Socjolonigwistyka”, nr 29, s. 63–87. https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.29.4
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.29.4
Wojtas A. (2014), Język migowy jako forma komunikacji wspierająca dziecko niesłyszące w środowisku rodzinnym, [w:] S. Wrona, W. Walkowska (red.), Niepełnosprawność w rodzinie jako wyzwanie edukacyjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar
Wyka A. (1993), Badacz społeczny wobec doświadczenia, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar
Zdrodowska M. (2019), Kultura Głuchych – kultura oporu. Rozwój amerykańskiej kultury Głuchych i konsekwencje jej implementacji w Polsce, „Przegląd Kulturoznawczy”, nr 3, 287–313. https://doi.org/10.4467/20843860PK.19.016.11599
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4467/20843860PK.19.016.11599
Żuchowska-Skiba D. (2016), Aktywność środowisk osób niepełnosprawnych we współczesnej Polsce, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.