Porównanie polityki i badań nad równowagą praca–dom w Polsce i Norwegii – obecny stan wiedzy i perspektywy na przyszłość

Autor

  • Aleksander Stańczak Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, Zakład Psychologii Zdrowia i Pracy
  • Dorota Merecz-Kot
  • Aleksandra Jacukowicz

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.61.01

Słowa kluczowe:

Norwegia, Polska, polityka społeczna, równowaga praca–dom, pracujący rodzice

Abstrakt

Poczucie równowagi między pracą a życiem prywatnym wpływa nie tylko na jakość życia pracowników i ich wydajność, ale również na funkcjonowanie całej firmy. Dlatego też podejmowanie działań zmierzających do zachowania równowagi przynosi korzyści pracownikom, pracodawcom, władzom państwowym, a także badaczom. Polska i Norwegia stanowią przykłady dwóch europejskich krajów o odmiennej polityce społecznej w zakresie wspierania równowagi praca–dom, zarówno na poziomie prawnym, jak i organizacyjnym. Celem niniejszego artykułu jest: a) porównanie rozwiązań prawnych w dwóch państwach różniących się poziomem ekonomicznym oraz b) przegląd aktualnych badań nad równowagą praca–dom w tychże krajach. Norwegia jest krajem o wiele bogatszym, stwarzającym większe możliwości, jeśli chodzi o oferowane wsparcie dla obywateli. Jednakże norweskie rozwiązania prawne są podobne do tych, które obowiązują w Polsce, z wyjątkiem systemu urlopów rodzicielskich. Polscy badacze, w przeciwieństwie do norweskich, w swoich badaniach skupiają się przede wszystkim na wykorzystywaniu i dostępności poszczególnych rozwiązań. Z kolei badania norweskie prezentują psychologiczne wyznaczniki i skutki równowagi praca–dom (bądź jej braku). Autorzy artykułu podają również pewne wskazówki co do dalszych badań, które mogłyby się przyczynić do kształtowania prawidłowej polityki prospołecznej, zarówno w Polsce, jak i w Norwegii.

Bibliografia

Abendroth A. K., Den Dulk L. (2011), Support for the work-life balance in Europe: The impact of state, workplace and family support on work-life balance satisfaction, “Work, Employment and Society”, No. 25(2), s. 234–256.
Google Scholar

Allen T. D., Herst D. E. L., Bruck C. S., Sutton M. (2000), Consequences Associated With Work-to-Family Conflict: A Review and Agenda for Future Research, “Journal of Occupational Health Psychology”, No. 5, s. 278–308.
Google Scholar

Alstveit M., Severinsson E., Karlsen B. (2011), Readjusting one’s life in the tension inherent in work and motherhood, “Journal of Advanced Nursing”, No. 67, s. 2151–2160.
Google Scholar

Andysz A., Najder A., Merecz-Kot D. (2014), Organizacyjne i indywidualne uwarunkowania korzystania z rozwiązań sprzyjających równoważeniu życia zawodowego i prywatnego, „Medycyna Pracy”, nr 65, s. 119–129.
Google Scholar

Balcerzak-Paradowska B. (2008), Ocena kierunków zmian w polityce rodzinnej w Polsce w aspekcie godzenia życia zawodowego z rodzinnym, [in:] C. Sadowska-Snarska (ed.), Równowaga praca – życie – rodzina.
Google Scholar

Baran M., Kłos M. (2014), Pokolenie Y-prawdy i mity w kontekście zarządzania pokoleniami, „Marketing i Rynek”, nr 5, s. 923–929.
Google Scholar

Bilińska A., Rawłuszko M. (2011), Menedżerka sukcesu 2011 – szanse i ograniczenia kariery zawodowej kobiet w Polsce, „Kobieta i Biznes: Akademicko-Gospodarcze Forum”, nr 19, s. 3–20
Google Scholar

Czapiński J., Panek T. (2013), Social diagnosis 2013. Objective and subjective quality of life in Poland, The Council for Social Monitoring, Warsaw, http://www.diagnoza.com/data/report/report_2013.pdf.
Google Scholar

Dz. U. 1974, Nr 24, poz. 141.
Google Scholar

Dz. U. 1999, Nr 60, poz. 636.
Google Scholar

Dz. U. 2008, Nr 237, poz. 1654.
Google Scholar

Dz. U. 2013, poz. 1028.
Google Scholar

Eurostat (2014), Social protection, http://www.ec.europa.eu/eurostat/web/social-protection/data/main-tables.
Google Scholar

Gautun H., Hagen K. (2010), How do middle-aged employees combine work with caring for elderly parents?, “Community, Work & Family”, No. 13, s. 393–409.
Google Scholar

Grabus M., Rogowska M. (2011), Program równowaga praca–życie w projekcie międzynarodowym (studium przypadku), „Przedsiębiorczość i Zarządzanie. Studia z Zarządzania Międzynarodowego”, nr 12, s. 37–52.
Google Scholar

Greenhaus J. H., Collins K. M., Shaw J. D. (2003), The relation between work–family balance and quality of life, “Journal of Vocational Behaviour”, No. 63, s. 510–531.
Google Scholar

Grönseth E. (1978), Work-sharing: A Norwegian example, [in:] R. Rapoport, R. N. Rapoport (eds.), Working couples, Routledge & Kegan, London, s. 108–121.
Google Scholar

Guest D. E. (2002), Perspectives on the study of work-life balance, “Social Science Information”, No. 41, s. 255–279.
Google Scholar

Håpnes T., Rasmussen B. (2011), Policies and Practices of Family Friendliness. Time and Employment Relations in Knowledge Work, “Nordic Journal of Working Life Studies”, No. 1, s. 39–57.
Google Scholar

Innstrand S. T., Langballe E. M., Espnes G. A., Aasland O. G., Falkum E. (2010), Work-home conflict and facilitation across four different family structures in Norway, “Community, Work & Family”, No. 13, s. 231–249.
Google Scholar

Innstrand S. T., Langballe E. M., Falkum E. (2011), The longitudinal effects of individual vulnerability, organisational factors, and work-home interaction on burnout among male church ministers in Norway, “Mental Health, Religion & Culture”, No. 14, s. 241–257.
Google Scholar

Jain S., Nair S. (2013), Research on Work-Family Balance: A Review, “Business Perspectives and Research”, No. 2, s. 43–58.
Google Scholar

Kacprzak-Choińska A., Żemigała M. (2013), Wyzwania stojące przed rodzicami w miejscu pracy, „Humanizacja Pracy”, nr 4, s. 87–104.
Google Scholar

Kowalski J. K. (2013), Umowy śmieciowe w Polsce: Umowy cywilnoprawne coraz bardziej powszechne, http://forsal.pl/artykuly/699684,umowy_smieciowe_w_polsce_umowy_cywilno-prawne_coraz_bardziej_powszechne.htm [dostęp 12.03.2016].
Google Scholar

Krawczyk W., Modrzejewska A., Parafiński Z. (2010), Model edukacyjny pracy w Policji uwzględniający możliwość godzenia życia rodzinnego i zawodowego, Zarząd Wojewódzki NSZZ Policjantów I, Warszawa.
Google Scholar

Langballe E. M., Innstrand S. T., Aasland O. G., Falkum E. (2011), The Predictive Value of Individual Factors, Work-Related Factors, and Work-Home Interaction on Burnout in Female and Male Physicians: A Longitudinal Study, “Stress and Health”, No. 27, s. 73–87.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/smi.1321

LOV-1988-04-29-21 Holidays Act.
Google Scholar

LOV-2005-06-17-62 Working Environment Act.
Google Scholar

Lövhöiden C., Yap M. H. T., Ineson E. M. (2011), Work-Family Conflicts and Enrichment in the Norwegian Hotel Industry, “Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism”, No. 11, s. 457–482.
Google Scholar

Norwegian Ministry of Finance (2016), Budget 2016, http://www.statsbudsjettet.no/Upload/Stats­budsjett_2016/dokumenter/pdf/budget2016.pdf.
Google Scholar

Olsen K. M., Dahl S. Å. (2010), Working time: implications for sickness absence and the work-family balance, “International Journal of Social Welfare”, No. 19, s. 45–53.
Google Scholar

Polish Ministry of Finance (2016), State Budget Revenue 2016, http://www.mf.gov.pl/documents/764034/5250750/20170102_state_budget_revenue_XI_2016.pdf.
Google Scholar

Robak E. (2012), Równowaga między pracą a życiem osobistym pracowników jako istotny czynnik wpływający na kapitał ludzki, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 110, s. 113–121.
Google Scholar

Robak E., Słocińska A. (2013), Kształtowanie równowagi praca–życie wśród pracowników poprzez społeczne środowisko pracy, „Humanizacja Pracy”, nr 274, s. 105–119.
Google Scholar

Sadowska-Snarska C. (2011), Uwarunkowania rozwoju przyzakładowych placówek opieki nad dzieckiem jako instrumentu ułatwiającego godzenie pracy z życiem rodzinnym, [w:] C. Sadowska-Snarska (red.), Godzenie życia zawodowego i rodzinnego w Polsce, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok, s. 11–39.
Google Scholar

Sadowska-Snarska C. (2013), Wspieranie równowagi praca–życie pracowników na poziomie firm. Teoria i praktyka, “Research Papers of Wrocław University of Economics”, Polityka rodzinna a polityka rynku pracy w kontekście zmian demograficznych, nr 292, s. 100–118.
Google Scholar

Save the Children (2014), State of the world’s mothers 2014. Saving mothers and children in humanitarian crises, http://www.savethechildren.org/atf/cf/%7B9def2ebe-10ae-432c-9bd0-df91d2eba74a%7D/SOWM_2014.PDF.
Google Scholar

Solberg I. B., Rø K. I., Aasland O., Gude T., Moum T., Vaglum P., Tyssen R. (2012), The impact of change in a doctor’s job position: a five-year cohort study of job satisfaction among Norwegian doctors, “BMC Health Services Research”, No. 12, s. 1–7.
Google Scholar

Stankiewicz J., Bortnowska H., Łychmus P. (2014), Conditions necessary to maintain work-life balance of employees – in the light of the research results, “Management”, No. 18, s. 326.
Google Scholar

Statistics Norway (2014), Earnings of all employees, 2013, http://www.ssb.no/en/arbeid-og-lonn/statistikker/lonnansatt
Google Scholar

Statistics Norway (2015), Labour force survey, seasonally-adjusted figures, December 2014, http://www.ssb.no/en/arbeid-og-lonn/statistikker/akumnd
Google Scholar

Stier H., Lewin-Epstein N., Braun M. (2012), Work–family conflict in comparative perspective: The role of social policies, “Research in Social Stratification and Mobility”, No. 30, s. 265–279.
Google Scholar

Stypińska J., Perek-Białas J. (2014), Working carers in Poland – successful strategies for reconciliation of work and care of an older adult, “Anthropological Notebooks”, No. 20, s. 87–103.
Google Scholar

Szydlik-Leszczyńska A. (2013), Niewykorzystany potencjał pracy kobiet barierą rozwoju nowej gospodarki, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, Ekonomiczne Problemy Usług, nr 105, s. 263–279.
Google Scholar

The World Bank, Gross savings are calculated as gross national income less total consumption, plus net transfers, http://data.worldbank.org/indicator/NY.GNS.ICTR.ZS [dostęp 12.03.2016].
Google Scholar

Traavik L. E. M., Richardsen A. M. (2010), Career success for international professional women in the land of the equal? Evidence from Norway, “The International Journal of Human Resource Management”, No. 21, s. 2798–2812.
Google Scholar

Wetlesen T. S. (2010), Balancing work and childcare – the legacy of a gender equality experiment, “Community, Work & Family”, No. 13, s. 447–466.
Google Scholar

Wołoszyn J., Stawicka E., Ratajczak M. (2012), Społeczna odpowiedzialność małych i średnich przedsiębiorstw agrobiznesu z obszarów wiejskich, Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa.
Google Scholar

Opublikowane

2017-06-30

Jak cytować

Stańczak, A., Merecz-Kot, D., & Jacukowicz, A. (2017). Porównanie polityki i badań nad równowagą praca–dom w Polsce i Norwegii – obecny stan wiedzy i perspektywy na przyszłość. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (61), 5–23. https://doi.org/10.18778/0208-600X.61.01