Film jest kobietą. Manifestacja kobiecości w twórczości Marii Sadowskiej na podstawie Dnia Kobiet

Autor

  • Piotr Sieńko Uniwersytet WSB Merito Bydgoszcz

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.86.04

Słowa kluczowe:

film, Maria Sadowska, Dzień kobiet, feminizm

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest omówienie filmu Marii Sadowskiej zatytułowanego Dzień kobiet. Głównym wątkiem, wokół którego artystka postanowiła zbudować jego fabułę, jest herstoria Haliny Radwan. Kobieta pełni różne role społeczno-kulturowe, m.in. matki i pracownicy, co naraża ją na dyskryminację i wykluczenie. Krytyka feministyczna okazała się zatem podstawowym narzędziem wykorzystanym w procesie analitycznym. W artykule odwołano się do przedstawicieli różnych dyscyplin badawczych, jak chociażby socjologii czy filmoznawstwa. Skupiono się także na uchwyceniu relacji doświadczanych przez główną bohaterkę filmu Sadowskiej, zarówno w sferze prywatnej, jak i publicznej. Powyższe poprzedzono wstępem, który zarysowuje tematykę poruszaną przez Sadowską, a także przeglądem podstawowych założeń perspektywy feministycznej w filmoznawstwie.

Bibliografia

Bator J. (2001), Filozoficzny wymiar feminizmu, “Katedra”, no. 1, pp. 58–79.
Google Scholar

Beinek J. (2008), Agnieszka, Angela, Anielica… Nie/obecność kobiet w filmie polskim: 1976–2006 (wstępne rozpoznania), “Postscriptum Polonistyczne”, no. 1(1), pp. 69–79.
Google Scholar

Chutnik S. (2013), Dzień kobiet, https://krytykapolityczna.pl/kraj/chutnik-dzien-kobiet/ (accessed: 20.05.2023).
Google Scholar

Desperak I., Rek-Woźniak M. (2015), Feminizacja biedy (ubóstwa), [in:] M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska, A. Mrozik, K. Szczuka, K. Czeczot, B. Smoleń, A. Nasiłowska, E. Serafin, A. Wróbel (eds.), Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, Warszawa, pp. 141–144.
Google Scholar

Domański H. (1999), Zadowolony niewolnik. Studium o zróżnicowaniu społecznym między kobietami i mężczyznami w Polsce, Warszawa.
Google Scholar

Gnoiński L., Maria Sadowska: Każda z nas może być feministką, https://www.miastokobiet.pl/maria-sadowskakazda-z-nas-moze-byc-feministka/ (accessed: 16.05.2023).
Google Scholar

Hannam J. (2007), Feminizm, transl. A. Kaflińska, Poznań.
Google Scholar

Helios J., Jedlecka W. (2018), Urzeczywistnianie idei feminizmu w ogólnoświatowym dyskursie o kobietach, https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/94661/edition/89358#description (accessed: 16.05.2023).
Google Scholar

Helman A. (2011), À propos realizmu, “Kwartalnik Filmowy”, no. 75–65, pp. 30–49.
Google Scholar

Heywood A. (2007), Ideologie polityczne, transl. N. Orłowska, D. Stasiak, M. Haburda, Warszawa.
Google Scholar

Higonnet M.R. (2010), Literaturoznawstwo porównawcze z perspektywy feministycznej, transl. M. Wzorek, [in:] T. Bilczewski (ed.), Niewspółmierność perspektywy nowoczesnej komparatystyki, Kraków, pp. 376–396.
Google Scholar

Imbierowicz A. (2012), Przemiany mitu i jego wpływ na sytuację kobiet w polskim społeczeństwie, “Ogrody Nauk i Sztuk”, no. 2, pp. 430–442. https://doi.org/10.15503/onis2012.430.442
Google Scholar

Jaźwiński R. (2013), Maria Sadowska: “Dzień kobiet” to western, https://trojka.polskieradio.pl/artykul/799193 (accessed: 21.05.2023).
Google Scholar

Kłosińska K. (1999), Ciało, ubranie, pożądanie. O wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej, Kraków.
Google Scholar

Kłosińska K. (2006), Miniatury: czytanie i pisanie kobiece, Katowice.
Google Scholar

Ksieniewicz M. (2004), Specyfika polskiego feminizmu, “Kultura i Historia”, no. 6, pp. 90–100.
Google Scholar

Kuźma-Markowska S. (2014), Herstory (herstoria), [in:] M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska, A. Mrozik, K. Szczuka, K. Czeczot, B. Smoleń, A. Nasiłowska, E. Serafin, A. Wróbel (eds.), Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, Warszawa, pp. 179–182.
Google Scholar

Limanowska B. (2014), Gender mainstreaming, [in:] M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska, A. Mrozik, K. Szczuka, K. Czeczot, B. Smoleń, A. Nasiłowska, E. Serafin, A. Wróbel (eds.), Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, Warszawa, pp. 160–162.
Google Scholar

Mazierska E. (2022), Representation of Poverty and Precarity in Post-Communist Polish Cinema, [in:] E. Cuter, G. Kirsten, H. Prenzel (eds.), Precarity in European Film. Film, Class, Society, pp. 271–287, https://doi.org/10.1515/9783110707816-015
Google Scholar

Moi T. (1993), Feminizm jest polityczny. Z Toril Moi rozmawia Małgorzata Walicka-Hueckel, “Teksty Drugie”, no. 4/5/6(22/23/24), pp. 97–114.
Google Scholar

Ozimek M. (2014), Reżyserka jako zawód urojony, czyli o podwójnej polityczności polskiego kina młodego pokolenia tworzonego przez kobiety, “Refleksje. Pismo Naukowe studentów i doktorantów WNPiD UAM”, no. 10, pp. 103–120, https://doi.org/10.14746/r.2014.2.8
Google Scholar

Radkiewicz M. (2001), Gender w polskim kinie popularnym, [in:] M. Radkiewicz (ed.), Gender w humanistyce, vol. 1, Kraków, pp. 43–54.
Google Scholar

Radkiewicz M. (2004), „Kino kobiet” w perspektywie teoretycznej, [in:] M. Radkiewicz (ed.), Gender konteksty, Kraków, pp. 301–311.
Google Scholar

Radkiewicz M. (2011), Perspektywa feministyczna w teorii i analizach filmowych, “Wielogłos”, no. 2(10), pp. 117–127.
Google Scholar

Radkiewicz M. (2015), “Technologie gender”. O obrazowanie tożsamości płciowych w filmie, [in:] D. Jałowik, M. Kozioł, M.A. Potocka (eds.), Gender w sztuce, Kraków, pp. 90–95.
Google Scholar

Rutkowska J., “Serce mają wszyscy, a cipkę tylko połowa społeczeństwa”. Maria Sadowska o seksie, kobietach i o tym, jak Michalina Wisłocka zmieniła jej związek, https://polki.pl/magazyn/wywiad,maria-sadowska-wywiad-z-rezyserka-sztuki-kochania-o-filmie-seksie-i-kobietach,10421354,artykul.html (accessed: 29.09.2022).
Google Scholar

Rydzik K. (2011), Współczesna Matka Polka w mediach, [in:] E. Jaska (ed.), Media w społeczeństwie informacyjnym, vol. 3, Kraków, pp. 9–17.
Google Scholar

Sadowska M. (2012), Dzień kobiet, Warszawa.
Google Scholar

Sadowska M. (2012), Motylek ci wszystko da, https://www.youtube.com/watch?v=yAoJrRh4iRw (accessed: 29.09.2022).
Google Scholar

Sadowska M., Eliza (2015), My wariatki ładne kwiatki, https://www.youtube.com/watch?v=yQ853ScILNs (accessed: 28.09.2022).
Google Scholar

Showalter E. (1993), Krytyka feministyczna na bezdrożach. Pluralizm a krytyka feministyczna, transl. I. Kalinowska-Blackwood, “Teksty Drugie”, no. 4/5/6(22/23/24), pp. 115–146.
Google Scholar

Sieńko P. (2021), “Gdzie jest moja rewolucja?” – świat oczami artystki. O twórczości Marii Sadowskiej, “Kultura i Wartości”, no. 31, pp. 125–149, https://doi.org/10.17951/kw.2021.31.125-149
Google Scholar

Sikorska K. (2019), Siostrzeństwo i jego dyskursywne użycia, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, no. 70, pp. 39–58, https://doi.org/10.18778/0208-600X.70.03
Google Scholar

Sikorska K., Frydrysiak S. (2020), Po stronie swoich bohaterek. Feministyczny dokument filmowy w Polsce w drugiej dekadzie XXI wieku, “Kwartalnik Filmowy”, no. 112, pp. 85–106, https://doi.org/10.36744/kf.394
Google Scholar

Szczekała B. (2022), Feministyczna narratologia filmowa. Sporo pytań i kilka odpowiedzi, “Kwartalnik Filmowy”, no. 119, pp. 78–99, https://doi.org/10.36744/kf.1267
Google Scholar

Talarczyk-Gubała M. (2011), Reżyserki na indeksie. Historia kina kobiet w Europie Środkowej i Wschodniej, “Porównania”, no. 8, pp. 73–83.
Google Scholar

Titkow A. (1998), Feminizm, [in:] W. Kwaśniewicz (ed.), Encyklopedia socjologii, vol. 1, Warszawa, pp. 213–219.
Google Scholar

Titkow A. (2012), Figura Matki Polki. Próba demitologizacji, [in:] R.E. Hryciuk, E. Korolczuk (eds.), Pożegnanie z Matką Polską? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, Warszawa, pp. 27–47, https://doi.org/10.31338/uw.9788323511175
Google Scholar

Tomczyk J. (2014), Patriarchat a rozwój cywilizacji. Podejście feministyczne, “Forum Socjologiczne”, no. 5, pp. 169–180.
Google Scholar

Wejbert-Wąsiewicz E. (2015a), Filmy kobiet. Zmiany, zwroty i “szklany sufit” w kinematografii polskiej przed i po 1989 roku, “Sztuka i Dokumentacja”, no. 13, pp. 47–59.
Google Scholar

Wejbert-Wąsiewicz E. (2015b), Niepokorne reżyserki kina polskiego, [in:] I. Desperak, I. Kuźma (eds.), Kobiety niepokorne. Reformatorki – buntowniczki – rewolucjonistki, pp. 253–263, https://doi.org/10.18778/7969-873-8.22
Google Scholar

Wejbert-Wąsiewicz E. (2022), Reżyserki współczesnego polskiego kina fabularnego. Szkic z socjologii artystek, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, no. 80, pp. 39–58, https://doi.org/10.18778/0208-600X.80.04
Google Scholar

Węglarczyk A. (2013), Maria Sadowska: Kobieta w polskim kinie jest przeważnie ofiarą. Walczę z tym stereotypem, https://natemat.pl/53333,maria-sadowska-kobieta-w-polskim-kinie-jest-przewaznie-ofiara-walcze-z-tym-stereotypem-wywiad (accessed: 22.05.2023)
Google Scholar

Wiśniewska A. (2013), Sadowska: rewolucja kobiet, http://krytykapolityczna.pl/kultura/film/sadowska-rewolucja-kobiet/ (accessed: 30.09.2022).
Google Scholar

Opublikowane

2023-09-30 — zaktualizowane 2024-01-15

Wersje

Jak cytować

Sieńko, P. (2024). Film jest kobietą. Manifestacja kobiecości w twórczości Marii Sadowskiej na podstawie Dnia Kobiet. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (86), 61–76. https://doi.org/10.18778/0208-600X.86.04 (Original work published 30 wrzesień 2023)