Nowa martwa dzielnica? Katowicka Strefa Kultury w perspektywie myśli urbanistycznej Jane Jacobs

Piotr Czakon

doi:10.18778/0208-600X.54.10

Autor

Piotr Czakon Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk Społecznych

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.54.10

Słowa kluczowe:

katowicka Strefa Kultury, Jane Jacobs, rewitalizacja, przestrzeń publiczna

Abstrakt

Wywód skoncentrowany jest na przykładzie Katowickiej Strefy Kultury – nowej dzielnicy powstałej w wyniku adaptacji terenów zamkniętej kopalni Katowice. Oprócz znanego od wielu lat Spodka, niedawno otwartego gmachu Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (NOSPR) i Międzynarodowego Centrum Kongresowego (MCK), w skład katowickiej Strefy Kultury wchodzi także nowe Muzeum Śląskie. Nowe budynki zyskały rozgłos i uznanie w środowisku architektów. Pojawiają się również głosy krytyki odnośnie do sposobu realizacji inwestycji – skupienia gmachów o podobnej funkcji w jednym miejscu. W tekście wskazano, że nowa dzielnica została zaprojektowana zgodnie z modernistycznym paradygmatem w urbanistyce (segregacja funkcji, rozluźnienie zwartości zabudowy). Nie jest to niczym dziwnym, zważywszy na architektoniczne tradycje Katowic. O wiele istotniejsze są jednak społeczne konsekwencje modernistycznego planowania przestrzeni, na które wskazują jego krytycy. Szczególne miejsce wśród nich zajmuje Jane Jacobs – autorka słynnej książki „Śmierć i życie wielkich miast Ameryki”. Odwołując się do myśli Jacobs, przeanalizowano przestrzeń Strefy Kultury. Omówiono takie zagadnienia, jak: rozplanowanie budynków, układ ulic, zróżnicowanie funkcjonalne. Niestety, wnioski badania nie są optymistyczne. Strefa Kultury jest mało zróżnicowaną i odseparowaną od reszty miasta przestrzenią. Zmaga się ona także z małym zainteresowaniem mieszkańców.

Bibliografia

Barber B. (2014), Gdyby burmistrzowie rządzili światem. Dysfunkcyjne kraje, rozkwitające miasta, Wydawnictwo Literackie Muza SA, Warszawa.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514206.pp.119-123

Hołdys A. (2015), Miejski mózg, „Wiedza i Życie” 6 (966), Wydawnictwo Prószyński Media, Warszawa, s. 54−59.
Google Scholar

Jacobs J. (2014), Śmierć i życie wielkich miast Ameryki, Fundacja Centrum Architektury, Warszawa.
Google Scholar

Jałowiecki B., Szczepański M. S. (2006), Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Google Scholar

Kozina I. (2009), Katowicka moderna – funkcjonalistyczny epizod dwudziestolecia międzywojennego w Województwie Śląskim, [w:] Oslislo Z. (red.) (2009), Katowicka Moderna 1927−1939, Wydawnictwo M-Studio, Zabrze, s. 11−29, http://opac.ciniba.edu.pl/Scripts/cgiip.exe/wo2_opbib.p?ID1=IKNMMOLGRPGJODGHFSQMK&ln=pl&RODZAJ=1&ID=455100&widok=19&N1=W15005541&N2=1&N3=19&N4=KHW&HN1=1000612211353&HN2=4&HN3=192303545615.
Google Scholar

Majer A. (2010), Socjologia i przestrzeń miejska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Paszkowski Z. (2011), Miasto idealne w perspektywie europejskiej i jego związki z urbanistyką współczesną, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Google Scholar

Pobłocki K. (2014), Jane Jacobs – urbanistka przyziemna. Posłowie do wydania polskiego, [w:] Jacobs J. (2014), Śmierć i życie wielkich miast Ameryki, Fundacja Centrum Architektury, Warszawa, s. 459−475.
Google Scholar

Springer F. (2011), Źle urodzone. Reportaże o architekturze PRL-u, Wydawnictwo Karakter, Kraków.
Google Scholar