Praca w doświadczeniu biograficznym trzech generacji kobiet z łódzkich enklaw biedy

Abstrakt

Łódź nazywana jest miastem pracujących kobiet. Przez ponad dwieście lat rozwój miasta, losy życiowe i sytuacja zawodowa jej mieszkańców były związane z funkcjonowaniem zakładów przemysłu tekstylnego, włókienniczego, odzieżowego, które oferowały zatrudnienie przede wszystkim kobietom1. Artykuł traktuje o znaczeniu pracy zarobkowej w generowaniu sytuacji życiowej trzech generacji łódzkich kobiet. Wskazuje znaczącą rolę, jaką w przełamywaniu lub ześlizgiwaniu się w biedę mieszkanek przemysłowej Łodzi odegrały – determinowane przez wydarzenia historyczne (II wojna światowa), a przede wszystkim procesy społeczno-ekonomiczne (dekoniunktura gospodarcza lat międzywojennych, powojenna transformacja ustrojowa i transformacja systemowa lat 90.) – zmiany zachodzące na łódzkim rynku pracy. W doświadczeniu starszej generacji mieszkanek Łodzi powojenna transformacja ustrojowa, w głównej mierze procesy intensywnej industrializacji i nacjonalizacji przemysłu, gwarantując szeroki dostęp do pracy zawodowej, otworzyły wykorzystaną przez wiele z nich szansę wyjścia z biedy, doświadczanej w okresie międzywojennym, w rodzinach pochodzenia. Dla pokolenia ich córek, które wkroczyły w życie dorosłe na przełomie lat 70. i 80., podejmując podobnie jak matki bez większych problemów pracę zawodową, stanowi ona szansę na utrzymanie względnie stabilnej sytuacji materialnej w kolejnym pokoleniu. Sytuację życiową kobiet średniej generacji oraz kolejnej, młodszej, w znaczący sposób zmienia zapoczątkowany w latach 90. proces restrukturyzacji łódzkiego przemysłu włókienniczego. W efekcie tych zmian kobiety średniej i młodszej generacji tracą możliwość utrzymania pracy, młodszej – podjęcia pracy zawodowej w ogóle, obie generacje zasilają w ten sposób kategorię osób zbędnych na rynku pracy.