"At the Bottom of Conscience" – a mystery novel in the service of didactic literature
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.50.04Keywords:
mystery novel, didactic literature, crime, intrigue, didacticismAbstract
The topic of this paper is a forgotten novel by Eliza Orzeszkowa At the Bottom of Conscience (which is only known to literary historians), and more specifically, its connection with an incredibly popular genre of the 19 th century – the mystery novel, popularized by Eugeniusz Sue. In Some remarks on the novel, the writer sharply criticized the literary output of the author of The Mysteries of Paris, and she continued her polemic with him in At the bottom of conscience. She used ‘schemes’ characteristic of the mystery novel for the purpose of the didactic novel.
Downloads
References
Bachórz Józef, Polska powieść tajemnic, w: Józef Bachórz, Romantyzm a romanse. Studia i szkice o prozie polskiej w pierwszej połowie XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2005, s. 209–248.
Google Scholar
Barczyński Janusz, Narracja i tendencja. O powieściach tendencyjnych Elizy Orzeszkowej, Polska Akademia Nauk Komitet Nauk o Literaturze Polskiej, Wrocław 1976.
Google Scholar
J.K.K [Kotarbiński Józef], Przegląd piśmiennictwa polskiego, „Przegląd Tygodniowy” 1873, nr 22, s. 173–175.
Google Scholar
Krajkowski Michał, Elitarna powieść tajemnic. O „Tajemnicach Krakowa” Michała Bałuckiego, w: Polska literatura wysoka i popularna 1864–1918. Dialogi i inspiracje, red. Izabela Koczkodaj, Katarzyna Lesicz-Stanisławska, Anna Wietecha, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, s. 205–215.
Google Scholar
Kuniczuk-Trzcinowicz Agnieszka, Narolska Aneta, Siła kojąca” czy „narkotyk drażniący”? Prus i Orzeszkowa wobec pisarstwa Eugeniusza Sue, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Seria Scripta Humana” 2014, t. 3: Eugeniusz Sue. Życie – twórczość – recepcja, red. Dorota Kulczycka, Aneta Narolska, s. 245–262.
Google Scholar
L.Sz.W. [Szczerbowicz-Wieczór Ludomir], Przegląd piśmienniczy, „Tygodnik Mód i Powieści” 1873, nr 20, s. 5.
Google Scholar
Lesicz-Stanisławska Katarzyna, Miejskie tajemnice. Paryż Eugeniusza Sue a Warszawa Adolfa Dygasińskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Seria Scripta Humana”, t. 3: Eugeniusz Sue. Życie – twórczość – recepcja, red. Dorota Kulczycka, Aneta Narolska, s. 263–277.
Google Scholar
Lesicz-Stanisławska Katarzyna, „Strasznie” popularna… Warszawa Adolfa Dygasińskiego, w: Polska literatura wysoka i popularna 1864–1918. Dialogi i inspiracje, red. Izabela Koczkodaj, Katarzyna Lesicz-Stanisławska, Anna Wietecha, Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, s. 216–225.
Google Scholar
Martuszewska Anna, Krajobrazy sprawiedliwości, w: Anna Martuszewska, „Ta trzecia” – Problemy literatury popularnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1997, s. 151–164.
Google Scholar
Martuszewska Anna, Pozycja narratora w powieściach tendencyjnych Elizy Orzeszkowej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Gdańsk–Wrocław 1970.
Google Scholar
Narolska Aneta, Przestrzeń „upodrzędniona”. O wczesnych powieściach Elizy Orzeszkowej, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2015.
Google Scholar
Orzeszkowa Eliza, Kilka uwag nad powieścią, w: Pisma krytycznoliterackie, red. Jan Zygmunt Jakubowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1959, s.23–41.
Google Scholar
Orzeszkowa Eliza, Listy zebrane, red. Jan Baculewski, Zakład im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1954, t. 1.
Google Scholar
Orzeszkowa Eliza, Na dnie sumienia, Książka i Wiedza. Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1951.
Google Scholar
Pawlak-Hejno Elżbieta, Początki powieści kryminalnej w Polsce – casus Walery Przyborowski, w: Śledztwo w sprawie gatunków. Literatura kryminalna, pod red. Anny Gemry, Wydawnictwo EMG, Kraków 2014, s. 107–126.
Google Scholar
Ratuszna Hanna, Dziewiętnastowieczny Paryż i jego tajemnice, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Seria Scripta Humana” 2014, t. 3: Eugeniusz Sue. Życie – twórczość – recepcja, red. Dorota Kulczycka, Aneta Narolska, s. 97–110.
Google Scholar
Romankówna Mieczysława, Na nowych drogach. Studia o Elizie Orzeszkowej, Wydawnictwo M. Kot, Kraków 1948.
Google Scholar
Skorupa Ewa, Twarze emocje charaktery. Literacka przygoda z wiedzą o wyglądzie człowieka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
Google Scholar
Sue Eugeniusz, Tajemnice Paryża, tłum. anonimowe, poprawiła i opracowała L. Malec, Somix, t. 1, Bydgoszcz 1990.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.