This is an outdated version published on 2024-09-10. Read the most recent version.

The land promised to Moloch – Cmentarzysko by Władysław Reymont in perspective of hauntology

Authors

Barbara Hac-Rosiak Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Łódzkiego https://orcid.org/0000-0002-1568-1051

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.68.03

Keywords:

Reymont, hauntology, specter, Moloch

Abstract

Cmentarzysko by Władysław Stanisław Reymont, viewed from the perspective of hauntology, a philosophical concept of Jacques Derrida, reveals new symbolic meanings. Particularly important to this perspective are light and shadow theme and emersion, which is the gradual emergence of objects from the darkness. In the text, light is associated with knowledge, information, and sound of conversation, while darkness means silence, tension and waiting. The victory of light over shadow has strong symbolic connotations, both in the religious context – the triumph of good over evil, and in the philosophical context – enlightenment replacing obscurantism. In Derrida’s theory, the role of light is inextricably linked to the category of presence, the revelation of existence. The philosopher deconstructs this classical meaning, introducing the concepts of specters, traces and postponing the apocalypse, understood as the unveiling of the truth. The hauntological interpretation of Cmentarzysko allows us to deepen the analysis of the impression that the revolution of 1905 has left on the Nobel Prize winner’s consciousness.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Barbara Hac-Rosiak, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Łódzkiego

Barbara Hac-Rosiak, urodzona 4 sierpnia 1992 roku w Skierniewicach, lipczanka; w 2019 r. na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego ukończyła studia pierwszego stopnia na kierunku filologia polska, zwieńczone pracą licencjacką, napisaną w Zakładzie Literatury i Tradycji Romantyzmu pod kierunkiem dr hab. prof. UŁ Marii Berkan-Jabłońskiej, zatytułowaną „Anhelli” Juliusza Słowackiego w kontekście teorii symbolizmu transcendentalnego. W 2021 r. ukończyła studia polonistyczne drugiego stopnia, zakończone obroną pracy magisterskiej, napisanej w Zakładzie Literatury Pozytywizmu i Młodej pod kierunkiem prof. dr hab. Doroty Samborskiej-Kukuć, zatytułowaną „Miranda” Antoniego Langego jako powieść ezoteryczna. 7 grudnia 2019 roku została odznaczona Medalem „Za Chlubne Studia”. Od 2021 r. kształci się w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych UŁ na kierunku literaturoznawstwo, jest doktorantką w Zakładzie Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski. Swoją dysertację poświęca badaniom nad widmami bolszewickiego zwycięstwa w polskich powieściach dystopijnych pocz. XX wieku. Rozprawę pisze pod opieką prof. dr hab. Doroty Samborskiej-Kukuć, Zainteresowania naukowe doktorantki obejmują genologię dystopii, utopii i antyutopii, literackie historie i światy alternatywne, widmontologię i gotycyzm. W ramach praktyk dydaktycznych prowadzi zajęcia poświęcone literaturze światowej XIX i XX w.

References

[b.a.], [Rec. „Na Krawędzi. Opowiadania”], „Czas” 1907, nr 270, s. 3–4.
Google Scholar

Bieńkowska Danuta, Literatura piękna jako element stylizacji językowej w twórczości Władysława Reymonta, „Prace Polonistyczne / Studies in Polish Literature” 1983, nr 30, s. 317–327.
Google Scholar

Błaszczak-Wacławik Mirosława, Kryzys czasów – kryzys filozofii?, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, Prace z Nauk Społecznych. Folia Philosophica” 2004, t. 22, s. 213–224.
Google Scholar

Cichocki Marek A., „Ziemia obiecana” – powieść o polskiej transformacji, „Teologia Polityczna”, 2022, https://teologiapolityczna.pl/marek-a-cichocki-ziemia-obiecana-powiesc-o-polskiej-transformacji [dostęp: 15.01.2024].
Google Scholar

Cirlot Juan-Eduardo, colour, [hasło w:] J.E. Cirlot, A Dictionary of Symbols, Routledge & Kegan Paul Ltd, London 1971, s. 52–56.
Google Scholar

Cirlot Juan-Eduardo, light, [hasło w:] J.E. Cirlot, A Dictionary of Symbols, Routledge & Kegan Paul Ltd, London 1971, s. 187–188.
Google Scholar

Day John, Yahweh and the Gods and Goddesses of Canaan, Sheffield Academic Press, Sheffield 2002.
Google Scholar

Derrida John, Widma Marksa. Stan długu, praca żałoby i nowa Międzynarodówka, tłum. T. Załuski, PWN, Warszawa 2016.
Google Scholar

Ewangelia wg św. Jana 19, 1–5, http://biblia-online.pl/Porownaj/Wersety/Warszawska/Ewangelia-Jana/19/1 [dostęp: 19.11.2013].
Google Scholar

Flach Józef, [Rec. „Na Krawędzi. Opowiadania”], „Przegląd Polski” 1908, t. 167, s. 161–164.
Google Scholar

Galle Henryk, [Rec. „Na Krawędzi. Opowiadania”], „Książka” 1908, nr 4, s. 151.
Google Scholar

Gawin Dariusz, Polska, wieczny romans: o związkach literatury i polityki w XX wieku, Wydawnictwo Dante, Kraków 2005.
Google Scholar

Hac-Rosiak Barbara, Od reminiscencji do antecedencji – Kostomarov, Reymont i Orwell. Rekonesans, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2023, nr 22, s. 155–170.
Google Scholar

Juchniewicz Natalia, Od estetyki, przez technikę, do sztuki awangardowej – Kantowska wzniosłość a panowanie człowieka nad przyrodą według Georga W.F. Hegla i Karola Marksa, „Estetyka i Krytyka” 2017, nr 3, s. 23–39.
Google Scholar

Kocówna Barbara, Władysław Reymont, PWN, Warszawa 1973.
Google Scholar

Kopaliński Władysław, światło, [hasło w:] W. Kopaliński, Słownik symboli, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2006, s. 419–420.
Google Scholar

Krzyżanowski Julian, Władysław St. Reymont: twórca i dzieło, Ossolineum, Lwów 1937, s. 72.
Google Scholar

Kuchling Horst, Fizyka, tłum. J. Rogaczewski, PWN, Warszawa 1973.
Google Scholar

Lisiecka Alicja, Recepcja poglądów Johna Ruskina na wychowanie w Polsce przełomu XIX i XX wieku, „Biuletyn Historii Wychowania” 2020, nr 42, s. 145–158.
Google Scholar

Marks Karol, Engels Friedrich, Manifest komunistyczny, Tower Press, Gdańsk 2000.
Google Scholar

Marzec Andrzej, Widmontologia. Teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa 2015.
Google Scholar

Olszewska Maria Jolanta, Reymont, czyli o tym, że opowiadanie o rzeczywistości jest ciekawe, „Teologia Polityczna” 2022, https://teologiapolityczna.pl/maria-jolanta-olszewska-reymont-czyli-o-tym-ze-opowiadanie-o-rzeczywistosci-jest-ciekawe [dostęp: 15.01.2024].
Google Scholar

Orwell George, Rok 1984, tłum. T. Mirkowicz, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 2021.
Google Scholar

Pietrzak Jacek, Sympozjum Rewolucja 1905–1907 w Łodzi. W 100. rocznicę, „Przegląd Nauk Historycznych” 2005, nr 4/1, s. 201–204.
Google Scholar

Piwowar Andrzej, Pochodzenie i natura starotestamentowego kultu Molocha: stan badań, „Scripta Biblica et Orientalia” 2009, nr 1, s. 107–134.
Google Scholar

Polakowska Anna, Reymont Władysław Stanisław, [hasło w:] Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 15, red. Z. Szweykowski, J. Maciejewski, PIW, Warszawa 1978, s. 370–417.
Google Scholar

Reymont Władysław Stanisław, Cmentarzysko, [w:] Władysław Stanisław Reymont, Na krawędzi. Opowiadania, G. Gebethner i Spółka, Warszawa 1907, s. 109–161.
Google Scholar

Reymont Władysław Stanisław., Z konstytucyjnych dni. Notatki, [w:] Władysław Stanisław Reymont, Na krawędzi. Opowiadania, G. Gebethner i Spółka, Warszawa 1907, s. 41–77.
Google Scholar

Stępnik Krzysztof, Metafory rewolucji w literaturze polskiej lat 1905–1914, „Pamiętnik Literacki” 1992, nr 83/2, s. 59–82.
Google Scholar

Ulita Maciej., John Ruskin, myśliciel zapomniany?, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2008, t. 5, s. 143–158.
Google Scholar

Utkowska Beata, „Widziane”, „czute” i „myślane” – kolory miasta w twórczości Władysława Stanisława Reymonta, „Colloquia Litteraria UKSW” 2018, nr 1, s. 7–25.
Google Scholar

w.k.m., [Rec. „Na Krawędzi. Opowiadania”], „Dwutygodnik Katechetyczny i Duszpasterski” 1907, nr 20, s. 764.
Google Scholar

Wersja łacińska, Clementine Vulgate, http://biblia-online.pl/Porownaj/Wersety/Warszawska/Ewangelia-Jana/19/5 [dostęp: 19.11.2013].
Google Scholar

Downloads

PDF (Język polski)

Published

2024-09-10

Versions

2024-10-14 (2)
2024-09-10 (1)

How to Cite

Hac-Rosiak, B. (2024). The land promised to Moloch – Cmentarzysko by Władysław Reymont in perspective of hauntology. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 68(1), 39–56. https://doi.org/10.18778/1505-9057.68.03