On Literary Ways of Mystifying Experience of Women in Concentration Camps in Historical Perspective. Zofa Kossak, Seweryna Szmaglewska, Krystyna Żywulska
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.67.10Keywords:
Polish literature on concentration camps, experiences of women in concentration camps, Zofia Kossak, Seweryna Szmaglewska, Krystyna ŻywulskaAbstract
The research which has been carried out on three novels by women about KL Auschwitz-Birkenau concentration camp: Zofia Kossak’s Z otchłani [Out of the Abyss], Seweryna Szmaglewska’s Smoke over Birkenau, and Krystyna Żywulska’s I Survived Auschwitz shows that these texts alter the reality of the camps and the means used to do it, are diverse, but all of them are literary. Therefore, I argue for the need to the synthesis of concentration camps literaturę written by women in the wider context of Polish literature, particularly of Holocaust literature. In this way my research might prove valuable because of the new level of awareness about: female experiences of concentration camps and of the literary nature of concentration camps literature and of the Polish concentration camp literature in general.
Downloads
References
Amiel Irit, Osmaleni, posł. M. Głowiński, Świat Literacki, Izabelin 1999.
Google Scholar
Białoszewski Miron, Pamiętnik z powstania warszawskiego, PIW, Warszawa 1970.
Google Scholar
Borowski Tadeusz, Alicja w krainie czarów, [w:] Tadeusz Borowski, Utwory wybrane, oprac. A. Werner, Ossolineum, Wrocław–Kraków 1991, s. 487–497.
Google Scholar
Borowski Tadeusz, Kamienny świat, [w:] Tadeusz Borowski, Proza 1, oprac. S. Buryła, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004, s. 252–325.
Google Scholar
Defoe Daniel, Dziennik roku zarazy, przeł. J. Dmochowska, PIW, Warszawa 1959.
Google Scholar
Dichter Wilhelm, Koń Pana Boga, posł. S. Barańczak, Znak, Kraków 1996.
Google Scholar
Dichter Wilhelm, Szkoła bezbożników, Znak, Kraków 1999.
Google Scholar
Fielding Henry, Historia życia Toma Jonesa, t. 1, przeł. A. Bidwell, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1985.
Google Scholar
Fink Ida, Wiosna 1941, W.A.B., Warszawa 2009.
Google Scholar
Głowiński Michał, Czarne sezony, Open, Warszawa 1998.
Google Scholar
Głowiński Michał, Kręgi obcości. Opowieść autobiograficzna, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2010.
Google Scholar
Gross Jan Tomasz, Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka, Pogranicze, Sejny 2000.
Google Scholar
Grynberg Henryk, Dziedzictwo, Aneks, Londyn 1993.
Google Scholar
Grynberg Henryk, Ekipa „Antygona”, PIW, Warszawa 1963.
Google Scholar
Grynberg Henryk, Kadisz, Znak, Kraków 1987.
Google Scholar
Grynberg Henryk, Święto kamieni, Pax, Warszawa 1964.
Google Scholar
Grynberg Henryk, Zwycięstwo, Instytut Literacki, Paryż 1969.
Google Scholar
Grynberg Henryk, Żydowska wojna, Czytelnik, Warszawa 1965.
Google Scholar
Kossak Zofia, Nasze drogi, „Gość Niedzielny” 1935, nr 7, s. 85–86, nr 8, s. 99–100.
Google Scholar
Kossak Zofia, Służba pisarza, „Albertinum” 1939, nr 1, s. 2–4.
Google Scholar
Kossak Zofia, Z otchłani, Pax, Warszawa 1958.
Google Scholar
Kossak Zofia, Z otchłani. Wspomnienia z lagru, Wydawnictwo Księgarni Wł. Nagłowskiego, Częstochowa–Poznań 1946.
Google Scholar
Krall Hanna, Fantom bólu. Reportaże wszystkie, wstęp M. Szczygieł, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017.
Google Scholar
Krall Hanna, Zdążyć przed Panem Bogiem, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1977.
Google Scholar
Ligocka Roma, Dziewczynka w czerwonym płaszczyku, współpraca I. von Finckenstein, z niem. przeł. K. Zimmerer, Znak, Kraków 2001.
Google Scholar
Ligocka Roma, Kobieta w podróży, przeł. S. Lisiecka, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002.
Google Scholar
Ocalony na Wschodzie. Z Julianem Stryjkowskim rozmawia Piotr Szewc, Noir sur Blanc, Montricher 1991.
Google Scholar
Rudnicki Adolf, Szekspir, Książka, Warszawa 1948.
Google Scholar
Rudnicki Adolf, Ucieczka z Jasnej Polany, Książka i Wiedza, Warszawa 1949.
Google Scholar
Rudnicki Adolf, Żywe i martwe morze, Książka i Wiedza, Warszawa 1952.
Google Scholar
Rudnicki Adolf, Żywe i martwe morze, wyd. 2, rozszerzone, Czytelnik, Warszawa 1955.
Google Scholar
Rudnicki Adolf, Żywe i martwe morze, wyd. 3, Czytelnik, Warszawa 1956.
Google Scholar
Rymkiewicz Jarosław Marek, Umschlagplatz, Instytut Literacki, Paryż 1988.
Google Scholar
Segal Kalman, Opowiadania z zabitego miasteczka, przedmowa M. Ruta, Wydawnictwo Austeria, Kraków–Budapeszt 2017.
Google Scholar
Stryjkowski Julian, Austeria, Czytelnik, Warszawa 1966.
Google Scholar
Stryjkowski Julian, Echo, Czytelnik, Warszawa 1988.
Google Scholar
Stryjkowski Julian, Głosy w ciemności, Czytelnik, Warszawa 1956.
Google Scholar
Stryjkowski Julian, Sen Azrila, Czytelnik, Warszawa 1975.
Google Scholar
Szczypiorski Andrzej, Msza za miasto Arras, Czytelnik, Warszawa 1971.
Google Scholar
Szczypiorski Andrzej, Początek, „Przedświt”, Warszawa 1986.
Google Scholar
Szmaglewska Seweryna, Chleb i nadzieja, Wydawnictwo MON, Warszawa 1958.
Google Scholar
Szmaglewska Seweryna, Czarne Stopy, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1960.
Google Scholar
Szmaglewska Seweryna, Dymy nad Birkenau, wyd. XVII, posł. W. Sadkowski, [w:] Seweryna Szmaglewska, Utwory wybrane, Książka i Wiedza, Warszawa 1989. Pierwodruk: 1945.
Google Scholar
Szmaglewska Seweryna, Łączy nas gniew, Wydawnictwo w Językach Obcych „Polonia”, Warszawa 1955.
Google Scholar
Szmaglewska Seweryna, Nowy ślad Czarnych Stóp, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1973.
Google Scholar
Szmaglewska Seweryna, Odcienie miłości, wyd. V, PIW, Warszawa 1985.
Google Scholar
Szmaglewska Seweryna, Zapowiada się piękny dzień, wyd. VII, popr., Czytelnik, Warszawa 1988. Pierwodruk: 1960.
Google Scholar
Wojdowski Bogdan, Chleb rzucony umarłym, PIW, Warszawa 1971.
Google Scholar
Żywulska Krystyna, Przeżyłam Oświęcim, wyd. nowe, zmienione (rozszerzone) i popr., posł. S. Grodzieńska, Do Czytelników J. i T. Andrzejewscy, doM wYdawniczy tCHu, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Warszawa 2011. Pierwodruk: 1946.
Google Scholar
Żywulska Krystyna, Pusta woda. Wspomnienia z warszawskiego getta, posł. J. Pańków, Warszawa 2009. Pierwodruk: 1963.
Google Scholar
Balcerzan Edward, Literackość. Modele, gradacje, eksperymenty, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2013.
Google Scholar
Balcerzan Edward, Poezja polska w latach 1939-1965, cz. II: ideologie artystyczne, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988.
Google Scholar
Czarnecka Barbara, Kobiety w lagrze. Zapis doświadczenia, Wydawnictwo UJ, Kraków 2018.
Google Scholar
Drewnowski Tadeusz, Ucieczka z kamiennego świata. O Tadeuszu Borowskim, wyd. 2, przejrzane i uzup., PIW, Warszawa 1977.
Google Scholar
Janion Maria, Wojna i forma, w: [w:] Maria Janion, Płacz generała. Eseje o wojnie, Sic!, Warszawa 1998, s. 23–126. Pierwodruk: 1976.
Google Scholar
Jarosiński Zbigniew, Nadwiślański socrealizm, IBL PAN. Wydawnictwo, Warszawa 1999.
Google Scholar
Kaniewska Bogumiła, Nurt żydowski w prozie po roku 1956, [w:] Historia literatury i kultury polskiej, t. 4: Literatura współczesna, red. A. Skoczek, Świat Książki, Warszawa 2008, s. 476–488.
Google Scholar
Karwowska Bożena, Ciało, seksualność, obozy zagłady, Universitas, Kraków 2009.
Google Scholar
Krupa Batłomiej, Wspomnienia obozowe jako specyficzna odmiana pisarstwa historycznego, Universitas, Kraków 2006.
Google Scholar
Kulesza Dariusz, Dwie prawdy. Zofia Kossak i Tadeusz Borowski wobec obrazu wojny w polskiej prozie lat 1944-1948, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, Białystok 2006.
Google Scholar
Kulesza Dariusz, Epopeje polskiej literatury powojennej. Rekonesans, [w:] Dariusz Kulesza, Epopeja. Myśliwski, Herbert, Mrożek, Alter Studio, Białystok 2016, s. 61–103.
Google Scholar
Kulesza Dariusz, Komunizm, socrealizm, opozycja. Wokół książki Anny Bikont i Joanny Szczęsnej „Lawina i kamienie”, [w:] Dariusz Kulesza, Z historią literatury w tle. Daty, osoby, miejsce, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, Białystok 2011, s. 37–73.
Google Scholar
Kulesza Dariusz, Kossak-Szczucka. Służba, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2021.
Google Scholar
Kulesza Dariusz, Polska literatura obozowa. Kilka pytań o syntezę, której nie ma, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2017, nr 4, s. 23–41. https://doi.org/10.18778/1505-9057.42.02
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1505-9057.42.02
Kulesza Dariusz, Przełom: lata 1944–1948 w literaturze polskiej, „Pamiętnik Literacki” 2006, z. 2, s. 5–29.
Google Scholar
Lang Berel, Przedstawianie zła. Etyczna treść a literacka forma, przeł. A. Ziębińska-Witek, „Literatura na świecie” 2004, nr 1–2, s. 15–63
Google Scholar
Lata czterdzieste. Początki polskiej narracji o Zagładzie, pod red. M. Hopfinger i T. Żukowskiego, IBL PAN, Warszawa 2019.
Google Scholar
Literatura polska wobec Zagłady (1939–1968), pod red. S. Buryły, D. Krawczyńskiej i J. Leociaka, wyd. 2, IBL PAN, Warszawa 2016.
Google Scholar
Makowiecki Andrzej Z., Szmaglewska, [w:] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 2, PWN, Warszawa 1985, s. 431–432.
Google Scholar
Molisak Alina, Judaizm jako los. Rzecz o Bogdanie Wojdowskim, Cyklady, Warszawa 2004.
Google Scholar
Morawiec Arkadiusz, Literatura polska wobec ludobójstwa, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2018.
Google Scholar
Morawiec Arkadiusz, Seweryna Szmaglewska (1916–1992). Bibliografia, Wydawnictwo WSHE, Łódź 2007.
Google Scholar
Opowieść o niewinności. Kategoria świadka Zagłady w kulturze polskiej (1942–2015), projekt i red. tomu M. Hopfinger, T. Żukowski, IBL PAN, Warszawa 2018.
Google Scholar
Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie?, red. M. Głowiński, K. Chmielewska, K. Makaruk, A. Molisak, T. Żukowski, Universitas, Kraków 2005.
Google Scholar
Sucharski Tadeusz, Literatura polska z sowieckiego „domu niewoli”. Poetyka, aksjologia, twórcy, Instytut Literatury, Kraków 2021.
Google Scholar
Szczepan Aleksandra, Krystyna Żywulska, parade gojka. O dwóch językach polskiej kultury po Zagładzie, „Teksty Drugie” 2020, nr 3, s. 265–282. https://doi.org/10.18318/td.2020.3.17.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2020.3.17
„Teksty Drugie” 2004, nr 5.
Google Scholar
Walas Teresa, PRL jako przedmiot dyskursu encyklopedycznego, [w:] Narracje po końcu (Wielkich) Narracji. Kolekcje, obiekty, symulakra…, red. nauk. H. Gosk, A. Zieniewicz, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2007, s. 93–113.
Google Scholar
Watt Ian, Narodziny powieści. Studia o Defoe`em, Richardsonie i Fieldingu, przeł. A. Kreczmar, PIW, Warszawa 1973.
Google Scholar
Wölfflin Henryk, Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej, przekł. D. Hanulanka, Ossolineum, Wrocław 1962.
Google Scholar
Wyka Kazimierz, Pogranicze powieści, wyd. 3, Czytelnik, Warszawa 1989.
Google Scholar
Wysłouch Seweryna, Ruchome granice literatury, [w:] Ruchome granice literatury. W kręgu teorii kulturowej, pod red. nauk. S. Wysłouch, B. Przymuszały, PWN, Warszawa 2009, s. 7–25.
Google Scholar
Zbierski Henryk, Zarys rozwoju powieści angielskiej w XVII wieku, [w:] Dzieje literatury europejskich, pod red. W. Floryana, t. 2, cz. 1, PWN, Warszawa 1982, s. 425–434.
Google Scholar
Żukowski Tomasz, Wielki retusz. Jak zapomnieliśmy, że Polacy zabijali Żydów, Wielka Litera, Warszawa 2018.
Google Scholar
Downloads
Published
Versions
- 2024-04-18 (2)
- 2023-12-30 (1)
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.