Bez sensu jako akt komunikowania
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.58.09Słowa kluczowe:
sens, gramatyka komunikacyjna, ideacja, interakcja, konwersacja, logika, perswazja, manipulacja, dyskurs potoczny, dyskurs medialny, dyskurs politycznyAbstrakt
Artykuł zawiera komunikacyjną analizę funkcji frazemu bez sensu. Autor rozważa konwersacyjne i dyskursywne możliwości użycia tej frazy. Stosuje w tym celu metodologię gramatyki komunikacyjnej, która pozwala na analizę komunikatów na poziomie ideacyjnym i interakcyjnym. W obszarze semantycznym bez sensu pozbawia wartości zdetrywializowany standard semantyczny. W konwersacjach jest reakcją na scenariusze sprzeczne z naturalną logiką i zdroworozsądkowym przyczyno-skutkowym biegiem rzeczy. Ważną funkcją jest eksponowanie scenariuszy nieskuteczności, marnotrawstwa, zbędności, braku korzyści, przewidywanych lub faktycznych szkód. Na poziomie interakcyjnym fraza bez sensu pełni funkcję wsparcia argumentacyjnej siły przekazu, jest też sposobem podważenia argumentacji – podkreśla słabość przesłanek. W strategiach aksjologicznych bez sensu jest ważną składową aktów emotywnych i budulcem napięcia emocjonalnego między rozmówcami. Tu przede wszystkim służy wyeksponowaniu przeżywanej negatywnej emocji. Ujemnym skutkiem użycia frazy bez sensu jest wprowadzanie do kontaktu interpersonalnego dystansu, a w niektórych przypadkach atmosfery intelektualnej degradacji nadawcy przekazu. W artykule znajduje się kilka przykładów medialnych wypowiedzi politycznych z frazą bez sensu, które służą dyskredytowaniu przeciwnika politycznego.
Pobrania
Bibliografia
Awdiejew Aleksy, “Czym jest sens?” [in:] Komunikowanie wartości – wartość komunikowania, eds. I. Benenowska, A. Bączkowska, W. Czechowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2019, pp. 65–74.
Google Scholar
Awdiejew Aleksy, Grażyna Habrajska, Komponowanie sensu w procesie odbioru komunikatów, Primum Verbum, Łódź 2010.
Google Scholar
Fleischer Michael, Sens, czyli – co to jest. Perspektywa konstruktywistyczna, Wydawnictwo Primum Verbum, Łódź 2019.
Google Scholar
Habrajska Grażyna, Komunikacyjna analiza i interpretacja tekstu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004.
Google Scholar
Halliday Michael A.K., Explorations in the Functions of Language, E. Arnold, London 1973.
Google Scholar
Malinowski Grzegorz, Logika ogólna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2010.
Google Scholar
Maslov Abraham H., Motivation and Personality, Harper, New York 1954.
Google Scholar
Ogden Charles, Richards Ivor, The Meaning of Meaning. A Study of the Influence of Language upon Thought and of the Science of Symbolism, Routledge & Kegan Paul, London 1923.
Google Scholar
Perelman Chaim, Imperium retoryki, Retoryka i argumentacja, trans. M. Chomicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2002.
Google Scholar
Sperber Dan, Wilson Deirdre, Relevance. Communication and Cognition, Blackwell, Oxford 1995.
Google Scholar
Stanosz Barbara, Wprowadzenie do logiki formalnej. Podręcznik dla humanistów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2012.
Google Scholar
Szymanek Krzysztof, Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2001.
Google Scholar
Tokarz Marek, Argumentacja, perswazja, manipulacja, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
Google Scholar
Ziomek Jerzy, Retoryka opisowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warsaw–Krakow 2000.
Google Scholar
Ziółkowski Marek, Znaczenie – interakcja – rozumienie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warsaw 1981.
Google Scholar
https://twitter.com/leszekmiller/status/1063159714694029312 [accessed on: 15.03.2018].
Google Scholar
https://twitter.com/panwaldemar/status/829790926507823109 [accessed on: 15.03.2019].
Google Scholar
https://wpolityce.pl/polityka/418370-korwin-mikke-atakuje-kukiz15-tego-typu-ruch-jest-bez-sensu [accessed on: 15.03.2019].
Google Scholar
https://wpolityce.pl/polityka/438418-prof-legutko-oburzajaca-wypowiedz-bronia-rza-to-szantaz [accessed on: 15.03.2019].
Google Scholar
https://www.facebook.com/jakub.zulczyk/posts/po-internecie-kr%C4%85%C5%BCy--wypowied%C5%BA-krystyny-paw%C5%82owicz-nt-samob%C3%B3jstwa-kac-pra-z-gorczyn/1468669583222633/ [accessed on: 15.03.2019].
Google Scholar
https://www.fakt.pl/wydarzenia/polityka/schetyna-zje-kosiniaka/ghnf80n?utm_source=_viasg_fakt&utm_medium=direct&utm_campaign=leo_automatic&srcc=ucs&utm_v=2 [accessed on: 15.03.2019].
Google Scholar
https://www.gosc.pl/doc/4643655.Kaczynski-Jestem-dosc-optymistyczny-ws-wyco-fania-procedury-z [accessed on: 15.03.2019].
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
