Powieść wagnerowska – powieść muzyczna? (Gabriele D’Annunzio – Élémir Bourges – Paweł Huelle)
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.52.17Słowa kluczowe:
Ryszard Wagner, powieść wagnerowska, Gabriele D’Annunzio, Élémir Bourges, Paweł HuelleAbstrakt
Artykuł poświęcony jest powieści wagnerowskiej, jednemu ze świadectw szerokiej i różnorodnej recepcji twórczości Richarda Wagnera w kulturze europejskiej. Kompozytor podziwiany był jako charyzmatyczna postać, autor doskonałych dzieł dramatu muzycznego i twórca wyrafinowanych koncepcji estetycznych. W powieściach takich jak Triumf śmierci Gabriela D’Annunzio, Zmierzch bogów Élémira Bourgesa oraz Śpiewaj ogrody Pawła Huellego głównymi przedmiotami zainteresowania okazują się motywy fabularne z wagnerowskich dramatów muzycznych, nie zaś ich partytura muzyczna. Nawet opisy poświęcone partiom instrumentalnym wyraźnie wskazują na tendencję do traktowania ich jako narracyjnych opowieści. O wiele bardziej interesujący niż brzmienie muzyki Wagnera wydaje się narratorom i bohaterom powieści wagnerowskich niepisany przekaz, który płynie z dramatów muzycznych takich jak Tristan i Izolda, Walkiria czy fikcyjny Szczurołap z Hameln. Dla odbiorców dzieł Wagnera stają się one wskazówką własnego postępowania, zwykle kierując ich ku autodestrukcji i śmierci.
Pobrania
Bibliografia
„L’Avant Scène Opéra” nr 34–35 [R. Wagner, Tristan et Isolde].
Google Scholar
Bartlett Rosamund, Wagner & Russia, Cambridge University Press, Cambridge 1995.
Google Scholar
Blisset William, Wagnerian Fiction in English, „Criticism” 1963, t. V, nr 3, s. 239–260.
Google Scholar
Bobilewicz Grażyna, Richard Wagner w myśli estetycznej i twórczości rosyjskich artystów przełomu XIX i XX w., w: W kręgu literatury rosyjskiej, t. 1, red. Elżbieta Biernat, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1996, s. 89–108.
Google Scholar
Bourges Élémir, Zmierzch bogów, t. 1–2, przeł. B. Neufeldówna, nakład i druk Tow. Akc. S. Orgelbranda S-ów, Warszawa 1913.
Google Scholar
Burzawa-Wessel Ewa, „Wieland der Schmied” Richarda Wagnera i Oscara Schlemma a „Kováč Wieland” – słowacka opera narodowa Jána Levoslava Belli, w: Libretto i przekład, red. E. Nowicka, A. Borkowska-Rychlewska, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2015.
Google Scholar
D’Annunzio Gabriele, Triumf śmierci, przeł. S. Kasprzysiak, Czytelnik, Warszawa 1976.
Google Scholar
Die Zoppoter Waldoper, red. C. Lange, Verlag Georg Stilke, Berlin [ok. 1925].
Google Scholar
Die Zoppoter Waldoper. Ein Weg zum neuen deutschen Theater, red. F.A. Meyer, Schliessen Verlag, Berlin 1934.
Google Scholar
DiGaetani John Louis, Richard Wagner and the Modern British Novel, Rutherford – Fairleigh Dickinson University Press, Cranbury 1978.
Google Scholar
Guichard Léon, La musique et les lettres en France au temps de wagnérisme, Presses Universitaires de France, Paris 1963.
Google Scholar
Härmänmaa Marja, The Seduction of Thanatos: Gabriele D’Annunzio and the Decadent Death, w: Decadence, Degeneration and the End. Studies in the European Fin de Siècle, red. M. Härmänmaa i Ch. Nissen, Palgrave Macmillan, New York 2014.
Google Scholar
Huebner Steven, Édouard Dujardin, Wagner, and the Origins of Stream of Consciousness Writing, „19th-Century Music” 2013, t. 37, s. 56–88.
Google Scholar
Huelle Paweł, Śpiewaj ogrody, Znak, Kraków 2014.
Google Scholar
Jung Ute, Die Rezeption der Kunst Richard Wagners in Italien, Gustav Bosse Verlag, Regensburg 1974.
Google Scholar
Koppen Erwin, Dekadenter Wagnerismus. Studies zur europäischen Literatur des Fin de siècle, Walter de Gruyter, Berlin, New York 1973.
Google Scholar
Malinowski Wiesław Mateusz, Comment le roman peut-il etre «wagnérien»? Le cas d’Élémir Bourges, „Studia Romanica Posnaniensia” 2001, nr 27, s. 25–39.
Google Scholar
Malinowski Wiesław Mateusz, Le roman du symbolisme (Bourges – Villiers de l’Isle- Adam – Dujardin – Gourmont – Rodenbach), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2003.
Google Scholar
Martin Timothy Peter, Joyce and Wagner. A study of influence, Cambridge University Press, Cambridge 1991.
Google Scholar
Musioł Karol, Wagner und Polen/ Wagner a Polska, Mühl’scher Universitätsverlag Bayreuth Werner Fehr, Bayreuth 1980.
Google Scholar
Opera w kulturze, red. M. Sokalska, Avalon, Kraków 2016.
Google Scholar
Płaszczewska Olga, O zacieraniu granic między fikcją a rzeczywistością: Gabriele d’Annunzio – mistrz autokreacji, w: Oblicza Narcyza: obecność autora w dziele, red. M. Cieśla-Korytowska, I. Puchalska, M. Siwiec, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008, s. 269–296.
Google Scholar
Porter Lawrence M., Literary structure and the concept of decadence: Huysmans, D’Annunzio and Wilde, „The Centennial Review” 1978, t. 22, nr 2, s. 188–200.
Google Scholar
Salmi Hannu, Wagner and Wagnerism in Nineteenth-Century Sweden, Finland, and the Baltic Provinces. Reception, Enthusiasm, Cult, University of Rochester Press, Rochester 2005.
Google Scholar
Sokalska Małgorzata, Między miłością i śmiercią. Filmowe transfery „Tristana i Izoldy” R. Wagnera, w: Adaptacje II. Transfery kulturowe, red. W. Hajduk-Gawron, Biblioteka Postscriptum Polonistycznego, t. 5, Katowice 2015, s. 225–240.
Google Scholar
Sokalska Małgorzata, Nić życia – nić narracji. O technice lejtmotywu w epickich opowieściach rodzinnych, w: Mojry. Początek, trwanie, koniec, red. M. Cieśla-Korytowska, M. Siwiec, Avalon, Kraków 2018, s. 337–356.
Google Scholar
Sokalska Małgorzata, Wagnerowska mozaika. Wagner i wagneryzm w kulturze europejskiej, Avalon, Kraków 2018.
Google Scholar
Wagnerism in European Culture and Politics, ed. D.C. Large, W. Weber, Cornell University Press, Ithaca-London 1984.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
