Kiedy ucho robi oko, czyli o fonetach Stanisława Barańczaka wobec muzyki

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.52.12

Słowa kluczowe:

intermedialność, sztuki siostrzane, opera, Don Giovanni, libretto

Abstrakt

Artykuł zatytułowany Kiedy ucho robi oko czyli o fonetach Stanisława Barańczaka podejmuje problematykę związków muzyki ze słowem. Interdyscyplinarne interpretacje wybranych fonetów – gatunku zaproponowanego przez Barańczaka w książce Pegaz zdębiał – przedstawiają tłumaczenia-przeinaczenia – praktykę translatorską polegającą na słuchaniu muzyki Mozarta i libretta Da Pontego. Quasi-tłumaczenia Barańczaka często pozostając w semantycznej sprzeczności z oryginałem, zachowują dyscyplinę wymaganą od tekstów pisanych do muzyki. Uzyskany w fonetach efekt podwójnej, muzyczno-literackiej przynależności, a zarazem wszechobecny humor pozwalają zrozumieć, w jaki sposób Barańczak słuchał arcydzieł.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Aleksandra Reimann-Czajkowska - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Filologii Polskiej

Aleksandra Reimann-Czajkowska - literaturoznawca, adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dysertację zatytułowaną Formy muzyczne w literaturze dwudziestego wieku obroniła w 2008 r. Autorka książek Muzyczny styl odbioru tekstów literackich. Iwaszkiewicz – Barańczak – Rymkiewicz – Grochowiak (Poznań 2013) oraz Muzyczne transpozycje. S.I. Witkiewicz – W. Hulewicz – S. Barańczak – Z. Rybczyński – L. Majewski (Kraków 2018). Publikowała m.in. w „Przestrzeniach Teorii”, „Pamiętniku Literackim”, „Ruchu Literackim”, „Res Facta Nova”. Jej teksty krytycznoliterackie ukazywały się w „Nowych Książkach”, „Frazie”, „Przeglądzie Powszechnym”, „Twórczości” i in.

Bibliografia

Balcerzan Edward, Tłumaczenie jako „wojna światów”. W kręgu translatologii i komparatystyki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2011.
Google Scholar

Barańczak Anna, Gesty śpiewaków operowych, „Teksty” 1972, nr 1, s. 133–142.
Google Scholar

Barańczak Stanisław, Pegaz zdębiał. Poezja nonsensu a życie codzienne: wprowadzenie w prywatną teorię gatunków, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008.
Google Scholar

Biedrzycki Krzysztof, Gra sensu i nonsensu. Poważna i nie-poważna poezja Barańczaka scalona, „Dekada Literacka” 2009, nr 5–6, s. 14–23.
Google Scholar

Chmielecki Konrad, Estetyka intermedialności, Wydawnictwo Rabid, Kraków 2008.
Google Scholar

Dziadek Adam, Anagramy Ferdynanda de Saussure’a: historia pewnej rewolucji, „Teksty Drugie” 2001, nr 6, s. 109–125.
Google Scholar

Kozak Jolanta, Przekład literacki jako metafora. Między „logos” a „lexis”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Google Scholar

Stanisław Barańczak słucha arcydzieł, posłowie Tomasz Cyz, Wydawnictwo a5, Kraków 2016.
Google Scholar

Tuwim Julian, Pegaz dęba czyli panopticum poetyckie, Czytelnik, Kraków 1950.
Google Scholar

Wolf Werner, The Musicalization of Fiction: A Study in the Theory and History of Intermediality, Rodopi, Amsterdam–Atlanta 1999.
Google Scholar

Ziomek Jerzy, Prace ostatnie. Literatura i nauka o literaturze, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2019-03-28

Jak cytować

Reimann-Czajkowska, A. (2019). Kiedy ucho robi oko, czyli o fonetach Stanisława Barańczaka wobec muzyki. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 52(1), 193–212. https://doi.org/10.18778/1505-9057.52.12

Numer

Tom 52 Nr 1 (2019): Muzyka i muzyczność w literaturze

Dział

Articles

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC