Galicyjska prowincja wobec demoniczności zła w powieściach kryminalnych "Złoty wilk" i "Czarne złoto" Bartłomieja Rychtera

Autor

  • Bernadetta Darska Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Humanistyczny, Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.50.11

Słowa kluczowe:

zło, demoniczność, kryminał, prowincja

Abstrakt

Na przykładzie dwóch powieści kryminalnych Bartłomieja Rychtera Złoty wilk i Czarne złoto, który akcja rozgrywa się w dziewiętnastowiecznej Galicji, próbuję pokazać, w jaki sposób atmosfera miejsca i zdarzeń wiąże się z tym, co charakterystyczne dla opisywanej epoki. W przypadku obu utworów autor łączy typowe dla więc opowieść o zło i jego demonicznej odsłonie staje się pretekstem do zastanowienia się nad racjonalnością, nad regułami rządzącymi małą społecznością, nad łatwością manipulowania emocjami zbiorowości poprzez odwoływanie się do tego, co budzi grozę. Ważnym kontekstem jest także prowincjonalność opisywanego miejsca ze swoim ustalonym porządkiem, do którego naruszenia dochodzi w wyniku demonicznej siły, z którą należy podjąć walkę, wcześniej ją identyfikując.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Bernadetta Darska - Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Humanistyczny, Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji

Dr hab.; pracownik Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; krytyczka literacka; wykładowczyni w Szkole Mistrzów Pióra w Collegium Civitas. W latach 2002–2009 redaktor naczelna pisma literacko-kulturalnego „Portret”. Autorka dziewięciu książek. Ostatnio opublikowała Maski zła. (Nie)etyczność postaw i zachowań jako temat współczesnego reportażu polskiego (Olsztyn 2016) oraz Młodzi i fakty. Notatki o reportażach roczników osiemdziesiątych (Olsztyn 2017). Adres bloga: www.bernadettadarska.blogspot.com.

Bibliografia

Burszta Wojciech Józef, Czubaj Marek, Wstęp. Skromna przyjemność czytania powieści kryminalnych, w: Wojciech Józef Burszta, Marek Czubaj, Krwawa setka. 100 najważniejszych powieści kryminalnych, Muza, Warszawa 2007.
Google Scholar

Carroll Noël, Filozofia horroru albo paradoksy uczuć, przekł. Mirosław Przylipiak, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004.
Google Scholar

Cegielski Tadeusz, Detektyw w krainie cudów. Powieść kryminalna i narodziny nowoczesności 1841–1914, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2015.
Google Scholar

Czubaj Marek, Etnolog w Mieście Grzechu. Powieść kryminalna jako świadectwo antropologiczne, Oficynka, Gdańsk 2010.
Google Scholar

Dutka Anna, [Bartłomiej Rychter – Czarne złoto], „Recenzentka”, http://recenzentka.blox.pl/2014/01/Bartlomiej-Rychter-Czarne-zloto.html [dostęp: 25.06.2017].
Google Scholar

Gennep Arnold van, Obrzędy przejścia. Systematyczne studium ceremonii, przeł. Beata Biały, wstęp Joanna Tokarska-Bakir, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2006.
Google Scholar

Girard René, Kozioł ofiarny, przeł. Mirosława Goszczyńska, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1991.
Google Scholar

Has-Tokarz Anita, Horror w literaturze współczesnej i filmie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie, Lublin 2011.
Google Scholar

Kaczyński Paweł, Kryminał historyczny – próba poetyki, w: Literatura kryminalna. Śledztwo w sprawie gatunków, pod red. Anny Gemry, Wydawnictwo EMG, Kraków 2014, s. 191–209.
Google Scholar

Kruszelnicki Michał, Oblicza strachu. Tradycja i współczesność horroru literackiego, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
Google Scholar

Marta [brak nazwiska], Kryminalny marketing terytorialny, czyli jak pisarze promują polskie miasta, „Przerwanareklame.pl”, http://przerwanareklame.pl/marketing/kryminalny-marketing-terytorialny-czyli-jak-pisarze-promuja-polskie-miasta/ [dostęp: 12.06.2017].
Google Scholar

Ostaszewski Robert, Miasto mój bohater (i nie tylko), „Dekada Literacka” 2008, nr 1, http://www.dekadaliteracka.com.pl/?id=4418 [dostęp: 22.05.2017].
Google Scholar

Osterhammel Jürgen, Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, przekł. Izabela Drozdowska-Broering, Jerzy Kałążny, Adam Peszke, Katarzyna Śliwińska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2013.
Google Scholar

Rychter Bartłomiej, Czarne złoto, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2013.
Google Scholar

Rychter Bartłomiej, Złoty wilk, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2009.
Google Scholar

Słownik polskich autorów literatury kryminalnej, red. Ewa Dąbrowska, Hanna Wojciechowska, Ireneusz Grin, Wydawnictwo EMG, Kraków 2017.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2019-05-17

Jak cytować

Darska, B. (2019). Galicyjska prowincja wobec demoniczności zła w powieściach kryminalnych "Złoty wilk" i "Czarne złoto" Bartłomieja Rychtera. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 50(4), 195–208. https://doi.org/10.18778/1505-9057.50.11