Obóz dla dipisów – literackie zapisy doświadczenia życia „pomiędzy”. Zaproszenie do tematu

Bartłomiej Krupa

doi:10.18778/1505-9057.42.06

Autor

Bartłomiej Krupa Instytut Badań Literackich PAN, Zespół Badań nad Literaturą Zagłady; ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.42.06

Słowa kluczowe:

Polish literature, DPs camps, survivors, Tadeusz Nowakowski, Tadeusz Borowski, Jerzy Nowakowski, Ida Fink, rites de passage

Abstrakt

This article is a preliminary attempt to read the condition of survivors – those who were imprisoned in the displaced persons camps in occupied Germany just after the war. In this context author considers Tadeusz Nowakowski’s novel Obóz Wszystkich Świętych (Camp of All Saints), full of satire, grotesque and thoroughly soaked with sarcasm. The addition to Nowakowski’s vision is Tadeusz Borowski’s short story Bitwa pod Grunwaldem (Battle of Grunwald), as well as his poems from this time, e.g. Demokratyczne dary (Democratic Gifts), and also Jerzy Zagórski’s reports W południowych Niemczech (In Southern Germany), where the camps for DPs are compared to Henry Moore’s anthropomorphic figures sleeping in the tunnel. Separate reflections are devoted to the fate of Ida Fink, Shoah survivor, who was imprisoned in the Ettlingen camp. The writer mentions this time in the novel Podróż (Travel) and the interviews. Textual analyzes lead the author of the article to the conclusion that the narratives are proof of the inability to experience peace of mind in the time of freedom and generally the inability to return to pre-war times.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Blizna pamięci, z Idą Fink rozm. Stanisław Bereś, „Kresy” 2005, nr 4, s. 133–143.
Google Scholar

Borowski Tadeusz, Pisma w czterech tomach, pod red. Tadeusza Drewnowskiego, Joanny Szczęsnej i Sławomira Buryły, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003–2005.
Google Scholar

Borowski Tadeusz, Utwory wybrane, oprac. Andrzej Werner, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1991.
Google Scholar

Chwastyk-Kowalczyk Jolanta, Katyń, dipisi, PKPR na łamach polskich czasopism uchodźczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, Kielce 2011.
Google Scholar

Dauksza Agnieszka, Klub Auschwitz i inne kluby. Rwane opowieści przeżywców, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2016.
Google Scholar

Drewnowski Tadeusz, Ucieczka z kamiennego świata. O Tadeuszu Borowskim, wyd. 2, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1977.
Google Scholar

Egzamin maturalny z języka polskiego. Poziom rozszerzony, 2005 r. Dokument dostępny na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej [online]: http://www.cke.edu.pl/index.php/egzamin-maturalny-left/arkusze-z-lat-2005-2014 [dostęp 08.10.2014].
Google Scholar

Fink Ida, Elza, tłum. Maria Wloch i Laurence Belleme, „Action” 1948, nr 205.
Google Scholar

Fink Ida, Podróż, wyd. 2, W.A.B., Warszawa 2004.
Google Scholar

Fink Ida, [relacja], Archiwum Yad Vashem, sygn. O3/1839.
Google Scholar

Fiut Aleksander, Polskie piekiełko, „Teksty Drugie” 1991, nr 1/2, s. 169–176.
Google Scholar

Giese Arno, Polskie orły nad Renem. Przeklęci i pozbawieni obywatelstwa! Historia, którą napisały niezwykłe dramaty ludzkie, Rytm, Warszawa 2013.
Google Scholar

Grynberg Henryk, Prawda nieartystyczna, wyd. 3, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2002.
Google Scholar

Historia PRL, t. 1: 1944–1945, red. Joanna Cieślewska, New Media Concept, Warszawa 2009.
Google Scholar

J.P. [Przyboś Julian], Świetna powieść, „Przegląd Kulturalny” 1957, nr 20, s. 5.
Google Scholar

Krupa Bartłomiej, Wspomnienia obozowe jako specyficzna odmiana pisarstwa historycznego, Universitas, Kraków 2006.
Google Scholar

Lembeck Andreas, Wyzwoleni, ale nie wolni. Polskie miasto w okupowanych Niemczech, przeł. Barbara Ostrowska, Świat Książki, Bertelsmann Media, Warszawa 2007.
Google Scholar

Lewinsky Tamar, Żydowscy uchodźcy i przesiedleńcy z Polski w okupowanych Niemczech, w: Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010, pod red. Feliksa Tycha i Moniki Adamczyk- -Garbowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Lublin–Warszawa 2012, s. 95–121.
Google Scholar

Lipski Jan Józef, Uczeń klasyków i jego kompleksy, „Twórczość” 1958, nr 2, s. 158–162.
Google Scholar

Michman Dan, Holocaust Historiography. A Jewish Perspective. Conceptualization, Terminology, Approaches and Fundamental Issues, Vallentine Mitchell, London–Portland 2003.
Google Scholar

Nowakowski Tadeusz, Obóz Wszystkich Świętych, Libella, Paryż 1957.
Google Scholar

Nowakowski Tadeusz, Szopa za jaśminami, Polish Press Agency (Światopol), Londyn 1948.
Google Scholar

Ocalić pamięć, z Idą Fink rozm. Piotr Szewc, „Nowe Książki” 2003, nr 5, s. 4–5.
Google Scholar

Person Katarzyna, „I am a Jewish DP. A Jew from the eternal nowhere”. Jews from Poland in displaced persons camps in the occupation zones of West Germany: encounters with Poles and memories of Poland, 1945–1946, „Kwartalnik Historii Żydów” 2013, nr 2, s. 312–318.
Google Scholar

Person Katarzyna, Szkolenia zawodowe ORT-u w obozach dla DP w Niemczech, Austrii i Włoszech, „Kwartalnik Historii Żydów” 2010, nr 2, s. 194–206.
Google Scholar

Pilch Andrzej, Losy Polaków w Austrii po drugiej wojnie światowej 1945–1955, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1994.
Google Scholar

Piszę szeptem, z Idą Fink rozm. Justyna Sobolewska, „Gazeta Wyborcza” nr z 13.05.2003, s. 14.
Google Scholar

Rutkowska Marta, Podróże pamięci. Twórczość Idy Fink, w: Proza polska na obczyźnie. Problemy – dyskursy – uzupełnienia, pod red. Zbigniewa Andresa, Janusza Pasterskiego i Anny Wal, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2007, t. 2, s. 200–214.
Google Scholar

Sękowski Paweł, Francja wobec polskich uchodźców wojennych i dipisów w pierwszych latach po drugiej wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze” 2014, nr 2, s. 71–83.
Google Scholar

Starowieyska-Morstinowa Zofia, Dwa lata po wojnie, „Tygodnik Powszechny” 1957, nr 21, s. 6.
Google Scholar

Szczęsna Joanna, Tadeusz Borowski – poeta, Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, Poznań 2000.
Google Scholar

Wandowski Henryk, „Obóz Wszystkich Świętych” „Tygodnik Zachodni” 1957, nr 51/52, s. 5–6.
Google Scholar

Wańkowicz Melchior, „Sercem gryzę”, „Kultura” [Warszawa] 1970, nr 40, s. 5.
Google Scholar

Werner Andrzej, Zwyczajna apokalipsa. Tadeusz Borowski i jego wizja świata obozów, wyd. 2, Czytelnik, Warszawa 1981.
Google Scholar

Włochowna Maria [właśc. Fink Ida], Dzień czci i chwały..., „Nasz Głos. Pismo obozu Polaków w Ettlingen, U.N.R.R.A. Team 94” 1945, nr 10, s. 1.
Google Scholar

Zagórski Jerzy, Szkice z podróży w przestrzeni i czasie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1962.
Google Scholar