History and portrayal of Charłupia Wielka property in hands of the Walewskis, Kolumna court of arms, in the second half of 17th and in 18th century according to the inventory
DOI:
https://doi.org/10.18778/1644-857X.18.02.04Keywords:
inventories of goods in the 18th century, nobility of Sieradz in the 18th century, noble propertiesAbstract
The villages of Charłupia Wielka, Rowy and Drzązny constituted the Charłupia Wielka estate, which lay in the Sieradz Voivodeship in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Until the 17th century it belonged to the house of Świnkowie, Malscy of the Nałęcz coat of arms and Zapolscy of the Pobóg coat of arms. As a result of marital contracts and legal lawsuits the lands came into the hands of Jan Franciszek Walewski, the pantler of Sieradz and his wife Bogumiła Konstancja of the Zapolscy family. In the 18th century the consecutive members of the Walewscy family of the Column coat of arms were the owners, namely Jan and Franciszek, the castellans of Rosprza as well as Jan Nepomucen, the Grand Standard Bearer of Sieradz. On the basis of the surviving inventories from the end of the 17th and from the 18th centuries one can follow the fortunes of Charłupia Wielka, Rowy and Drzązny. These domains, which thrived in the time of the Sieradz pantler, deteriorated at the beginning of the 18th century due to problems with creditors. The subsequent owners acquired the goods and undertook the repayment of liabilities. Throughout the century they invested in the properties, hence raising their value. Descriptions of the manor and land buildings show how much changed over the years. The manor became the seat of this Walewscy family line, and the variety of buildings showed that apart from farm work income, the owners drew financial gains from sheep farming and horse breeding. An important matter was also populating the goods, which underwent changes. Having overcome the crisis at the beginning of the 18th century, the number of dependent population increased, and so did the income from agricultural production. The fortunes of the Charłupia Wielka estate show how noble properties of the Sieradz Voivodeship tried to rise after the period of destruction of the Northern War as well as how the problem of debts and management was handled in different periods of economic situation.
Downloads
References
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Księgi sieradzkie grodzkie inskrypcje [SGInscr.] 184, 186, 188, 190, 191, 201–205, 207, 209, 217, 219, 225, 226, 228, 230, 234.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Księgi sieradzkie grodzkie relacje [SGRel.] 41, 45, 55 cz. 1, 61, 66, 92, 188.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi [APŁ], Archiwum Kazimierza Walewskiego z Tubądzina [Arch. K. Wal.], t. I–IV, VII, VIII, XXXIX, XLI, XLIII, XLV.
Google Scholar
Biblioteka Kórnicka PAN, rkps 11267 (S. Leitgeber, Walewscy herbu Kolumna, maszynopis).
Google Scholar
Kitowicz J., Opis obyczajów za Augusta III, Warszawa 1985.
Google Scholar
Niesiecki K., Herbarz Polski, t. IX, Lipsk 1842.
Google Scholar
Atlas historyczny Polski, t. V (Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku), red. H. Rutkowski, Warszawa 1998.
Google Scholar
Baranowski B., Gospodarstwo chłopskie i folwarczne we wschodniej Wielkopolsce w XVIII wieku, Warszawa 1958.
Google Scholar
Ciesielski T., Armia koronna w czasach Augusta III, Warszawa 2009.
Google Scholar
Gloger Z., Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce, t. I–II, Warszawa 1907.
Google Scholar
Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. I, Warszawa 1900.
Google Scholar
Kajzer L., Z badań nad budownictwem rezydencjalno-obronnym ziemi łęczyckiej i sieradzkiej w XVI wieku, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1979, t. XXIV, z. 4, s. 373–382.
Google Scholar
Klimek B., Zabytkowa stolarka okienna i drzwiowa drewnianych chałup i zabudowy gospodarskiej na Lubelszczyźnie – wybrane przykłady z Muzeum Wsi Lubelskiej, „Budownictwo i Architektura” 2015, t. XIV (III), s. 195–207.
Google Scholar
Kobierecki M., Walewscy herbu Kolumna w XVII–XVIII wieku. Genealogia. Majętność. Działalność publiczna, Łódź 2008.
Google Scholar
Łoziński W., Życie polskie w dawnych wiekach (wiek XVI–XVIII), Jerozolima 1946.
Google Scholar
Podraza A., Jakub Kazimierz Haur pisarz rolniczy z XVII wieku, Studium z dziejów polskiej literatury rolniczej, Wrocław–Warszawa–Kraków 1961.
Google Scholar
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, red. B. Chlebowski, Warszawa 1880.
Google Scholar
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XV, red. B. Chlebowski, J. Krzywicki, Warszawa 1900.
Google Scholar
Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. VI, z. 2, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.
Google Scholar
Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. VIII, z. 2, Wrocław 1978.
Google Scholar
Szymczak A., Szlachta sieradzka w XV wieku. Magnifici et generosi, Łódź 1998.
Google Scholar
Trzyna E., Wtórne poddaństwo, [w:] Historia chłopów polskich, t. I (Do upadku Rzeczypospolitej szlacheckiej), red. S. Inglot, Warszawa 1970, s. 327–336.
Google Scholar
Wyczański A., Szlachta polska XVI wieku, Warszawa 2001.
Google Scholar
Wyczański A., Uwagi na temat dworu szlacheckiego w Wielkopolsce XVI w., „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1979, t. XXIV, z. 4, s. 347–355.
Google Scholar
Zajączkowski S., Uwagi nad osadnictwem dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej (do przełomu XI i XII w.), „Rocznik Łódzki” 1964, t. IX (XII), s. 165–198.
Google Scholar
Zajączkowski S.M., Studia nad wielowioskową własnością szlachecką w Łęczyckiem i Sieradzkiem i jej rola w osadnictwie (od końca XIV do połowy XVI w.), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1966, R. XIV, nr 2, s. 179–208.
Google Scholar
Zajączkowski S.M., Wielowioskowa własność szlachecka w dawnych ziemiach łęczyckiej i sieradzkiej w drugiej połowie XIII i w XIV w., „Rocznik Łódzki” 1964, t. IX (XII), s. 119–143.
Google Scholar
Zajączkowski S.M., Wielowioskowa własność szlachecka w województwie sieradzkim (XV i pierwsza połowa XVI w.), „Rocznik Łódzki” 1973, t. XVIII (XXI), s. 23–50.
Google Scholar
Zajączkowski S.M., Własność rycerska w dawnych ziemiach łęczyckiej i sieradzkiej do połowy XIII w., „Rocznik Łódzki” 1961, t. IV (VII), s. 139–169.
Google Scholar
Żychliński T., Złota księga szlachty polskiej, t. IV, Poznań 1882.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.