Lanckorońscy na Wodzisławiu. Karta z dziejów i genealogii małopolskiej linii rodziny Lanckorońskich herbu Zadora w XV, XVI i w pierwszej połowie XVII wieku

Zbigniew Anusik

doi:10.18778/1644-857X.23.02.02

Authors

Zbigniew Anusik University of Lodz https://orcid.org/0000-0002-5483-4970

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.23.02.02

Keywords:

Wodzisław, Lesser Poland, Lanckoroński family, Zadora coat of arms, genealogy, Polish nobility, Kingdom of Poland, Polish-Lithuanian Commonwealth in the 16th and 17th centuries

Abstract

The article presents the history of this line of the famous Lanckoroński family of the Zadora coat of arms, which descends from Jan of Brzezie, Lanckorona and Włodzisław (d. 1466). After the division of estates with his brother Mikołaj in 1444, Jan of Brzezie took possession of the town of Wodzisław (formerly Włodzisław) with adjacent villages in the Kraków Voivodeship, becoming the progenitor of the Lesser Poland (also called Wodzisław) branch of the Lanckoroński family. The author’s subject of interest was both himself and five generations of his descendants, known under the surnames of Włodzisławski and then Lanckoroński. The article briefly discusses the life history of all male representatives of the Lesser Poland line of the Lanckoroński family, including Samuel, the castellan of Nowy Sącz, whdied in 1638. It also mentions all women from this family branch living in the period under study. The author introduces a number of corrections and additions to both the genealogy of the Lanckoroński family and the biographies of many representatives of the Wodzisław line, devoting a lot of attention to the families of the Lanckoroński’s wives. The article tracks kinship between the selected representatives of this family and important and influential personalities on the political scene of the Kingdom of Poland and then the Polish-Lithuanian Commonwealth. The author also discusses a number of previously unknown political, economic and moral issues related to the history of the Lanckoroński family against a broader background of the history of the Polish and the Polish-Lithuanian state.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Zbigniew Anusik, University of Lodz

Prof. dr hab. Zbigniew Anusik – kierownik Katedry Historii Nowożytnej w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego.

Zainteresowania naukowe: historia Polski i powszechna XVI–XVIII w., historia Szwecji XVI–XVIII w., stosunki polsko-szwedzkie w XVII–XVIII w., historia dyplomacji europejskiej w XVIII w., dzieje Wielkiej Rewolucji Francuskiej (1789–1799), elity dawnej Rzeczypospolitej, struktura własności ziemskiej w Rzeczypospolitej XVII w., genealogia polskich rodzin szlacheckich w XVI–XVIII w.

References

Archwium Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Metryka Koronna [MK] 12, 14–16, 20–25, 28–29, 35–36, 40, 78–80, 96, 99, 152, 159, 166, 180, 185
Google Scholar

Archwium Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Lustracje, dz. XVIII, nr 21
Google Scholar

Archiwum Narodowe w Krakowie [ANK], Castrensia Cracoviensia Inscriptiones [CCI] nr 114, 137, 152, 158, 178, 187, 188, 190–191, 195, 197
Google Scholar

Archiwum Narodowe w Krakowie [ANK], Castrensia Cracoviensia Relationes, nr 656
Google Scholar

Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. I (1572–1620), wyd. S. Kutrzeba, Kraków 1932.
Google Scholar

Akta synodów różnowierczych w Polsce, t. III (Małopolska 1571–1632), oprac. M. Sipayłło, Warszawa 1983.
Google Scholar

Archiwum nacji polskiej w Uniwersytecie Padewskim, t. I (Metryka nacji polskiej w Uniwersytecie Padewskim [1592–1745]), wyd. H. Barycz, Wrocław 1971.
Google Scholar

Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. VI, Lipsk 1841.
Google Scholar

Paprocki B., Herby rycerstwa polskiego, wyd. K.J. Turowski, Kraków 1858.
Google Scholar

Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. III (Małopolska), Źródła dziejowe, t. XIV, wyd. A. Pawiński, Kraków 1886.
Google Scholar

Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. VII, cz. 1 (Ziemie ruskie. Ruś Czerwona), Źródła dziejowe, t. XVIII, cz. 1, wyd. A. Jabłonowski, Warszawa 1902.
Google Scholar

Purzecki T., Kazanie na pogrzebie Jaśnie Wielmożnego Iego Mości Pana Samuela z Brzezia Lanckorońskiego, kasztelana sandeckiego, starosty małogoskiego etc. etc., odprawione w Wodzislawiu dnia XXX sierpnia Roku Pańskiego 1638, Kraków 1638.
Google Scholar

Rejestr poborowy województwa krakowskiego z roku 1629, oprac. W. Domin, J. Kolasa, E. Trzyna, S. Żyga, red. S. Inglot, Wrocław 1956.
Google Scholar

Trepka Nekanda W., Liber generationis plebeanorum („Liber chamorum”), wyd. W. Dworzaczek, J. Bartyś, Z. Kuchowicz, red. W. Dworzaczek, cz. 1 (Wstępy wydawców i tekst), Wrocław 1958.
Google Scholar

Źródła i materiały do dziejów szlachty województwa sandomierskiego w XVI– XVIII wieku, t. III (Akty podziałów dóbr ziemskich szlachty sandomierskiej z XVII wieku), wyd. J. Pielas, Kielce 2014.
Google Scholar

Anusik Z., Lanckorońscy na Jagielnicy. Z dziejów i genealogii podolskiej linii rodziny Lanckorońskich herbu Zadora w XVI i XVII wieku, „Przegląd Nauk Historycznych” 2023, R. XXII, nr 2, s. 9–40. https://doi.org/10.18778/1644-857X.22.02.01
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1644-857X.22.02.01

Anusik Z., Podkomorzy podolski Hieronim z Brzezia Lanckoroński i jego testament z dnia 7 maja 1696 r. Karta z dziejów i genealogii jagielnickiej linii rodziny Lanckorońskich herbu Zadora w XVII wieku, „Przegląd Nauk Historycznych” 2024, R. XXIII, nr 1, s. 197–228. https://doi.org/10.18778/1644-857X.23.01.08
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1644-857X.23.01.08

Barycz H., Polacy na studiach w Rzymie w epoce Odrodzenia (1440–1600), Kraków 1938.
Google Scholar

Barycz H., U narodzin ruchu reformacyjnego w Małopolsce, [w:] H. Barycz, Z epoki renesansu, reformacji i baroku. Prądy – idee – ludzie – książki, Warszawa 1971.
Google Scholar

Biedrzycka A., Szafraniec Hieronim (Jarosz), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLVI, Warszawa–Kraków 2009–2010, s. 436–439.
Google Scholar

Boniecki A., Herbarz polski, t. IV, Warszawa 1901.
Google Scholar

Boniecki A., Herbarz polski, t. XIII, Warszawa 1909.
Google Scholar

Budka W., Boner Jan, [w:] Polski słownik biograficzny, t. II, Kraków 1936, s. 297–299.
Google Scholar

Bukowski J., Dzieje reformacyi w Polsce od wejścia jej do Polski aż do jej upadku, t. I (Terytoryalne rozprzestrzenienie się reformacyi), Kraków 1883.
Google Scholar

Chłapowski K., Przynależność własnościowa osiedli, [w:] Atlas historyczny Polski. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku, red. H. Rutkowski, Warszawa 2008, s. 83–113.
Google Scholar

Chłapowski K., Realizacja reform egzekucji dóbr (1563–1665). Sprawa zastawów królewszczyzn małopolskich, Warszawa 1984.
Google Scholar

Chłapowski K., Starostowie w Małopolsce 1565–1668, [w:] Społeczeństwo staropolskie, t. IV, red. A. Izydorczyk, A. Wyczański, Warszawa 1986, s. 105–178.
Google Scholar

Cynarski S., Dzieje rodu Lanckorońskich z Brzezia od XIV do XVIII wieku. Sprawy kariery urzędniczej i awansu majątkowego, Kraków 1996.
Google Scholar

Długosz J., Latyfundia Lubomirskich w XVII wieku (powstanie – rozwój – podziały), Opole 1997.
Google Scholar

Dunin-Wąsowiczowa A., Mapa własności ziemskiej, [w:] Atlas historyczny Polski. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 2 (Komentarz, indeksy), Warszawa 1993, s. 99–113.
Google Scholar

Dworzaczek W., Genealogia, t. II (Tablice), Warszawa 1959.
Google Scholar

Dworzaczek W., Hetman Jan Tarnowski. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego, Warszawa 1985.
Google Scholar

Gąsiorowski A., Maciej z Bnina, zwany Mosiński, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XIX, Wrocław 1974, s. 15.
Google Scholar

Gąsiorowski A., Malski Wojciech, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XIX, Wrocław 1974, s. 383–385.
Google Scholar

Gmiterek H., Stankar Franciszek młodszy, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLII, Warszawa–Kraków 2003–2004, s. 163–164.
Google Scholar

Kaniewska I., Lanckoroński (Włodzisławski) Krzysztof, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVI, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971, s. 443–445.
Google Scholar

Kaniewska I., Lanckoroński Mikołaj, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVI, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971, s. 446–448.
Google Scholar

Kaniewska I., Latalski Janusz (Jan), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVI, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971, s. 563–565.
Google Scholar

Kiryk F., Lanckoroński Mikołaj, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVI, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971, s. 446.
Google Scholar

Koczerska M., Oleśnicki Jan zwany Głowacz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXIII, Wrocław 1978, s. 764–766.
Google Scholar

Kurtyka J., Latyfundium tęczyńskie. Dobra i właściciele (XIV–XVII wiek), Kraków 1999.
Google Scholar

Kurtyka J., O „sumach sadłowskich” i rzekomym mariażu Lanckorońskich i Tęczyńskich w początkach XV wieku, [w:] Venerabiles, nobiles et honesti. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej: prace ofiarowane profesorowi Januszowi Bieniakowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin i czterdziestopięciolecie pracy naukowej, red. A. Radzimiński, A. Supruniuk, J. Wroniszewski, Toruń 1997, s. 193–205.
Google Scholar

Lepszy K., Firlej Jan, [w:] Polski słownik biograficzny, t. VII, Kraków 1948–1958, s. 7.
Google Scholar

Lubczyński M., Pielas J., Szydłowiecki Piotr, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLIX, Warszawa–Kraków 2013–2014, s. 576–578.
Google Scholar

Mikucki S., Dembiński (z Dębna) Jakub, [w:] Polski słownik biograficzny, t. V, Kraków 1939–1946, s. 71–72.
Google Scholar

Pielas J., Oleśniccy herbu Dębno w XVI–XVII wieku. Studium z dziejów zamożnej szlachty doby nowożytnej, Kielce 2007.
Google Scholar

Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, red. I. Kaniewska, Warszawa 2013.
Google Scholar

Senkowski J., Słowikowski T., Hincza (Henryk) z Rogowa, [w:] Polski słownik biograficzny, t. IX, Wrocław–Warszawa–Kraków 1960–1961, s. 521–523.
Google Scholar

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, wyd. B. Chlebowski, J. Krzywicki, F. Sulimierski, W. Walewski, t. XV, cz. 2, Warszawa 1902.
Google Scholar

Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 1, oprac. Z. Leszczyńska-Skrętowa, F. Sikora, Wrocław 1980.
Google Scholar

Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 2, oprac. Z. Leszczyńska-Skrętowa, F. Sikora, J. Wiśniewski, przy współpracy J. Laberscheka, Wrocław 1985.
Google Scholar

Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 3, oprac. J. Laberschek, Z. Leszczyńska-Skrętowa, F. Sikora, Wrocław 1985.
Google Scholar

Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 4, oprac. J. Laberschek, Z. Leszczyńska-Skrętowa, F. Sikora, J. Wiśniewski, Wrocław 1986.
Google Scholar

Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 2, z. 3, oprac. J. Kurtyka, J. Laberschek, Z. Leszczyńska-Skrętowa, F. Sikora, red. A. Gąsiorowski, Wrocław 1991.
Google Scholar

Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 2, z. 4, oprac. J. Kurtyka, J. Laberschek, Z. Leszczyńska-Skrętowa, F. Sikora, red. F. Sikora, Kraków 1993.
Google Scholar

Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 3, z. 2, oprac. W. Bukowski, J. Kurtyka, J. Laberschek, Z. Leszczyńska-Skrętowa, F. Sikora, red. F. Sikora, Kraków 1997.
Google Scholar

Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 3, z. 4, oprac. W. Bukowski, J. Laberschek, Z. Leszczyńska-Skrętowa, A. Marzec, F. Sikora, M. Wilamowski, M. Wolski, współpraca archeologiczna S. Kołodziejski, red. F. Sikora, Wrocław 2003.
Google Scholar

Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 4, z. 3, oprac. W. Bukowski, J. Laberschek, A. Marzec, M. Mikuła, K. Nabiałek, M. Wolski, M. Zdanek, red. W. Bukowski, Kraków 2011.
Google Scholar

Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 5, z. 1, oprac. W. Bukowski, J. Laberschek, K. Nabiałek, F. Sikora, J. Szyszka, M. Wolski, red. W. Bukowski, Kraków 2016.
Google Scholar

Strzelecka A., Lanckoroński Zbigniew, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVI, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971, s. 457–458.
Google Scholar

Szymczakowa A., Szlachta sieradzka w XV wieku. „Magnifici et generosi”, Łódź 1998.
Google Scholar

Urban W., Chłopi wobec reformacji w Małopolsce w drugiej połowie XVI w., Kraków 1959.
Google Scholar

Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski, S. Ciara, Ł. Kądziela, T. Nowakowski, E. Opaliński, G. Rutkowska, T. Zielińska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.
Google Scholar

Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. S. Cynarski, A. Falniowska-Gradowska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1990.
Google Scholar

Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski, A. Falniowska-Gradowska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.
Google Scholar

Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Jędrzejowskiem, Marjówka 1930.
Google Scholar

Wyrozumski J., Przedbór z Brzezia, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVIII, Wrocław 1984–1985, s. 698–699.
Google Scholar

Zajączkowski S.M., Łaski Jarosław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1973, s. 244–245.
Google Scholar