Relacja o słowiańskich Rugianach w średniowiecznych kronikach Helmolda i Saxo Gramatyka

Iwona Galas

doi:10.18778/1644-857X.19.01.08

Autor

Iwona Galas Centrum Studiów Historycznych https://orcid.org/0000-0002-6401-4925

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.19.01.08

Słowa kluczowe:

Słowianie zachodni, Rugia, kroniki średniowieczne, pogaństwo, chrystianizacja

Abstrakt

Rugianie, zachodniosłowiańskie plemię zamieszkujące wyspę Rugię, utrzymali znaczącą, niezależną od ekspansywnych Niemiec i Danii pozycję aż do XII w. Wówczas Rugia została podbita przez duńskiego króla Waldemara, co nieodłącznie wiązało się z przyjęciem przez pogańskich Rugian chrześcijaństwa. Kroniki Helmolda i Saxo Gramatyka są powszechnie cytowanymi źródłami w rozważaniach dotyczących słowiańskiego pogaństwa i procesu chrystianizacji plemion słowiańskich. To, co stanowi o dużej wartości obu kronik, mimo subiektywnych ocen dokonywanych przez samych autorów, to zakres ich wiedzy na temat połabskich plemion, w tym Rugian – ich znaczenia wśród innych Słowian, roli kapłanów, wyglądu czczonego wśród nich bóstwa. Przede wszystkim jednak kronikarze szczegółowo opisali podbój Rugii przez Duńczyków, co skutkowało przeorganizowaniem władzy na wyspie i umożliwiło rozwój chrześcijaństwa. Jak dotąd tytułowe kroniki pozostają głównymi świadectwami tych wydarzeń.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Annales Essenbecenses, ed. Societas Aperiendis Fontibus Rerum Germanicarum Medii Aevi, Hannover 1892, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, t. XXIX, s. 221–228.
Google Scholar

Annales Lundenses, ed. Societas Aperiendis Fontibus Rerum Germanicarum Medii Aevi, Hannover 1892, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, t. XXIX, s. 185–209.
Google Scholar

Ex Annalibus Islandicis, ed. Societas Aperiendis Fontibus Rerum Germanicarum Medii Aevi, Hannover 1892, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, t. XXIX, s. 252–266.
Google Scholar

Ex Annalibus Waldemarianis et Vitescolensibus, ed. Societas Aperiendis Fontibus Rerum Germanicarum Medii Aevi, Hannover 1892, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, t. XXIX, s. 176–181.
Google Scholar

Ex Chronica Danorum Sialandica, ed. Societas Aperiendis Fontibus Rerum Germanicarum Medii Aevi, Hannover 1892, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, t. XXIX, s. 210–216.
Google Scholar

Ex Historia Danorum dicta Knytlingasaga, ed. Societas Aperiendis Fontibus Rerum Germanicarum Medii Aevi, Hannover 1892, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, t. XXIX, s. 271–322.
Google Scholar

Ex Saxonis Gestis Danorum, ed. Societas Aperiendis Fontibus Rerum Germanicarum Medii Aevi, Hannover 1892, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, t. XXIX, s. 43–161.
Google Scholar

Helmolda Kronika Słowian, przeł. J. Matuszewski, Warszawa 1974.
Google Scholar

Helmoldi Presbyteri Bozoviensis Cronica Slavorum, ed. B. Schmeidler, Hannover 1937, Scriptores Rerum Germanicarum in usum scholarum.
Google Scholar

Saxo Grammaticus, Gesta Danorum kronika Danii, przeł. J. Wołucki, Sandomierz 2014, Biblioteka Tradycji Europejskiej, nr 52.
Google Scholar

Banach S., Saxon, Slavs and conversion: Toward a New Understanding of Crusade, „Clio’s Scroll” [Berkeley] 2016, vol. XVII, No. 1, s. 27–36.
Google Scholar

Banaszkiewicz J., Czym była i jak została zniszczona chorągiew Świętowita (Saxo Grammaticus, Gesta Danorum, XIV, 39, 14–28), [w:] W stronę rytuałów i Galla Anonima, Kraków 2018, s. 133–153.
Google Scholar

Barkowski R.F., Połabie 983, Warszawa 2015, seria: Historyczne Bitwy.
Google Scholar

Galas I., Od religio do superstitio wśród Słowian Połabskich według kronikarza Helmolda, [w:] Odkrywanie Europy Środkowej – od mitologii do rzeczywistości, red. M. Danielewski, R.R. Tomczak, Poznań 2016, Publikacje Instytutu Historii 143, s. 25–32.
Google Scholar

Gieysztor A., Mitologia Słowian, Warszawa 2006, seria: Communicare.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323525486

Kajkowski K., Kuczkowski A., Religia Pomorzan we wczesnym średniowieczu, Pruszcz Gdański 2010, Etnografia dla każdego, nr 2.
Google Scholar

Łowmiański H., Religia Słowian i jej upadek, Warszawa 1986.
Google Scholar

Milewski T., Pierwotne nazwy wyspy Rugii i słowiańskich jej mieszkańców, „Slavia Occidentalis” 1930, t. IX, s. 292–306.
Google Scholar

Modzelewski K., Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004.
Google Scholar

Myśliński K., Bogusław I książę Pomorza Zachodniego, Bydgoszcz–Gdańsk–Szczecin 1948.
Google Scholar

Rosik S., Interpretacja chrześcijańska religii pogańskich Słowian w świetle kronik niemieckich XI–XII wieku (Thietmar, Adam z Bremy, Helmold), Wrocław 2000, Historia CXLIV.
Google Scholar

Słownik starożytności słowiańskich, red. G. Labuda Z. Stieber, t. IV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.
Google Scholar

Słownik starożytności słowiańskich, red. G. Labuda Z. Stieber, t. VII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1982.
Google Scholar

Soszyński J., Święty Wit a Świętowit Rugijski. Z dziejów legendy, „Przegląd Humanistyczny” 1984, t. XXVIII, nr 9/10, s. 133–139.
Google Scholar

Strzelczyk J., Słowianie Połabscy, Poznań 2013.
Google Scholar

Vlasto A.P., The entry of the Slavs Into Christendom. An Introduction to the Medieval History of the Slavs, Cambridge 1970.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511583759

http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C405803%2Cna-rugii-odkryto-budowle-kultowa-z-czasow-slowian.html (dostęp: 18 VII 2015).
Google Scholar

www.dmgh.de/de/fs1/object/display.html?sortIndex=010:070 (dostęp: 25 V 2018).
Google Scholar

www.ocf.berkeley.edu/…/Saxon-and-Slavs-and-Conversion (dostęp: 1 II 2018).
Google Scholar