Kształtowanie się przekazu o przecięciu jednym ciosem przeciwnika przez Gotfryda Lotaryńskiego w czasie oblężenia Antiochii przez pierwszą krucjatę. Studium źródłoznawcze

Autor

  • Bartłomiej Dźwigała Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, Faculty of History and Social Sciences, Institute of Historical Sciences, Department of Medieval History

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.17.03.01

Słowa kluczowe:

oblężenie Antiochii, krucjata, Gotfryd Lotaryński, kronika

Abstrakt

W artykule prezentuję badania nad opowieściami kronikarskimi o bitwie pod Bramą Mostową, która odbyła się 6 marca 1098 r., w czasie oblężenia Antiochii przez wojska pierwszej krucjaty. Skupiam się na kulminacyjnym momencie tych opowieści – scenie, w której książę Gotfryd Lotaryński w starciu na moście prowadzącym do Bramy Mostowej jednym ciosem przepołowił muzułmańskiego adwersarza. Swój wywód podzieliłem na trzy części – w pierwszej pokazuję, jakie stanowisko zajmują historycy wobec przekazów o przepołowieniu przeciwnika przez Gotfryda, a także analizuję najwcześniejszy etap kształtowania się przekazu, za który uważam opisy stworzone przez uczestników krucjaty: Rajmunda z Aguilers, Piotra Tudeboda oraz ten zamieszczony w kronice Alberta z Akwizgranu. W drugiej części analizuję modyfikacje i przekształcenia, jakim poddawali omawianą scenę kronikarze z północnej Francji tworzący w pierwszych dwóch dziesięcioleciach XII w. W ostatniej części zajmuję się późniejszymi wersjami tej samej sceny, wnioskując na temat ich związku z wcześniejszymi przekazami. W toku badań okazało się, że najpopularniejszą i najsilniej oddziałującą wersję stworzył kronikarz Robert Mnich, natomiast dostrzegalne są wyraźne związki z najwcześniejszymi wersjami nawet u autorów piszących pod koniec XII w. i później.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Albert of Aachen, Historia Ierosolimitana. History of the Journey to Jerusalem, ed. and transl. S. Edgington, Oxford 2007.
Google Scholar

Anonymi Rhenani Historia et gesta ducis Gotfridi, seu Historia de obsidione Terrae Sanctae, [in:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. V, Paris 1895, pp. 439–524.
Google Scholar

Armenia and the Crusades. The Chronicle of Matthew of Edessa, transl. A.E. Dostourian, London 1993.
Google Scholar

Baldrici episcopi Dolensis Historia Jerosolimitana, [in:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. IV, Paris 1879, pp. 1–112.
Google Scholar

Balduini III Historia Nicaena vel Antiochena, [in:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. V, Paris 1895, pp. 139–186.
Google Scholar

Benedicti de Accoltis Aretini Historia Gotefridi, [in:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. V, Paris 1895, pp. 525–620.
Google Scholar

Chronique de Michel le Syrien, transl. J.-B. Chabot, vol. III, Paris 1905.
Google Scholar

Die Kreuzzugsbriefe aus den Jahren 1088–1100, ed. H. Hagenmeyer, Innsbruck 1901.
Google Scholar

Gesta Francorum et aliorum Hierosolimitanorum. The Deeds of the Franks and the other Pilgrims to Jerusalem, ed. and transl. R. Hill, New York 1962.
Google Scholar

Guiberti abbati Novigentis Dei gesta per Francos, [in:] Corpus Christianorum. Continuatio Medievalis, vol. CXXVIIA, ed. R.B.C. Huygens, Turnhout 1996.
Google Scholar

Guillelmi Archiepiscopi Tyrensis Chronicon, [in:] Corpus Christianorum. Continuatio Medievalis, vol. LXIII, ed. R.B.C. Huygens, Turnhout 1986.
Google Scholar

Henrici Huntendunensis De captione Antiochiae a Christianis, [in:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. V, Paris 1895, pp. 374–379.
Google Scholar

Le ‘Liber’ de Raymond d’Aguilers, eds J.H. Hill, L.L. Hill, Paris 1969.
Google Scholar

Matthaei Parisiensis Chronica Maiora, vol. V, London 1874.
Google Scholar

Petrus Tudebodus, Historia de Hierosolymitano Itinere, eds J.H. Hill, L.L. Hill, Paris 1977.
Google Scholar

Peter Tudebode, Historia de Hierosolymitano Itinere, transl. J.H. Hill, L.L. Hill, Philadelphia 1974.
Google Scholar

Raimundi de Aguilers Historia Francorum qui ceperunt Iherusalem, [in:] Recueil des historiens des croisades. Historiens occidentaux, vol. III, Paris 1866, pp. 231–310.
Google Scholar

Raymond d’Aguilers, Historia Francorum qui ceperunt Iherusalem, transl. J.H. Hill, L.L. Hill, Philadelphia 1968.
Google Scholar

The Damascus Chronicle of the Crusades. Extracted and translated from the Chronicle of Ibn al.-Qalanisi, transl. H.A.R. Gibb, London 1932.
Google Scholar

The Ecclesiastical History of Orderic Vitalis, ed. and transl. M. Chibnall, vol. V, Oxford 1975.
Google Scholar

The Historia Iherosolimitana of Robert the Monk, eds D. Kempf, M. Bull, Woodbridge 2013.
Google Scholar

The Historia Vie Hierosolimitane of Gilo Paris and a Second, Anonymous Author, eds and transl. C. Grocock, J.E. Siberry, Oxford 1997.
Google Scholar

Andrei F., Alberto di Aachen e la Chanson de Jérusalem, ‘Romance Philology’ 2009, vol. LXIII, pp. 1–69.
Google Scholar

Asbridge T., The Creation of the Principality of Antioch, Woodbridge 2000.
Google Scholar

Asbridge T., The Crusades. The War for the Holy Land, London 2010.
Google Scholar

Asbridge T., The First Crusade. A New History, London 2005.
Google Scholar

Bachrach D.S., Lay Confession to Priests in Light of Wartime Practice (1097–1180),‘Revue d’histoire ecclesiastique’ 2007, vol. CII, pp. 76–99.
Google Scholar

Cook R., Chanson d’Antioche, chanson de geste: le cycle de la croisade est-il epique?, Amsterdam 1980.
Google Scholar

Duparc-Quioc S., Un poème latin du XIIe siècle sur la première croisade par Gilon de Toucy, augmenté par Fulco, [in:] Les épopées de la croisade. Premier colloque international (Trèves, 6–11 août 1984), eds K.-H. Bender, H. Kleber, Stuttgart 1987, pp. 35–49.
Google Scholar

Edbury P.W., Rowe J.G., William of Tyre. Historian of the Latin East, Cambridge 1988.
Google Scholar

Edgington S., Albert of Aachen and the Chansons de Geste, [in:] The Crusades and their Sources. Essays Presented to Bernard Hamilton, eds J. France, W.G. Zajac, Ashgate 1998, pp. 23–38.
Google Scholar

Flori J., Bohémond d’Antioche, chevalier d’aventure, Paris 2007.
Google Scholar

Flori J., Chroniqueurs et propagandistes. Introduction critique aux sources de la Première Croisade, Genève 2010.
Google Scholar

Flori J., La Première Croisade. L’occident chrétien contre l’Islam, Bruxelles 1992.
Google Scholar

France J., Victory in the East. Military History of the First Crusade, Cambridge 1994.
Google Scholar

Frankopan P., The First Crusade. The Call from East, Cambridge Mass. 2012.
Google Scholar

Gerish D., Remembering Kings in Jerusalem: The ‘Historia Nicaena vel Antiochena’ and Royal Identity around the Time of the Second Crusade, [in:] The Second Crusade: Holy War on the Periphery of Latin Christendom, eds J.T. Rouche, J.M. Jensen, Turnhout 2015, pp. 51–89.
Google Scholar

Glaesener H., La prise d’Antioche en 1098 dans la litterature épique francais,‘Revue belge de philologie et d’histoire’ 1940, vol. XIX, pp. 66–85.
Google Scholar

Grocock C., L’aventure épique: le traitement poétique de la première croisade par Gilon de Paris et son continuateur, [in:] Autour de la premiere croisade, ed. M. Balard, Paris 1996, pp. 17–28.
Google Scholar

Hagenmeyer H., Chronologie de la première croisade 1094–1100, Hildesheim 1973.
Google Scholar

Handyside P., The Old French William of Tyre, Leiden–Boston 2015.
Google Scholar

Harari Y.N., Eyewitnessing in Accounts of the First Crusade: the Gesta Francorum and Other Contemporary Narratives, ‘Crusades’ 2004, vol. III, pp. 77–99.
Google Scholar

John S., Claruit Ibi Multum Dux Lotharingiae: The Development of the Epic Tradition of Godfrey of Bouillon and the Bisected Muslim, [in:] Literature of the Crusades, eds S.T. Parsons, L.M. Paterson, London 2018, pp. 7–24.
Google Scholar

John S., Godfrey of Bouillon and the Swan Knight, [in:] Crusading and Warfare in the Middle Ages, Realities and Representations. Essays in Honour of John France, eds S. John, N. Morton, Ashgate 2014, pp. 129–142.
Google Scholar

John S., Historical Truth and the Miraculous Past: The Use of Oral Evidence in Twelfth-Century Latin Historical Writing on the First Crusade, ‘English Historical Review’ 2015, vol. CXXX, pp. 263–301.
Google Scholar

Klein C., Raimund von Aguilers. Quellenstudie zur Geschichte des ersten Kreuzzuges, Berlin, 1892.
Google Scholar

Knoch P., Studien zu Albert von Aachen. Der erste Kreuzzug in der deutschen Chronistik, Stuttgart 1966.
Google Scholar

Lapina E., ‘Nec Signis Nec Testis Creditur…’: The Problem of Eyewitnesses in the Chronicles of the First Crusade, ‘Viator. Medieval and Renaissance Studies’ 2007, vol. XXXVIII, pp. 117–139.
Google Scholar

Les épopées de la croisade, eds K.-H. Bender, H. Kleber, Stuttgart 1987.
Google Scholar

Medieval Oral Literature, ed. K. Reichl, Göttingen 2012.
Google Scholar

Michaud J.-F., L’histoire de la première croisade, [in:] Des Croisades, vol. I, Paris 1825.
Google Scholar

Paul N., A Warlord’s Wisdom: Literacy and Propaganda at the Time of the First Crusade, ‘Speculum’ 2010, vol. LXXXV, pp. 534–566.
Google Scholar

Riley-Smith J., The First Crusaders, 1095–1131, Cambridge 1997.
Google Scholar

Röhricht R., Geschichte des Ersten Kreuzzuges, Innsbruck 1901.
Google Scholar

Rubenstein J., Armies of Heaven. The First Crusade and the Quest for Apocalypse, New York 2011.
Google Scholar

Rubenstein J., Crusade and Apocalypse: History and the Last Days, ‘Quaestiones Medii Aevii Novae’ 2016, vol. XXI, pp. 159–188.
Google Scholar

Rubenstein J., Guibert de Nogent. A Portrait of Medieval Mind, Routledge 2002.
Google Scholar

Rubenstein J., The ‘Deeds’ of Bohemond: Reform, Propaganda, and the History of the First Crusade, ‘Viator. Medieval and Renaissance Studies’ 2016, vol. LXVII, pp. 113–134.
Google Scholar

Rubenstein J., What is the Gesta Francorum, and who was Peter Tudebode?, ‘Revue Mabillon’ 2005, vol. XVI, pp. 179–204.
Google Scholar

Runciman S., The First Crusade and the Foundation of the Kingdom of Jerusalem, [in:] A History of the Crusades, vol. I, Cambridge 1951.
Google Scholar

Runciman S., The First Crusade: Antioch to Ascalon, [in:] A History of the Crusades, ed. K. Setton, vol. I (The First Hundred Years), Wisconsin 1969, pp. 308–343.
Google Scholar

Russo L., Ricerche sull’ ‘Historia Iherosolimitana’ di Roberto di Reims, ‘Studi Medievali’ 2002, vol. XLIII, pp. 651–691.
Google Scholar

Smail R.C., Crusading Warfare 1097–1193, Cambridge 1956.
Google Scholar

Sybel H. von, Geschichte des Ersten Kreuzzugs, Leipzig 1881.
Google Scholar

Trotter D.A., Medieval French Literature and the Crusades (1100–1300), Geneva 1988.
Google Scholar

Venning T., A Chronology of the Crusades, Routledge 2015
Google Scholar

Vox intexta. Orality and Textuality in the Middle Ages, eds A.N. Doane, C.B. Pasternack, Wisconsin 1991.
Google Scholar

Writing the Early Crusades: Text, Transmission and Memory, eds M. Bull, D. Kempf, Woodbridge 2014.
Google Scholar

Opublikowane

2018-12-13

Jak cytować

Dźwigała, B. (2018). Kształtowanie się przekazu o przecięciu jednym ciosem przeciwnika przez Gotfryda Lotaryńskiego w czasie oblężenia Antiochii przez pierwszą krucjatę. Studium źródłoznawcze. Przegląd Nauk Historycznych, 17(3), 5–28. https://doi.org/10.18778/1644-857X.17.03.01

Numer

Dział

ARTYKUŁY, STUDIA I ROZPRAWY / ARTICLES, STUDIES AND DISSERTATIONS