Z regionalnej historii więziennictwa II Rzeczypospolitej. Więzienie karne w Drohobyczu na Górce w latach 1918-1939. Wybrane zagadnienia

Oleh Razyhrayev

doi:10.18778/1644-857X.21.02.05

Autor

Oleh Razyhrayev Wołyński Narodowy Uniwersytet im. Łesi Ukrainki w Łucku (Ukraina) / Lesya Ukrainka Volyn National University; Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk / Institute of History of the Polish Academy of Science https://orcid.org/0000-0003-0480-6936

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.21.02.05

Słowa kluczowe:

II Rzeczypospolita, Drohobycz, więzienie, więzień, organizacja, dozorca

Abstrakt

Artykuł jest próbą zaprezentowania regionalnej historii więziennictwa II Rzeczypospolitej na przykładzie więzienia w Drohobyczu. Omówiono jego powstanie oraz proces włączenia do polskiego systemu penitencjarnego. Opisano strukturę organizacyjną kadrową, przedstawiono wybrane elementy życia codziennego więźniów, choć bez charakterystyki grupy więźniów politycznych, gdyż jest to zagadnienie wymagające osobnego ujęcia.

W okresie międzywojennym zakład karny w Drohobyczu (Więzienie karne w Drohobyczu na Górce) należał do więzień I klasy i był jedną z największych tego typu jednostek II Rzeczypospolitej, przeznaczonych dla najbardziej niebezpiecznych przestępców, odsiadujących kary długoterminowego i dożywotniego pobytu w więzieniu.

Więzienie, mające zastąpić lwowskie Brygidki, rozpoczęło działalność w 1913 r. Poniosło poważne straty materialne w okresie Wielkiej Wojny (1914–1918). Prace remontowe w latach dwudziestych pozwoliły na uruchomienie nowoczesnego zakładu karnego, którego infrastruktura rozwijała się intensywnie w kolejnym dziesięcioleciu. W tym czasie na jego terenie powstał okręgowy szpital dla nerwowo i psychicznie chorych więźniów, który obsługiwał osadzonych z apelacji krakowskiej oraz lwowskiej. Ponadto na obszarze więzienia istniała duża szkoła ogrodnicza. Jednocześnie w tym czasie placówka borykała się z problemem przeludnienia – pod koniec 1934 r. przebywało w niej ponad 1450 osób. Więźniowie nie tylko wykonywali różnego rodzaju prace w warsztatach i gospodarstwie zakładu karanego, ale też mieli dostęp do opieki duchownej oraz życia kulturalno-oświatowego.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Oleh Razyhrayev - Wołyński Narodowy Uniwersytet im. Łesi Ukrainki w Łucku (Ukraina) / Lesya Ukrainka Volyn National University; Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk / Institute of History of the Polish Academy of Science

Dr Oleh Razyhrayev – historyk, docent w Zakładzie Historii Powszechnej Wołyńskiego Uniwersytetu Narodowego im. Łesi Ukrainki w Łucku. Współpracownik Instytutu Historii PAN. Autor ponad 100 publikacji naukowych, w tym książek: Po obydva boky frontu. Hromadski orhanizaciyi na Volyni v roky Velykoyi vijny: 1914–1918 rr. (Łuck 2018), Policja Państwowa w województwie wołyńskim w okresie międzywojennym (Warszawa 2019).

Zainteresowania naukowe: historia Ukrainy i Polski pierwszej połowy XX w., w szczególności policja oraz system penitencjarny na Wołyniu i Galicji Wschodniej w latach 1918–1939, społeczna historia Wołynia okresu Wielkiej Wojny, konflikt polsko-ukraiński w II wojnie światowej.

Bibliografia

Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie (Central’nij deržavnij ìstoričnij arhìv Ukraïni u m. L’vovì) [CDIAL]: f. 151, op. 1, spr. 9, 521, 866, 1041; op. 1a, spr. 323, 151, 1064, 1877, 2356, 4708, 5300
Google Scholar

Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie (Central’nij deržavnij ìstoričnij arhìv Ukraïni u m. L’vovì) [CDIAL]: f. 205, op. 1, spr. 328, 1583–1586, 1593, 1597, 1606, 1608, 1610, 1617, 1624–1625, 1632–1633, 1635
Google Scholar

Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie (Central’nij deržavnij ìstoričnij arhìv Ukraïni u m. L’vovì) [CDIAL]: f. 656, op. 1, spr. 27
Google Scholar

Archiwum Państwowe Obwodu Lwowskiego (Deržavnij arhìv L’vìvs’koï oblastì) [DALO]: f. 11, op. 25, spr. 87
Google Scholar

Archiwum Państwowe Obwodu Lwowskiego (Deržavnij arhìv L’vìvs’koï oblastì) [DALO]: f. 1061, op. 1, spr. 40
Google Scholar

Archiwum Państwowe Obwodu Wołyńskiego (Deržavnij arhìv Volins’koï oblastì) [DAVO]: f. 47, op. 1, spr. 1649
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Kaliszu: zesp. 195, sygn. 7
Google Scholar

Dziennik Praw Państwa Polskiego 1919.
Google Scholar

Dziennik Ustaw RP 1928.
Google Scholar

Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. XIII (Województwo lwowskie), Warszawa 1924.
Google Scholar

„Dilo” 1930–1931, 1934.
Google Scholar

„Dziennik Poznański” 1929, 1939.
Google Scholar

„Polskie Piśmiennictwo Lekarskie” 1938.
Google Scholar

„Przegląd Więziennictwa Polskiego” 1926–1927, 1929, 1933–1935.
Google Scholar

„W Służbie Penitencjarnej” 1936.
Google Scholar

Ackermann F., The history of the future close of Brygidki: 150 years of discussion to move the penitentiary outside of Lviv, „Vіsnik Penіtencіarnoї asocіacії Ukraїni” 2019, № 3, s. 7–19.
Google Scholar

Ackermann F., Tûrma і mіsto: 150 rokіv diskusіj pro zakrittâ Briґіdok, „Ukraїna moderna” 2020, https://uamoderna.com/md/ackermann-brygidky (dostęp: 1 VI 2022).
Google Scholar

Lichtensztein M., O dorobku twórczym lekarza psychiatry więziennego, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 1938, z. 3, s. 323–327.
Google Scholar

Lichtensztein M., O leczeniu pracą w Okręgowym Szpitalu dla psychicznie i nerwowo chorych więźniów w Drohobyczu, „W Służbie Penitencjarnej” 1936, nr 4, s. 9–10.
Google Scholar

Lichtensztein M., Psychopaci a więzienne szpitale psychiatryczne, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 1937, z. 3, s. 514–522.
Google Scholar

Razyhrayev O., Formuvannâ pol’s’koï penìtencìarnoï sistemi na Volinì ta Shìdnìj Galičinì v 1918–1923 rr. Vibranì aspekti, [w:] Rozpad imperiów. Kształtowanie powojennego ładu w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1918–1923, red. M. Gibiec, G. Hryciuk, R. Klementowski, Wrocław–Warszawa 2020, s. 218–234.
Google Scholar

Razyhrayev O., Krimіnal’na ta polіtičnі v’âznі u l’vіvs’kіj tûrmі «Brigіdki» u 1918–1939 rokah, „Vіsnik Penіtencіarnoї asocіacії Ukraїni” 2019, № 3, s. 20–29.
Google Scholar

Razyhrayev O., Kształtowanie się służby więziennej na Wołyniu oraz w Galicji Wschodniej w latach 1918–1923, „Przegląd Nauk Historycznych” 2022, R. XXI, nr 1, s. 301–321.
Google Scholar

Szkutnicki W., Samorząd więźniów. Szkic historyczno-krytyczny, „Przegląd Penitencjarny” 1967, nr 1, s. 29–42.
Google Scholar