The linguistic image of the family in the statements of students from Łódź — in the light of survey research conducted on a group of Polish and Ukrainian youth

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.58.2.22

Keywords:

survey research, cognitive definition, linguistic image of the world, language of values, family

Abstract

The aim of the article is to present the linguistic image of the family in the state‑ ments of Polish and Ukrainian students studying at the Faculty of Philology of the University of Lodz. The theoretical basis for the research was the assumptions developed by ethnolinguists regarding the linguistic image of the world. Due to the fact that the definitions created by the students are of the nature of natural texts, the semantic rules of the cognitive definition were used as a description tool in the reconstruction of the structure of the discussed lexeme. The holistic cognitive definition is built on the basis of three types of data: system (lexicographic), survey and text. This publication focuses on survey research. Quantitative analysis showed the axiological choices of students: in the questionnaires of Polish youth, family was ranked third (10.93%) out of 36 concepts on the list, and Ukrainian — in second place (15.37%). When it comes to the conceptualization of the concept, respondents drew attention to the essence of the bond between individual family members, common space, sense of security, as well as the relationships between household members. For Poles, the most important thing is to understand family as close people, but also as a relationship of kinship, bond and support (20% each). In turn, for Ukrainians, the analyzed value is primarily close people (50%). Ukrainian youth are the least likely to identify the described concepts with home, relationships and bonds (0%). In turn, Poland did not characterize the family as the most valuable value (0%).

Downloads

References

Adamski F., 2002, Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Bakiera L., 2006, Rodzina z perspektywy socjologicznej i psychologicznej: ciągłość i zmiana, „Roczniki Socjologii Rodziny XVII. Obrazy życia rodzinnego z perspektywy interdyscyplinarnej”, s. 101–115.
Google Scholar

Bańko M. (red.), 2000, Inny słownik języka polskiego, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Bartmiński J., 2007, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Bartmiński J., 2008, Dom i świat — opozycja i komplementarność, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (1), s. 55–68.
Google Scholar

Bartmiński J., 2014, Ankieta jako pomocnicze narzędzie rekonstrukcji językowego obrazu świata, w: I. Bielińska-Gardziel, S. Niebrzegowska-Bartmińska, J. Szadura (red.), Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 3: Problemy eksplikowania i profilowania pojęć, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 279–308.
Google Scholar

Bartmiński J., Żuk G., 2009, Pojęcie RÓWNOŚCI i jego profilowanie we współczesnym języku polskim, „Etnolingwistyka”, t. 21, s. 47–84.
Google Scholar

Bielińska-Gardziel I., 2006, Rodzina, w: J. Bartmiński (red.), Język, wartości, polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 168–174.
Google Scholar

Bielińska-Gardziel I., 2009a, Rodzina i jej profile we współczesnej polszczyźnie, „Etnolingwistyka”, t. 21, s. 121–138.
Google Scholar

Bielińska-Gardziel I., 2009b, Stereotyp rodziny we współczesnej polszczyźnie, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Google Scholar

Bielińska-Gardziel I., Brzozowska M., Żywicka B., 2017, Wstęp, w: I. Bielińska-Gardziel, M. Brzozowska, B. Żywicka (red.), Nazwy wartości w językach europejskich. Raport z badań empirycznych, Przemyśl: Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyślu, s. 9–14.
Google Scholar

Borkowska K., 2011, Językowy obraz rodziny we współczesnej prasie (na przykładzie czasopisma „Sukces”), w: M. Howorus-Czajka, K. Kaczor, A. Wierucka (red.), Rodzina w świecie współczesnym, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 161–170.
Google Scholar

Boryś W. (red.), 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Burkacka I., 2019, Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana. Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego, „Artes Humanae”, t. 2, s. 61–94. https://doi.org/10.17951/arte.2017.2.61
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/arte.2017.2.61

Centrum Badania Opinii Społecznej, Rodzina — jej znaczenie i rozumienie, https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_022_19.PDF (dostęp: 30.11.2023).
Google Scholar

Danowska Z., 2017, Językowy obraz relacji w rodzinie, w: K. Andruczyk, E. Gorlewska, K. Korotkich (red.), Logos — filozofia słowa. Szkice o pograniczach języka, filozofii i literatury, Białystok: Uniwersytet w Białymstoku, s. 63–80.
Google Scholar

Denek K., 1999, Aksjologiczne aspekty edukacji szkolnej, Toruń: Adam Marszałek.
Google Scholar

Doroszewski W. (red.), 1958–1969, Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/doroszewski/dom;5421687.html (dostęp: 30.11.2023).
Google Scholar

Doroszewski W. (red.), 1965, Słownik języka polskiego, t. 7, Warszawa: PWN, https://sjp.pwn.pl/doroszewski (dostęp: 30.11.2023).
Google Scholar

Dubisz S. (red.), 2003, Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 3, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Dyczewski L. (red.), 2005, Rodzina, dziecko, media, Lublin: Gaudium.
Google Scholar

Fleischer M., 2003, Stabilność polskiej symboliki kolektywnej, w: J. Bartmiński (red.), Język w kręgu wartości, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 107–143.
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny, Jakość życia w Polsce w 2015 roku. Wyniki badania spójności społecznej, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/jakosc-zycia-w-polsce-w-2015-roku-wyniki-badania-spojnosci-spolecznej%2c4%2c2.html (dostęp: 2.11.2023).
Google Scholar

Habrajska G., 2000, Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata, „Język a Kultura”, t. 13, s. 73–84.
Google Scholar

Handke K., 1995, Polski język familijny, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Google Scholar

Idzikowska M., 2010, Językowy obraz rodziny w prasie dla rodziców, w: W. Muszyński (red.), Wartości kulturowe w rodzinie: założenia, realia i egzemplifikacje, Toruń: Adam Marszałek, s. 164–176.
Google Scholar

Idzikowska M., 2017, „Żeby mama sobie poszła i już nigdy nie wróciła”. Wizerunek rodziny i rodzicielstwa w prasie (na materiale „Wysokich Obcasów”), „Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego”, t. 3, s. 197–212. https://doi.org/10.34768/fp2017a10
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.34768/fp2017a10

Jedliński R., 2000, Językowy obraz świata wartości w wypowiedziach uczniów kończących szkołę podstawową, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Google Scholar

Kochmańska W., 2009, Językowy obraz rodziny (na motywach wypowiedzi dzieci szkolnych), w: L. Rożek (red.), Ku antropologii rodziny, Częstochowa: Akademia im. Jana Długosza, s. 127–140.
Google Scholar

Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, przekł. T. Krzeszowski, Warszawa: Wydawnictwo PIW.
Google Scholar

Maćkiewicz J., 2001, Językowy obraz słowa w działaniu, czyli podstawowe założenia potocznej pragmatyki, w: W. Kubiński, D. Stanulewicz (red.), Językoznawstwo kognitywne II. Zjawiska pragmatyczne, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 81–94.
Google Scholar

Majer-Baranowska U., 2004, Dwie koncepcje profilowania pojęć w lingwistyce, „Etnolingwistyka — rozprawy i analizy”, t. 16, s. 85–109.
Google Scholar

Marzec H., Ruszkiewicz D. (red.), 2014, Współczesna rodzina polska w sytuacji kryzysu, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie przy Filii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego.
Google Scholar

Mazurkiewicz A., 2020, Językowy obraz rodziny jako nośnika wartości w czasopismach laickich i katolickich w latach 2010–2015, Gdynia: Novae Res.
Google Scholar

Olszewska B., 2011, Obraz rodziny w „Płomyczku” (1945–1989), w: M. Howorus-Czajka, K. Kaczor, A. Wierucka (red.), Rodzina w świecie współczesnym, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 139–150.
Google Scholar

Palus K., 2006, Rola rodziny w kształtowaniu ról i stereotypów płciowych, „Roczniki Socjologii Rodziny”, t. 17, s. 187–202.
Google Scholar

Pisarek W., 2002, Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność, Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Google Scholar

Pomianek A., Pomianek A., 2010, Językowo-kulturowy obraz rodziny w reklamie telewizyjnej, w: J. Bujak-Lechowicz (red.), Rodzina w języku i kulturze, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie przy Filii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego w Piotrkowie, s. 269–282.
Google Scholar

Puzynina J., 1992, Język wartości, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Sokół-Klein A., 2023, Językowy obraz wolności w wypowiedziach polskich i ukraińskich studentów, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 30, s. 401–416. https://doi.org/10.18778/0860-6587.30.24
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0860-6587.30.24

Szlendak T., 2011, Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Szymczak M. (red.), 1999, Słownik języka polskiego, t. 1–3, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Świda-Ziemba H., 1998, Wartości egzystencjalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych, Warszawa: Zakład Socjologii Moralności i Aksjologii Ogólnej, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Uniwersytet Warszawski.
Google Scholar

Wacławek M., Wtorkowska M., 2021, Z rodziną dobrze nie tylko na zdjęciu? O polskim stosunku do rodziny w opinii ankietowanych Polaków i Słoweńców, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, t. VI, s. 447–466. https://doi.org/10.17951/en.2021.6.447-466
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/en.2021.6.447-466

Ziajka B., 2011, Językowy obraz rodziny w świetle przezwisk i przydomków wiejskiej wspólnoty kulturowej (na przykładzie wybranych wsi małopolskich), „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Russologica”, t. IV, s. 295–300.
Google Scholar

Zgółkowa H. (red.), 2002, Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 1–50, Poznań: Kurpisz.
Google Scholar

Żmigrodzki P. (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl/ (dostęp: 3.11.2023).
Google Scholar

Published

2024-12-30

How to Cite

Sokół-Klein, A. (2024). The linguistic image of the family in the statements of students from Łódź — in the light of survey research conducted on a group of Polish and Ukrainian youth. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 58(2), 367–386. https://doi.org/10.18778/0208-6077.58.2.22