O ekspresywności modlitw w "Psałterzu Dawidowym" Mikołaja Reja

Danuta Kowalska

doi:10.18778/0208-6077.49.06

Authors

Danuta Kowalska Katedra Historii Języka Polskiego, Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-5550-5650

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.49.06

Keywords:

Mikołaj Rej, David’s Psalter, prayer, expressiveness

Abstract

The article analyses the linguistic signs of expressiveness present in the prayers attached to the prose paraphrase of Mikołaj Rej’s David’s Psalter, in particular the evaluative (modality) and intensifying exponents. Rej’s prayers are characterized by a lot of emotionalisms which make them a tool of the emotional expression. The writer uses many expressional synonyms accumulated as two or three evaluative expressions and many epithets which perform the hyperbolic function and intensify the referent feature of the noun. Metaphors and rhetorical questions also serve the function of intensification. The expressiveness is also emphasizes by the use of the elements characteristic of the spoken language: the lexicon of the vernacular speech, a wide variety of phatic signals and demonstrative pronouns. The application of these linguistic phenomena makes Rej’s prayers, despite the structural limitations, assume the character of private confessions full of authentic affection and admiration of God – the addressee.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Grzegorczykowa R., 1979, Struktura semantyczna wyrażeń ekspresywnych, w: M. Szymczak (red.), Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, Wrocław.
Google Scholar

Grabias S., 1981, O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Lublin.
Google Scholar

Kowalska D., Kształt stylistyczny człowieczej rozmowy z Bogiem w modlitwach „Psałterza Dawidowego” Mikołaja Reja [w druku].
Google Scholar

Kowalska D., 2013, Sztuka słowa Mikołaja Reja. Studium stylistycznojęzykowe „Psałterza Dawidowego”, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-818-9

Kuraszkiewicz W., 1986a, Uwagi o języku Mikołaja Reja, w: tenże, Polski język literacki, Warszawa–Poznań, s. 609–622.
Google Scholar

Kuraszkiewicz W., 1986b, Przejawy leksykalizacji w „Postylli” Reja, w: tenże, Polski język literacki, Warszawa–Poznań, s. 623–630.
Google Scholar

Makuchowska M., 1998, Modlitwa jako gatunek języka religijnego, Opole.
Google Scholar

Pado W., 1964, Modlitwa w dziełach Mikołaja Reja, „Roczniki Humanistyczne” XII, z. 1, s. 99–131.
Google Scholar

Skubalanka T., 1995a, Ekspresywność języka a mowa potoczna, w: taż, O stylu poetyckim i innych stylach języka, Lublin, s. 68–71.
Google Scholar

Skubalanka T., 1995b, O ekspresywności języka, w: taż, O stylu poetyckim i innych stylach języka, Lublin, s. 59–67.
Google Scholar

Skubalanka T., 2000, Kategoria atrybutu a epitety stylistyczne, w: taż, Wprowadzenie do gramatyki stylistycznej języka polskiego, Lublin, s. 145–150.
Google Scholar

Welte B., 1995, Modlitwa jako mowa, „Znak” 47, nr 12, s. 18–32.
Google Scholar

Welte B., 1996, Filozofia religii, Kraków.
Google Scholar

Wojtak M., 1999a, Modlitwa ustalona – podstawowe wyznaczniki gatunku, w: J. Adamowski, S. Niebrzegowska (red.), W zwierciadle języka i kultury, Lublin, s. 129–138.
Google Scholar

Wojtak M., 1999b, Wyznaczniki gatunku wypowiedzi na przykładzie tekstów modlitewnych, „Stylistyka” 8, s. 107–108.
Google Scholar

Wojtak M., 2000, Modlitwa jako gatunek wypowiedzi, w: W. Książek-Bryłowa, H. Duda (red.), Język polski. Współczesność. Historia, Lublin, s. 133–141.
Google Scholar

Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M. Mayenowa i in., t. I–XXXVI, Wrocław 1966–2012.
Google Scholar