Students’ vocabulary from Galician schools at the turn of the 19th and 20th centuries (within the context of student dialects from other regions of the time)
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6077.57.04Keywords:
diachronic linguistics, history of sociolects, student sociolect (slang), lexis, 19th century, Galicia (Kingdom of Galicia and Lodomeria)Abstract
In the article the author presented a historical student sociolect who performed in Galicia. He excerpted material from studies devoted to the nineteenth-century dialect of students: Przyczynki leksykalne. Tom 2. Trzy gwary uczniowskie: wielkopolska, królewiacka, galicyjska by Henryk Ułaszyn and Gwara uczniowska krakowska by Franciszek Magiera. The author presented the collected lexical material: he divided the lexis into thematic categories, and he also discussed it in terms of nomination techniques. Moreover, the author confronted the resource of Galician lexis with notations concerning other regions (Congress Poland and Greater Poland), thus he indicated supra-local lexis. The author used studies recording the words and phraseologisms of students from the Congress Kingdom of Poland and Polonia Maior (a text by Ułaszyn, a work Gwara uczniów lubelskich z lat 1875–1885 by Ignacy Wolanowski and small article Przyczynek do gwary uczniowskiej z Warszawy [bearing the initials ”J.K.”]). The author also presents the issue of the variability and durability of student vocabulary; he confronted the collected material with the material recorded in studies from time after the Partitions of Poland and interwar period: O gwarze uczniowskiej by Ignacy Schreiber, Gwara uczniowska w Lublinie by Franciszek Gucwa and Przyczynki do gwary uczniowskiej w Poznaniu i Trzemesznie by Edward Klich, Piotr Ciuła and Włodzimierz Czarnecki.
Downloads
References
Buttler D., 1978, Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Czarnecka K., 1991, Przymus i ograniczenia społeczne w użyciu języka uczniowskiego, w: J. Porayski-Pomsta (red.), Zagadnienia komunikacji językowej dzieci i młodzieży, Warszawa: Dom Wydawniczy „Elipsa”, s. 115–120.
Google Scholar
Czarnecka K., 2000, Uczniowska odmiana współczesnej polszczyzny w świadomości jej użytkowników, Poznań: Wydawnictwo WiS.
Google Scholar
Grabias S., 2003, Język w zachowaniach społecznych, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Jakubiak K., Nawrot-Borowska M., 2020, Nauczanie domowe na ziemiach polskich doby zaborów – refleksja pedagogiczna i praktyka edukacyjna, w: M.A. Paszkowicz, K. Kochan (red.), Polityka społeczna w kontekście wychowania, edukacji i rynku pracy, Zielona Góra: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, s. 73–92.
Google Scholar
Kołodziejek E., 2003, Metafory socjolektalne, „Studia Językoznawcze” 2, s. 147–155.
Google Scholar
Nawrot-Borowska M., 2019, Korepetytor w nauczaniu domowym na ziemiach polskich doby zaborów, „Biuletyn Historii Wychowania” 25, s. 83–101.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14746/bhw.2009.25.6
Ochmann D., 2019, Dziedzictwo zaborów czy uczniowska inwencja? Słownictwo uczniów z perspektywy stu lat, w: R. Przybylska, B. Batko-Tokarz, S. Przęczek-Kisielak (red.), Niepodległa wobec języka polskiego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 263–273.
Google Scholar
Pachowicz M., 2013, Leksyka socjolektalna w wybranych słownikach gwary uczniowskiej i studenckiej (XX i XXI w.), „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” 59, s. 189–197.
Google Scholar
Pachowicz M., 2016, (Nie)dosłowność w gwarze uczniowskiej jako językowa kreacja rzeczywistości, w: M. Odelski, A. Knapik, P. Chruszczewski, W. Chłopicki (red.), Język a Komunikacja. Tom 37: Niedosłowność w języku, Kraków: Tertium, s. 299–319.
Google Scholar
Pacuła J., 2021, „Buchnąć z futrówy”, „odpypić z ponsy”, czyli o słownictwie dotyczącym ściągania w gwarze uczniowskiej z przełomu XIX i XX wieku, „Świat Słowo” 2, s. 217–228.
Google Scholar
Pacuła J., 2022a, Gwara uczniowska z przełomu XIX i XX wieku. Ciągłość i zmiana, w: A. Paluszak-Bronka (red.), Język polski dawniej i dziś, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, s. 171–188.
Google Scholar
Pacuła J., 2022b, Z historii socjolektu szkolnego – słownictwo dotyczące karania uczniów, „Świat i Słowo” 2 (39), s. 231–248.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.53052/17313317.2022.47
Trzebiatowski K., 1969, Problem powszechności nauczania w Polsce w latach 1918–1931, „Rozprawy z dziejów oświaty” 12, s. 49–87.
Google Scholar
Wieczorkiewicz B., 1932, O polski słownik gwary szkolnej, „Polonista” II, 4, s. 142–144.
Google Scholar
Wilkoń A., 2000, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Wojtczuk K., 1998, Miejsce szkoły w pejzażu socjolingwistycznym miasta, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 37, s. 83–89.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6077.37.10
Zgółkowa H., 1994, Grypsera w szkole. Przenikanie słownictwa środowisk przestępczych do żargonu uczniowskiego, w: H. Zgółkowa (red.), Słowa służebne. Prace ofiarowane Profesor Monice Gruchmanowej na 70-lecie Jej urodzin, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, s. 41–47.
Google Scholar
Zgółkowa H., 2012, Gwara uczniowska (szkolna) w poszukiwaniu inspiracji, w: A. Markowski, R. Pawelec (red.), Oblicza polszczyzny, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, s. 82–90.
Google Scholar
Zgółkowa H., Czarnecka K., 1991, Słownik gwary uczniowskiej, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.