„[...] społeczeństwo nasze straciło jednego z najzacniejszych swych członków”. Poznawcze aspekty sylwetki wspomnieniowej (na podstawie tekstów z „Wędrowca”)

Magdalena Pietrzak

doi:10.18778/0208-6077.57.03

Autor

Magdalena Pietrzak Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-2136-356X

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.57.03

Słowa kluczowe:

sylwetka wspomnieniowa, analiza genologiczna, „Wędrowiec”, prasa XIX wieku

Abstrakt

Przedmiotem analiz są wybrane zagadnienia utrwalone w sylwetkach wspomnieniowych na poznawczym poziomie gatunku. Poziom ten obejmuje tematykę i sposób jej przedstawienia, czyli przyjęty punkt widzenia, perspektywę oraz porządek aksjologiczny. W analizach uwzględniono te treści, które odwołują się do wspólnotowych uwarunkowań życia (i śmierci) przedstawianych osób. Przedmiotem ekscerpcji uczyniono ponad 30 roczników „Wędrowca” z lat 1863–1899, a w celach porównawczych przywołano inne tytuły prasy warszawskiej. Analizy dowiodły, że sposobem zaakcentowania społecznego wymiaru śmierci było zwrócenie uwagi na liczbę uczestników pogrzebu (aspekt ilościowy) oraz zaznaczenie straty, jaką ponosiło społeczeństwo (aspekt jakościowy) ze śmiercią osoby. Analizowane teksty uwidoczniły różnice w charakteryzowaniu zmarłych kobiet i mężczyzn. Wspólne natomiast było nasycenie tekstów leksyką aksjologiczną (głównie słownictwem oceniającym i waloryzującym).

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Baczewski S., 2002, Obraz śmierci w XVII-wiecznych polskich kazaniach pogrzebowych [Image of death in 17th century Polish funeral sermons], ”Roczniki Humanistyczne” L, 1, pp. 201–229.
Google Scholar

Budrewicz T., 2018, Wspomnienie pośmiertne w XIX wieku (perspektywa genologii i biografistyki) [Posthumous tributes in the 19th century (perspective of genology and biography)], ”Roczniki Humanistyczne” LXVI, 1, pp. 97–117. https://doi.org/10.18290/rh.2018.66.1-7
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2018.66.1-7

Chrościcki J., 1974, Pompa funebris. Z dziejów kultury staropolskiej [Pompa funebris. From the history of Old Polish culture], Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kamisińska D., 2010, Warszawski tygodnik ”Wędrowiec” w latach 1863–1883 [Warsaw ”Wędrowiec” weekly in the years 1863–1883] (part 1), ”Toruńskie Studia Bibliologiczne” 2 (5), pp. 101–124.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/TSB.2010.022

Kamisińska D., 2011, Warszawski tygodnik ”Wędrowiec” w latach 1863–1883 [Warsaw ”Wędrowiec” weekly in the years 1863–1883] (part 2), ”Toruńskie Studia Bibliologiczne” 1 (6), pp. 65–86.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/TSB.2011.004

Kmiecik Z., 1984, Oblicze społeczno-kulturalne tygodnika ”Wędrowiec” (1886–1905) [Social and cultural aspects of ”Wędrowiec” weekly (1886–1905)], ”Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 23 (4) pp. 43–56.
Google Scholar

Pietrzak M., 2021, Zaczątki sylwetki w prasie. Uwagi historyka języka [The beginnings of profiles in press. Notes by a language historian], in: E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki (eds), Język polski – między tradycją a współczesnością. Księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Cracow, pp. 505–514.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.24917/9788380846258.40

Rederowa D., 1987, Badania naukowe za granicą w czasach zaborów [Scientific research abroad in times partitions], in: B. Jaczewski (ed.), Życie naukowe w Polsce w drugiej połowie XIX i w XX wieku, organizacje i instytucje, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Wrocław, pp. 182–205.
Google Scholar

Wojtak M., 2004, Gatunki prasowe [Press genres], Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Wojtak M., 2020, Gdy przyjaciel odchodzi… Sylwetka-wspomnienie. Studium przypadku [When a friend passes… A memorial profile. Case study], ”Stylistyka” 28, pp. 131–142. https://doi.org/10.25167/Stylistyka28.2019.9
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.25167/Stylistyka28.2019.9

Worsowicz M., 2008, Sylwetka-wspomnienie, czyli między tradycją a nowoczesnością tekstu dziennikarskiego [A memorial profile, that is between tradition and modernity of a press text], in: B. Bogołębska, A. Kudra (eds), Wypowiedź dziennikarska. Teoria i praktyka, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 65–79.
Google Scholar