Między aluzyjnością a obrazowością. Wyznaczniki polskiego dyskursu erotycznego epok dawnych (XVI–XVII wiek)

Artur Rejter

doi:10.18778/0208-6077.55.09

Autor

Artur Rejter Uniwersytet Śląski w Katowicach https://orcid.org/0000-0002-1487-859X

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.55.09

Słowa kluczowe:

dyskurs erotyczny, historia języka polskiego, stylistyka, dyskurs, tekst

Abstrakt

W artykule podjęto problem językowych eksponentów dawnego (XVI–XVII wiek) polskiego dyskursu erotycznego. Materiał badawczy stanowiły wybrane teksty reprezentujące styl niski jako bliski odmianie potocznej języka. Wskazano dwie główne tendencje dyskursotwórcze: obrazowość i aluzyjność. Analizy ilustrują uniwersalność zabiegów językowych, ich panchroniczny charakter, funkcje ludyczną i eufemizującą. Potwierdzony został także związek badanego dyskursu z potoczną odmianą polszczyzny, a także ze stereotypami językowo-kulturowymi.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

DZ — Daniecki J., 2017, Zabawy, oprac. K. Lojtek, wstęp R. Grześkowiak, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa.
Google Scholar

JD — Jagodyński S.S., 2016, Dworzanki, oprac. R. Krzywy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa.
Google Scholar

SU — Smolik J., 2018, Utwory zebrane, oprac. R. Grześkowiak, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa.
Google Scholar

Cantilena inhonesta, http://staropolska.pl/sredniowiecze/poezja_swiecka/Cantilena_inhonesta.html (dostęp: 17.01.2021).
Google Scholar

LSsp — Lewinson J., 1999, Słownik seksualizmów polskich, Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

NKPP — Krzyżanowski J. (red.), 1969–1972, Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, t. 1–3, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

SJP PWN — Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/ (dostęp: 17.01.2021).
Google Scholar

SL – Linde S.B., 1807–1814, Słownik języka polskiego, t. 1–6, Warszawa: Drukarnia XX. Piiarow.
Google Scholar

SPXVI — Mayenowa M.R. i in. (red.), 1966–2016, Słownik polszczyzny XVI wieku, t. 1–37, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

WSJP — Żmigrodzki P. (red.), 2018, Wielki słownik języka polskiego, Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN/LIBRON, https://wsjp.pl (dostęp: 17.01.2021).
Google Scholar

Anusiewicz J., 1992, Potoczność jako sposób doświadczania świata i jako postawa wobec świata, w: J. Anusiewicz, F. Nieckula (red.), Potoczność w języku i kulturze, „Język a Kultura”, t. 5, s. 9–20.
Google Scholar

Czachur W., 2020, Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Warszawa: Oficyna Wydawnicza ATUT — Wrocławskie Towarzystwo Oświatowe.
Google Scholar

Dzióbałtowska-Chciuk U., 1996, O nazwach dziewczęcych narządów płciowych (z terenu Łodzi), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 35, s. 17–27.
Google Scholar

Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., 1989, Słownik terminów literackich, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo.
Google Scholar

Gostyńska D., 1991, Retoryka iluzji: koncept w poezji barokowej, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Google Scholar

Hanusiewicz M., 2004, Pięć stopni miłości. O wyobraźni erotycznej w polskiej poezji barokowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Google Scholar

Kuchowicz Z., 1982, Miłość staropolska. Wzory — uczuciowość — obyczaje erotyczne XVI-XVIII wieku, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Google Scholar

Kuligowski W., 2004, Miłość na Zachodzie. Historia antropologiczna, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Lisak A., 2007, Miłość staropolska. Obyczaje — intrygi — skandale, Warszawa: Bellona.
Google Scholar

Ostaszewska D., 2001, Postać w literaturze. Wizerunek staropolski: obrazy — konwencje — stereotypy, Katowice: Gnome.
Google Scholar

Otwinowska B., 1998, Koncept, w: T. Michałowska (red.), Słownik literatury staropolskiej: średniowiecze — renesans — barok, Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo.
Google Scholar

Pacuła J., 2020, Z historii polskiego słownictwa erotycznego — nazwy intymnych części ciała w dawnym socjolekcie przestępczym, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” 15, s. 163–178. https://doi.org/10.24917/20831765.15.14
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.24917/20831765.15.14

Piechnik-Dębiec A., 2010, Gwarowe ekspresywizmy osobowe odnoszące się do sfery seksualności, „Conversatoria Linguistica” 4, s. 45–53.
Google Scholar

Przybylska R., 1987, Współczesne polskie słownictwo erotyczne, w: M. Preyzner (red.), Język — Teoria — Dydaktyka. Materiały VIII Konferencji Młodych Językoznawców — Dydaktyków, Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, s. 97–110.
Google Scholar

Rejter A., 2001, Polska facecja prozatorska XVI–XVIII w. Styl — gatunek — humor, „Stylistyka” 10: Styl i humor, s. 383–401.
Google Scholar

Rejter A., 2006, Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo komunikacyjne konteksty potoczności, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Rejter A., 2016, Nazwa własna wobec gatunku i dyskursu, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Sajkowski A., 1981, Staropolska miłość. Z dawnych listów i pamiętników, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Walczak B., 1992, Siedemnastowieczny styl niski (na przykładzie „Liber chamorum” Waleriana Nekandy Trepki), w: H . W iśniewska i C. Kosyl (red.), Odmiany polszczyzny XVII wieku, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, s. 181–189.
Google Scholar

Wężowicz-Ziółkowska D., 1991, Miłość ludowa. Wzory miłości wieśniaczej w polskiej pieśni ludowej XVIII–XX wieku, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Google Scholar

Witosz B., 2009, Dyskurs i stylistyka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar