Wyobrażenie miasta i mieszczaństwa w języku Sienkiewiczowskiej Trylogii
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6077.50.06Słowa kluczowe:
leksyka, powieść historyczna, miasto, mieszczaństwo, stereotyp, innowacjaAbstrakt
The aim of this paper is to reconstruct the image of the role of the city and bourgeoisie in the seventeenth century, settled in the Trilogy of Henryk Sienkiewicz. The lexemes naming the city appear in the definitions of the various terms of space, they serve its scratching. The reader, however, must complement a spatial arrangement drawn up by the storyteller. Imaging the city is followed by the exploitation of key words, which name the elements of the architecture of the city. The lexemes specifying the residents of the city, their activities and competitions appear sporadically. Quite often H. Sienkiewicz exploits anthropomorphisation efforts and metonymy, applied to the conceptual category of the city, which allows to talk about the features and social functions of the middle class. The lexicon associated with the city shows that, seen from the perspective of a noble, is a symbol of a self-sufficient residence that fills many needs of a noble: it provides money, soldiers, goods, serves as a refuge in times of war or bad weather, can resist the invaders. A noble point of view of the narrator is also expressed in attention to a defensive function of the city and the brave or cowardly attitudes of townspeople. A full overview of the lexical resource serving the definition of the city and the bourgeoisie reveals, in addition to standard and repetitive efforts also non-standard ones, breaking stereotypes, heterogeneous and difficult to classify. It is manifested in the exis by a large group of colocations, which occur at a time. Language creation of the middle class is on the one hand firmly schematic, and surprisingly unique on the other hand.
Pobrania
Bibliografia
Bujnicki T., 1981, Sienkiewicz i historia. Studia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar
Czapliński W., 1974, Glosa do Trylogii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Google Scholar
Górski I., 1986, O Sienkiewiczu i Wiesiełowskim, wstęp J. Kulczycka-Saloni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Kamieńska Z., 1978, Różne rzemiosła, w: Z. Kamieńska, B. Baranowski (red.), Historia kultury materialnej Polski w zarysie od połowy XVII do końca XVIII wieku, t. IV, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Google Scholar
Kostętka H., 1985, Z dziejów recepcji Trylogii Henryka Sienkiewicza w dwudziestoleciu międzywojennym. Wokół polemik z Olgierdem Górką, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków.
Google Scholar
Koziołek R., 2009, Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar
Krzyżanowski J., 1973a, Twórczość Henryka Sienkiewicza, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar
Krzyżanowski J., 1973b, Pokłosie Sienkiewiczowskie. Szkice literackie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar
Ludorowski L., 1977, Sztuka opowiadania w Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Mazan B., 1996, Na temat idei przewodniej i artyzmu Trylogii Sienkiewicza – kilka refleksji, w: Z. Przybyła (red.), Henryk Sienkiewicz i jego twórczość. Materiały z konferencji naukowej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie, 5–7 maja 1996 r., Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Częstochowa.
Google Scholar
Pietrzak M., 2004, Językowe środki kreowania postaci w twórczości historycznej Henryka Sienkiewicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Ptaśnik J.,1949, Miasta i mieszczaństwo w dawnej Polsce, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar
Sienkiewicz H., 1966, O powieści historycznej, w: Henryk Sienkiewicz, materiały zebrała i wstępem opatrzyła J. Kulczycka-Saloni, Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego, Warszawa.
Google Scholar
Szweykowski Z., 1973, Ogniem i mieczem a krytyka pozytywistyczna, w: tenże, Trylogia Sienkiewicza, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.