Rola wypowiedzi metajęzykowych w kreowaniu świata przedstawionego w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza

Autor

  • Danuta Bieńkowska Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Katedra Historii Języka Polskiego, 90-236 Łódź, ul. Pomorska 171/173
  • Elżbieta Umińska-Tytoń

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.50.04

Słowa kluczowe:

Krzyżacy H. Sienkiewicza, kreacja postaci, język artystyczny

Abstrakt

The authors have recognized that to create the novel’s characters, both individual and collective, Henryk Sienkiewicz willingly uses the metalinguistic statements. The analysis included nearly 50 metalinguistic statements present both in the narrative part and in the dialogs. In the center of those statements there are lexemes speech, word, language. The authors searched for the answers to two fundamental questions in what way the metalinguistic remarks:
1) create the reliable, medieval reality presented in the The Knights of the Cross?
2) remarks update the novel’s problems?
Using the metalinguistic notes to create the historical reality of the novel was the deliberate and effective action. Thanks to it Sienkiewicz illustrates the ethnic diversity of medieval Poland inhabitants, he also shows the difficulty in communication between representatives of different nations. Thanks to metalinguistic remarks the author of a novel indicates the role of the Latin language in the former custom; he also shows the language specificity of the different society layers. Metalinguistic comments reveal the parallels between the fictional reality of the novel and the reality of the times in which Henryk Sienkiewicz lived and worked. In metalinguistic notes the clearly negative evaluation of the German language and its users is shown. The linguistic situation in the State of the Teutonic Knights, which is shown in the novel, indicates similarities to situation under Prussian rule in the nineteenth century.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bujnicki T., 1990, Wstęp, w: H. Sienkiewicz, Krzyżacy, t. I–II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Google Scholar

Kuczyński S.M., 1963, Rzeczywistość historyczna w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Kurzydłowa E., 1973, Archaizacja językowa w Krzyżakach Sienkiewicza, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, t. 19.
Google Scholar

Mariak L., 2007, Językowe wyznaczniki opisu rycerza w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza (na przykładzie rzeczowników i grup nominalnych), „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. 42.
Google Scholar

Mariak L., 2008, Grzeczność językowa w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. 43.
Google Scholar

Mariak L., 2008, Językowa kreacja miłości w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza, „Slavia Occidentalis”, t. 65.
Google Scholar

Mariak L., 2009, Świat wartości swoich i obcych w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. XV (XXXV).
Google Scholar

Mariak L., 2011, „O zachowaniu się przy stole”, czyli językowa kreacja obyczajów biesiadnych w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza, „Poznańskie Studia Językoznawcze. Seria Językoznawcza”, t. XVII (XXXVII).
Google Scholar

Pawłowski E., 1949, Gwara ludowa w Krzyżakach Sienkiewicza, „Język Polski”, t. 29.
Google Scholar

Szweykowski Z., 1973, Trylogia Sienkiewicza i inne szkice o twórczości pisarza, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Google Scholar

Walczak B., 1990, O języku Krzyżaków Henryka Sienkiewicza, w: L. Ludorowski (red.), Polska powieść historyczna XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2016-12-30

Jak cytować

Bieńkowska, D., & Umińska-Tytoń, E. (2016). Rola wypowiedzi metajęzykowych w kreowaniu świata przedstawionego w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 50, 51–59. https://doi.org/10.18778/0208-6077.50.04