Eksplikacja znaczeń skromności w języku polskim i rosyjskim (analiza korpusowa)
DOI:
https://doi.org/10.18778/1731-8025.23.14Ключевые слова:
skromność, znaczenie, wartościowanie, korpusy, konceptАннотация
Koncept skromność stanowi fragment językowego obrazu świata, odzwierciedla pewien ukształtowany w lingwokulturze sposób interpretacji rzeczywistości za pomocą języka. Skromność należy do klasy pojęć abstrakcyjnych charakteryzujących postawę człowieka oraz odczuwane emocje, w przypadku takich pojęć zauważalna jest ich wieloznaczność oraz wyraźny pierwiastek wartościujący, związany z pozytywną bądź negatywną oceną autora wypowiedzi. Bogactwo znaczeniowe sugeruje zawiła, lecz podobna ścieżka etymologiczna szeregu synonimicznego skromny – skromnie – skromność. Zarówno tradycyjne źródła leksykograficzne, jak i współczesne słowniki elektroniczne wydzielają w artykułach hasłowych leksemu skromność kilka różnych znaczeń.
W niniejszym artykule przeanalizowano podobieństwa oraz różnice w obrębie znaczeń skromności w języku polskim i rosyjskim. Za pomocą narzędzi lingwistyki korpusowej wyekscerpowano, w polskim oraz rosyjskim korpusie, kolokacje przysłówka skromność, ze szczególnym naciskiem na łączliwość z czasownikami w formie imiesłowów. Następnie kolokacje zostały zestawione w grupy znaczeniowe, wynikające z kontekstu ich użycia. Ostatnim krokiem było porównanie tak uzyskanych polskich i rosyjskich znaczeń skromności.
Wyniki analizy wskazują, po pierwsze, na wyraźną dominację kolokacji tworzących formuły metatekstowe w zasobach korpusowych, po drugie, na zachowane podobieństwo semantyczne w polskich i rosyjskich kolokacjach.
Библиографические ссылки
Bartmiński, J., Niebrzegowska S., (1998). Profile a podmiotowa interpretacja świata. W: Profilowanie w języku i tekście (211–224), J. Bartmiński, R. Tokarski (red.). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Boryś, W. (2008). Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Brückner, A. (1927). Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.
Google Scholar
Kubicka, E. (2017). Jak mówimy, jakoś mówiąc? Formalne i semantyczne właściwości adwerbialnych uzupełnień quasi-imiesłowowego „mówiąc”, LingVaria, 1, 99–111. https://doi.org/10.12797/LV.12.2017.23.07
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12797/LV.12.2017.23.07
Niebrzegowska-Bartmińska, S. (2020). Definiowanie i profilowanie pojęć w (etno)lingwistyce. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Prażmowski, S. (1982–1983). Dwuprzysłówkowe połączenia typu „Dziwnie obco”, „Młodzieńczo namiętnie” w dzisiejszej polszczyźnie, Roczniki Humanistyczne, 6, 177–181.
Google Scholar
Szymańska, M. (2019). Piękny – pięknie – piękno. Eksplikacja znaczeń i profili pojęcia „piękna” na podstawie analizy korpusowej, Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze, 41–53.
Google Scholar
Wajszczuk, J. (2005). O metatekście. Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Wierzbicka, A. (2011). Uniwersalia ugruntowane empirycznie, Szkice, 1–2, 13–30.
Google Scholar
Żabowska, M. (2009). Hierarchia wyrażeń metatekstowych, Linguistica Copernicana, 2, 179–188. https://doi.org/10.12775/LinCop.2009.026
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12775/LinCop.2009.026
Etymologiczny Słownik Online Kryłowa, https://lexicography.online/etymology/krylov/
Google Scholar
Słownik Online Siemionowa, https://lexicography.online/etymology/semyonov/
Google Scholar
Słownik Online Ożegowa, https://slovarozhegova.ru/
Google Scholar
Narodowy Korpus Języka Polskiego, http://www.nkjp.uni.lodz.pl/
Google Scholar
Narodowy Korpus Języka Rosyjskiego, https://ruscorpora.ru/new/
Google Scholar
Wielki Słownik Języka Polskiego PAN, https://wsjp.pl/
Google Scholar
Загрузки
Опубликован
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-NoDerivatives» («Атрибуция — Некоммерческое использование — Без производных произведений») 4.0 Всемирная.
