Przygotowanie materiałów do nauczania szyku w dydaktyce języka polskiego jako obcego: o problemach metodologicznych i praktycznych raz jeszcze

Małgorzata Gębka-Wolak; Aleksandra Walkiewicz

doi:10.18778/0860-6587.26.25

Autor

Małgorzata Gębka-Wolak Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Humanistyczny, Instytut Językoznawstwa, Katedra Języka Polskiego, ul. Fosa Staromiejska 3, 87-100 Toruń https://orcid.org/0000-0003-4587-496X
Aleksandra Walkiewicz Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Humanistyczny, Instytut Językoznawstwa, Katedra Języków Romańskich, ul. Bojarskiego 1, 87-100 Toruń https://orcid.org/0000-0002-6849-6132

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.26.25

Słowa kluczowe:

język polski jako obcy, szyk wyrazów, nauczanie szyku w języku polskim, materiały dydaktyczne

Abstrakt

Artykuł stanowi głos w dyskusji nad rolą i kształtem procesu nauczania szyku w glottodydaktyce polonistycznej. Zawarte w nim uwagi inspirowane są pracą nad przygotowywanym podręcznikiem do nauczania szyku polszczyzny skierowanym do obcokrajowców. Część pierwsza przedstawia wybrane problemy metodologiczne i praktyczne dotyczące m.in. powiązania porządku linearnego z mówioną i pisaną odmianą języka, metajęzyka używanego w nauczaniu szyku, a także trudności z interpretowaniem poszczególnych układów linearnych jako poprawnych lub nieakceptowalnych, neutralnych lub stylistycznie nacechowanych. Podkreślono też rolę interferencji w procesie powstawania i interpretacji błędów szyku popełnianych przez obcokrajowców. Część druga odnosi się w sposób systematyczny do kwestii wymienionych wcześniej i przedstawia proponowane przez nas praktyczne rozwiązania poszczególnych problemów, możliwe do zastosowania w procesie dydaktycznym.

Bibliografia

Buttler D., 1986, Układ wyrazów w zdaniu, w: D. Buttler, H. Kurkowska, H. Satkiewicz, Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności gramatycznej, Warszawa, s. 385–407.
Google Scholar

Dąbrowska A., Pasieka M., 2004a, Odesyci, badawcy i lekkoatletyści. O błędach językowych studentów zaawansowanych, w: J. Mazur (red.), Polonistyka w świecie: nauczanie języka i kultury polskiej studentów zaawansowanych, Lublin, s. 97–109.
Google Scholar

Dąbrowska A., Pasieka M., 2004b, Szyk wyrazów i jego zaburzenia spowodowane błędami cudzoziemców. Wybrane zagadnienia, w: A. Dąbrowska (red.), Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym, Wrocław, s. 228–241.
Google Scholar

Derwojedowa M., 2000, Porządek linearny składników zdania elementarnego w języku polskim, Warszawa.
Google Scholar

Duszak A., 1986, Niektóre uwarunkowania semantyczne szyku wyrazów w języku polskim, „Polonica”, t. 12.
Google Scholar

Gębka-Wolak M., 2000, Związki linearne między składnikami grupy nominalnej we współczesnym języku polskim, Toruń.
Google Scholar

Gębka-Wolak M., 2010, Problematyka szyku wyrazów w nauczaniu języka polskiego jako obcego, w: K. Birecka, K. Taczyńska (red.), Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Toruń, s. 69–78.
Google Scholar

Gębka-Wolak M., 2015, Czy to naprawdę nie w porządku? Błędy w szyku w nauczaniu języka polskiego jako obcego, w: E. Kubicka, A. Walkiewicz (red.), Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego III, Toruń, s. 111–130.
Google Scholar

Gębka-Wolak M., Walkiewicz A., 2013, Teaching word order to foreigners: from theoretical assumptions to practical solutions, „Kwartalnik Neofilologiczny”, nr 4.
Google Scholar

Gębka-Wolak M., Walkiewicz A., 2014a, L’ordre des pronoms personnels dans l’enseignement du PLE, w: L. Kolankiewicz, A. Zieniewicz (red.), Enseigner et apprendre le polonais langue étrangère, Paryż–Warszawa, s. 175–190.
Google Scholar

Gębka-Wolak M., Walkiewicz A., 2014b, O trudnej sztuce uproszczeń (na przykładzie opisu szyku w nauczaniu języka polskiego jako obcego), w: E. Awramiuk (red.), Z problematyki kształcenia językowego, t. V, Białystok, s. 105–122.
Google Scholar

Grochowski M., 2007, O szyku neutralnym i nacechowanym w języku polskim. Trudności z ustalaniem opozycji, „Prace Filologiczne”, t. LIII.
Google Scholar

Karolczuk A., 2005, Szyk wyrazów w języku polskim: jak go opisywać i jak go uczyć, w: P. Garncarek (red.), Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej, Warszawa, s. 142–148.
Google Scholar

Madelska L., 2012, Prakticzeskaja grammatika polskogo jazyka, Kraków.
Google Scholar

Markowski A., 2018, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa.
Google Scholar

NKJP: http://nkjp.pl/, [2.09.2019].
Google Scholar

Stasieczek-Górna M., 2011, Błędy szyku zdania popełniane przez cudzoziemców uczących się języka polskiego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 18, B. Grochala, M. Wojenka-Karasek (red.), s. 295–302.
Google Scholar

Stasieczek-Górna M., 2016, Problemy szyku wyrazów w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Implikacje glottodydaktyczne (streszczenie niepublikowanej pracy doktorskiej) [online], https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/1387/streszczenie.pdf?sequence=5, [2.09.2019].
Google Scholar

Stasieczek-Górna M., 2018, Jak integrować nauczanie zagadnień szyku wyrazów z programami nauczania języka polskiego jako obcego, w: P. Potasińska, M. Stasieczek-Górna (red.), Wyzwania glottodydaktyki polonistycznej, Warszawa, s. 49–57.
Google Scholar

Śliwiński W., 1984, Szyk wyrazów w zdaniu pojedynczym dzisiejszej polszczyzny pisanej, cz. I i II, Kraków.
Google Scholar

Walkiewicz A., 2014, O hierarchizacji reguł w nauczaniu jpjo (na przykładzie szyku wyrazów), w: E. Kubicka, A. Walkiewicz (red.), Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego III, Toruń, s. 131–145.
Google Scholar

Wojtczak E., 2015, Kompetencja składniowa i jej niedostatki w polszczyźnie mówionej cudzoziemców uczących się języka polskiego jako obcego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 22, G. Zarzycka (red.), s. 283–294.
Google Scholar